គណបក្សសង្រ្គោះជាតិបានសម្រេចជ្រើសរើស លោក កឹម សុខា និងមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់៣រូបទៀតឲ្យដឹកនាំគណបក្សនេះជាផ្លូវការ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ បន្ទាប់ពីលោក សម រង្ស៊ី បានលាលែងពីប្រធានបក្សទៅតាមការដាក់សម្ពាធរបស់ច្បាប់ស្តីពីគណបក្សនយោបាយដែលទើបកែប្រែថ្មី។
សមាសភាពថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងនេះគឺលោក កឹម សុខា ជាប្រធាននិងមានអនុប្រធាន៣រូបទៀត មាន លោក ប៉ុល ហំម លោក អេង ឆៃអ៊ាង និងលោកស្រី មូរ សុខហួរ។
ក្បាលម៉ាស៊ីនថ្មីដើម្បីដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងដែលជាគូប្រជែងប្រកៀកប្រកិតនឹងគណបក្សកាន់អំណាចនេះគឺមិនមានបុគ្គលណាមួយជាប់បណ្តឹងនៅតុលាការដូចករណី លោក សម រង្ស៊ី នោះទេ។ ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគយល់ថា ផ្អែកតាមបទពិសោធន៍កន្លងទៅ បក្សសង្រ្គោះជាតិនៅតែស្ថិតក្នុងការគំរាមកំហែង និងមានលំហតូចចង្អៀតក្នុងការប្រកួតប្រជែងទៅតាមអ្វីដែលរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានកំណត់។ នោះដោយសារសកម្មជនគណបក្សប្រឆាំងជាង២០រូប រួមទាំងអ្នកតំណាងរាស្ត្រពីរូបផងត្រូវបានតុលាការឃុំខ្លួនច្រើនឆ្នាំមកហើយ។
អ្នកវិភាគនយោបាយលោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ វិភាគថា សមាសភាពក្បាលម៉ាស៊ីនដឹកនាំគណបក្សសង្រ្គោះជាតិនៅពេលនេះក៏មិនទាន់ប្រាកដថានឹងអាចជៀសផុតពីការប៉ុនប៉ងរំលាយដោយក្រុមណាមួយនោះទេ។
លោកមានប្រសាសន៍ «វាអាស្រ័យទាក់ទងថាតើក្បាលម៉ាស៊ីនព្រមទាំងក្នុងជួរបក្សហ្នឹង ខាងក្រោមៗទៀតហ្នឹង មានពាក់ព័ន្ធបញ្ហាប្តឹងផ្តល់នៅតុលាការឬអត់? នឹងបញ្ហាឯទៀតៗទាំងបច្ចុប្បន្ននេះនិងទៅអនាគត។ ហ្នឹងអាចមានបញ្ហាដោយខ្លួនឯងឬដោយអ្នកដទៃ»។
ក្រុមអ្នកនយោបាយនៅក្នុងគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ បានអះអាងថា បើទោះជា លោក សម រង្ស៊ី ម្នាក់មិនមានតួនាទីនៅក្នុងគណបក្សនេះក៏ដោយ ប៉ុន្តែពួកគេថា ពលរដ្ឋរាប់លានគឺជាលោក សម រង្ស៊ី រួចទៅហើយ។
ជាក់ស្តែងគណបក្សសង្រ្គោះជាតិដែលទើបបង្កើតឡើងបានតែជាងមួយឆ្នាំកាលពីមុនបោះឆ្នោត២០១៣នោះ ទទួលបានអសនៈ៥៥ដែលអ្នកវិភាគមិននឹកស្មានដល់ គឺក៏ជាផ្នែកមួយនៃការវិលចូលស្រុករបស់លោក សម រង្ស៊ី។
កាលណោះអ្នកវិភាគមួយចំនួនមិននឹកស្មានថា លោក សម រង្ស៊ី វិលចូលស្រុកបានឡើយតែដោយសារស្ថានការណ៍នយោបាយប្រែប្រួល វត្តមានរបស់លោក សម រង្ស៊ី ដែលលុតជង្គង់ក្រាបជាន់ទឹកដីខ្មែរភ្លាមៗ បានធ្វើឲ្យមានអ្នកទទួលការស្វាគមន៍លោកខ្ទង់លាន។
លោក ឡៅ ម៉ុងហៃ មើលឃើញថាក្បាលម៉ាស៊ីនដឹកនាំថ្មីនៅពេលនេះមានភាពខ្លាំងម្យ៉ាងម្នាក់ បើប្រៀបធៀបនឹងការដឹកនាំរបស់លោក សម រង្ស៊ី។ តែលោកនៅតែថាលោក សម រង្ស៊ី មានភាពក្លាហានច្រើន ហើយថាលាលែងរបស់គាត់មិនមែនដោយសារធ្លាក់ប្រជាប្រិយភាពនោះទេ។
