សហភាពអន្ដរសភា ឬហៅកាត់ថា “IPU” បានថ្កោលទោសរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ថាបានធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ និងចង់រលាយគណបក្សសង្គោះជាតិ មុនការបោះឆ្នោត។
សហភាពអន្ដរសភា ដែលតំណាងឲ្យប្រទេសចំនួន១៧១ លើពិភពលោកបានចេញញត្តិមួយ កាលពីថ្ងៃទី៥ខែមេសាកន្លងទៅនៅទីក្រុងដាកា ប្រទេសបង់ក្លាដេសដោយថ្កោលទោសរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ដ្រី ហ៊ុន សែន ថាបានប្រើគ្រប់មធ្យោបាយ ដើម្បីធ្វើទុក្ខបុកម្នេញរំលោភសិទ្ធិតំណាងរាស្ដ្រគណបក្សប្រឆាំង និងមានចេតនាធ្វើច្បាប់គណបក្សនយោបាយ ដើម្បីរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មុនការបោះឆ្នោត។
សេចក្ដីសម្រេចនេះ បានធ្វើឡើងទំនងជាតបតាមបណ្ដឹងរបស់តំណាងរាស្ដ្រ១៥រូប មកពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដោយពួកគេចោទថា រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ហ៊ុន សែន មានចេតនានយោបាយទុច្ចរិតចង់រំលាយ បំបិទសំឡេង និងធ្វើបាបបក្សប្រឆាំងតាមគ្រប់រូបភាព មុនការបោះឆ្នោត ដូចជា ការវាយដំតំណាងរាស្ដ្របក្សប្រឆាំង២រូប គឺលោក ញ៉យ ចំរើន និងលោក គង់ សភា កាលពីឆ្នាំ២០១៥, ការបំភិតបំភ័យ និងគាបសង្កត់គណបក្សប្រឆាំង, ការយីយា, និងចេតនាចង់រំលាយបក្សប្រឆាំង មុនការបោះឆ្នោត។
បើតាមសេចក្ដីសម្រេចដដែល បន្ទាប់ពីបានស្ដាប់ចម្លើយរបស់ដើមបណ្ដឹងពីខាងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ភាគីទីបី និងប្រតិភូតំណាងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានៅក្នុងសន្និបាតនោះ សហភាពអន្ដរសភាបានចេញញត្តិថ្កោលទោសដោយថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគ្មានឆន្ទៈ ដោះស្រាយករណីរំលោភសិទ្ធិតំណាងរាស្ត្របក្សប្រឆាំងនោះទេ។
សហភាពអន្ដរសភាយល់ថា ការចូលរួមរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ក្នុងការបោះឆ្នោតនៅពេលខាងមុខ គឺមានសារៈសំខាន់បំផុត និងបានរិះគន់ច្បាប់គណបក្សនយោបាយ ដែលត្រូវបានរដ្ឋសភាកម្ពុជាអនុម័តនោះថា ខុសនឹងស្ដង់ដារអន្ដរជាតិ និងមានចេតនាទុច្ចរិតចង់កំចាយអតីតប្រធានបក្សសង្រ្គោះជាតិលោក សម រង្ស៊ី ចេញពីឆាកនយោបាយ និងរំលាយគណបក្សប្រឆាំងទាំងមូលទៀតផង។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក យឹម សុវណ្ណ បានឲ្យ VOD ដឹងនៅថ្ងៃសុក្រនេះថា ញត្តិរបស់សហភាពអន្ដរសភា គ្រាន់ជាសំណូមពរមួយឲ្យរដ្ឋាភិបាលមើលឃើញថា ការដឹកនាំរបស់ខ្លួន កំពុងដើរលើផ្លូវខុស ឃ្លាតចាកពីគោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងដើម្បីកែប្រែស្ថានការនយោបាយឲ្យបានល្អប្រសើរ មុនការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៧និង២០១៨។