លោកលើកឡើងថា «មិនមែនគាត់បាត់បង់ប្រជាប្រិយភាពទេ។ មានអ្នកនយោបាយខ្លះឬថ្នាក់ដឹកនាំខ្លះវាទាល់តែគេច្រានទ្រូង… តែគាត់[សម ង្ស៊ី]អត់ទេ គាត់សុំឈប់។ មេដឹកនាំអង់គ្លេសមួយរូបគាត់ឈ្នះឆ្នោត៣អាណត្តិប៉ុន្តែអាណត្តិចុងក្រោយគាត់ឈ្នះបានច្រើន ហើយពាក់កណ្តាលអាណត្តិ គាត់ថាសុំលាលែងឈប់ហើយ ឲ្យគណបក្សហ្នឹងរើសមេដឹកនាំថ្មីទៅ»។
ការដកខ្លួនរបស់លោក សម រង្ស៊ី ចេញពីប្រធានគណបក្សនេះ អ្នកវិភាគមើលឃើញថា វាជាជំរើសមួយដែលពិបាកប៉ុន្តែមិនអាចប្រកែកបាន នោះក៏ព្រោះតែច្បាប់ដែលទើបត្រូវបានកែប្រែដោយបក្សកាន់អំណាចនេះជាសម្ពាធធ្ងន់មួយបង្ខំឲ្យមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងទាំងពីរប្រលែងដៃគ្នាជាចំហ។ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគយល់ថា ការផ្តល់យោបល់និងយុទ្ធសាស្ត្រមួយចំនួននៅតែមានការចូលរួមយ៉ាងសំខាន់ពីលោក សម រង្ស៊ី ដដែល។
មួយវិញទៀត ភាពល្បីល្បាញរបស់គណបក្សប្រឆាំងមួយនេះ អ្នកវិភាគមើលឃើញថា ក៏ដោយសារតែមានវត្តមានលោក សម រង្ស៊ី ផងដែរ កាលពីពេលកន្លងទៅ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ក្រោយពីអង្គសមាជបានជ្រើសរើសលោក កឹម សុខា ឲ្យធ្វើជាប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិជាផ្លូវការ ភ្លាមៗនោះ លោក ហ៊ុន សែន ដែលពេលនេះកំពុងមានវិវាទជាមួយលោក សម រង្ស៊ី បានលិខិតអបអរលោក កឹម សុខា ហើយនៅថ្ងៃដដែលនោះប្រធានថ្មីបក្សប្រឆាំងនេះក៏ចេញលិខិតតបវិញដោយការអរគុណ។
លោក ឡៅ ម៉ុងហៃ យល់ថាកាយវិកាបែបនេះរបស់អ្នកនយោបាយមិនអាចជឿទុកចិត្តបានទាំងស្រុងនោះទេ។
លោកប្រៀបធៀបថា «គំនិត ឆាវឆាវ ហ្នឹងគឺត្រូវរ៉ូវគ្នាចឹងទៅឬសំដីអត់ល្អគ្នាទៅ ប៉ុន្តែចិត្តទេវទាត់មាត់ជាទេវតា កាយវិកាប្រើអំពើហិង្សា ទាត់គេឬ[ប្រើ]ច្បាប់ឬតុលាការហ្នឹង»។
ប៉ុន្តែ លោក សម គន្ធាមី នាយកអង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតមួយហៅកាត់ថា និចហ្វិច វិភាគថា បើតាមលិខិតរបស់ប្រមុខបក្សកាន់អំណាច អបអរលោក កឹម សុខា នេះលោកថាការការប៉ុនប៉ងរំលាយដៃគូប្រកួតមុនពេលបោះឆ្នោតអាចនឹងបោះបង់ទៅវិញ បើទំនាក់ទំនងរវាង លោក កឹម សុខា និងលោក ហ៊ុន សែន មានភាពល្អប្រសើ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា «នេះជាចំណុចមួយល្អ។ ខ្ញុំសង្ឈឹមថាគណបក្សធំៗទាំងពីរហ្នឹងនឹងមិនមានបញ្ហាជម្លោះពាក្យសំដីដូចមុនៗទៀតទេព្រោះយើងចង់ឲ្យគាត់ត្រូវគ្នាចូលរួមក្នុងការប្រកួតបប្រជែងដោយយុត្តិធម៌ ហើយជៀសវាងការវាយប្រហារគ្នាពាក្យសំដី គួរមានប្រើវប្បធម៌សន្ទនាដោះស្រាយបញ្ហានយោបាយក្តី។ជៀសវាងមានការគំរាមកំហែងនាំឲ្យគណបក្សនយោបាយ សកម្មជន ហើយនឹងសង្គមស៊ីវិល និងអ្នកបោះឆ្នោតទាំងអស់ព្រួយបារម្ភរឿងសភាពការណ៏នយោបាយ»។
ច្បាប់ស្តីពីគណបក្សនយោបាយ ដែលត្រូវបានតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកែប្រែនោះនឹងត្រូវចូលជាធរមានឆាប់ៗនេះ បើទោះជាមានការរិះគន់យ៉ាងកងរំពងពីម្ឈដ្ឋានជាតិ និងអន្តរជាតិថា «កម្ពុជាកំពុងឈានទៅរករបបឯកបក្ស» ក៏ដោយ។
ច្បាប់នេះត្រូវអ្នកវិភាគមើលឃើញថាជាគោលដៅមួយចង់រំលាយបក្សប្រឆាំងមុនពេលបោះឆ្នោតប៉ុន្តែលោក សម គន្ធាមី យល់ថា បើអ្នកនយោបាយបក្សធំៗទាំងពីរត្រូវរ៉ូវគ្នាវិញនោះ ច្បាប់នេះនឹងមិនត្រូវបានអនុវត្តនោះទេ៕