ទោះមានការចេញញត្តិថ្កោលទោសបែបក្ដី លោក យឹម សុវណ្ណ លើកឡើងថា ស្ថានភាពនយោបាយនៅកម្ពុជា មិនទាន់អាចវិលទៅរកភាពប្រសើរ និងមិនទាន់មានការចរចារស្វែងរកដំណោះស្រាយណាមួយនោះទេ។
លោកថា មកទល់ពេលនេះ អាជ្ញាធរកម្ពុជាមិនទាន់ដោះលែងសកម្មជនប្រឆាំង អ្នកតវ៉ាជម្លោះដីធ្លី សកម្មជនបរិស្ថាន និងតំណាងរាស្ដ្រព្រឹទ្ធិសភាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនោះទេ ដោយថា បញ្ហានេះ ហើយនឹងជះឥទ្ធិពលអាក្រក់ដល់ដំណើរការបោះឆ្នោត។
លោកបន្ថែមថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិក៏ចង់បានដំណោះស្រាយនយោបាយសមស្របមួយរវាងគណបក្សប្រជាជន និងបក្សប្រឆាំង និងថា ក្នុងនាមជាខ្មែរដូចគ្នា រដ្ឋាភិបាលមិនគួរប្រើច្បាប់ដើម្បីរំលាយគណបក្សណាមួយចោល តាមទំនើងចិត្តនោះទេ។
លោកថា៖ «ខ្ញុំថានេះគឺជាព័ត៌មានមួយ ជាសំណូមពរមួយ ដែលគណបក្សកាន់អំណាចគួរតែពិចារណា ដើម្បីកែល្អស្ថានការនយោបាយ។ ខ្ញុំយល់ឃើញថា មកដល់ពេលនេះ គឺមិនទាន់មានដំណើរការល្អទេពីរឿងការចចារនយោបាយ យើងឃើញមានសកម្មជនដីធ្លី សកម្មជនបរិស្ថាន ថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្ស តំណាងរាស្ដ្រព្រឹទ្ធសភាជាប់ពន្ធនាគារ គឺសុទ្ធតែជាបញ្ហាដែលជះឥទ្ធិពលទៅលើការបោះឆ្នោត។ ខ្ញុំថាយើងមិនគួរមានគំនិតរំលាយគ្នាទៅវិញទៅមកនោះទេ សង្គមវាវិវត្តន៍ទៅអញ្ចឹងទៅហើយ ផ្នត់គំនិតការគាំទ្រប្រជាពលរដ្ឋ ការយលឃើញរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ វាកំពុងវិវត្តន៍ទៅរកទិសដៅមួយល្អចំពោះមុខប្រទេសជាតិ»។
VOD មិនទាន់អាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជន និងអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋសភាលោក ឡេង ប៉េងឡុង បានទេ។
ប៉ុន្ដែបើតាមសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មាន កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី៦ខែមេសា ម្សិលមិញ រដ្ឋសភាកម្ពុជាហាក់ពុំទាន់បានឆ្លើយតបណាមួយ ចំពោះការញត្តិថ្កោលទោសរបស់សហភាពអន្ដរសភា IPU នោះទេ ដោយរដ្ឋសភាគ្រាន់តែលើកឡើងថា សហភាពអន្តរសភា បានអនុម័តសេចក្តីសម្រេចចំនួន៣ ដោយក្នុងនោះមាន «តួនាទីរបស់សភាក្នុងការការពារមិនឱ្យមាន ការជ្រៀតជ្រែកពីប្រភពខាងក្រៅ ចូលទៅក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់រដ្ឋអធិបតេយ្យភាពណាមួយ»។
ក្នុងកិច្ចប្រជុំនៃមហាសន្និបាតនោះ លោក យ៉ង់ សែម អនុប្រធានគណៈកម្មការសិទ្ធិមនុស្ស បានច្រាលចោលសេចក្ដីសម្រេច ដោយលោកថា ញត្តិរបស់សហភាពអន្ដរសភា គឺមានភាពលម្អៀតលើភាគីតែម្ខាង និងថា សហភាពអន្ដរសភាមិនបានទៅទស្សនកិច្ចផ្ទាល់ ដើម្បីជួបពិភាក្សាជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជាតបការអញ្ជើញនោះទេ។
ប្រតិភូតំណាងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាម្នាក់ទៀតគឺលោក ញែម ថាវី បន្ថែមថា ច្បាប់គណបក្សនយោបាយមិនមែនតម្រង់ទៅរកបុគ្គល ឬបក្សជាក់លាក់ណាមួយនោះទេ និងថា គណបក្សទាំងអស់សុទ្ធតែអាចចូលរួមប្រកួតប្រជែងការបោះឆ្នោត នាពេលខាងមុខ ដោយស្មើភាព និងយុត្ដិធម៌។
លោកថា៖ «ប្រតិភូទី១-យើងគណៈប្រតិភូតំណាងឲ្យព្រឹទ្ធសភា និងរដ្ឋសភា មិនមែនតំណាងឲ្យគណបក្សនោះទេ សូមបដិសេធសេចក្ដីសម្រេចដែលស្នើឡើង និងការសម្រេចនេះ ដោយហេតុផលថា ១ អ្នកធ្វើសេចក្ដីសម្រេច ផ្អែកលើភាគីតែម្ខាង មិនថាទោះបីយើងខំព្យាយាមពន្យល់អ្នកអំពីគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សយ៉ាងណា ឬប្រហែលគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សរបស់អ្នកមិនបានរាយការណ៍ដល់អ្នក នូវអ្វីដែលយើងបាននិយាយ។ ២ ប្រធានព្រឹទ្ធសភារបស់យើង និងប្រធានរដ្ឋសភារបស់យើងបានត្រៀមរៀបចំដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ ហើយអ្នកអត់បានទៅ […] ប្រតិភូទី២-ទស្សនៈរបស់ប្រតិភូតំណាងកម្ពុជាលើសេចក្ដីសម្រេចនេះ គឺថា មិនបានផ្ដល់ឲ្យនូវការពិចារណាត្រឹមត្រូវទេ ដោយមូលហេតុនេះ សេចក្ដីសម្រេចនេះ គឺមានភាពលម្អៀង»។
អ្នកស្រាវជ្រាវពីការអភិវឌ្ឍសង្គមលោកបណ្ឌិត មាស នី យល់ថា ការលើកឡើងរបស់សហភាពអន្ដរសភា ហាក់បង្ហាញការពិតខ្លះដែរ ដោយលោកសង្កេតឃើញថា រាល់សកម្មភាពនានារបស់គណបក្សប្រឆាំងតែងត្រូវគេបានរំខាននិងរារាំង ដើម្បីកុំឲ្យបក្សនេះដំណើរការទៅមុខដោយរលូន។
លោកបណ្ឌិត មាស នី ចង់ឃើញអ្នកនយោយបាយកម្ពុជាចេះពិភាក្សាគ្នារកដំណោះស្រាយដោយខ្លួនឯង ជាជាងចាំតែសហគមអន្ដរជាតិចង្អុលចង្ហាញដដែលៗបែបនេះ។
លោកថា៖ «មិនដឹងថាតើរដ្ឋាភិបាលចង់ឲ្យស្ថានភាពរាល់ថ្ងៃទៅជាយ៉ាងណានោះទេ ប៉ុន្ដែសម្រាប់យើងអ្នកសង្កេតការពីខាងក្រៅ យើងចេះតែឃើញសញ្ញាកាន់តែច្រើនឡើងៗ ដែលដំណើរការនៃការអនុវត្តនយោបាយរបស់គណបក្សប្រឆាំងហ្នឹង ចេះតែជួបការរាំងខ្ទប់ម្ដងហើយ ម្ដងទៀត ចេញជ្រុងណាក៏ត្រូវបានជាប់ ចេញជ្រុងណាក៏ត្រូវបានខ្ទប់ជាប់។ ទស្សនៈរបស់ខ្ញុំ ក៏មិនខុសពីទស្សនៈពលរដ្ឋខ្មែររាប់លាននាក់ដែរ គ្មានអ្នកណាគេចង់ឃើញអ្នកនយោបាយយើងឈ្លោះគ្នាគ្មានទីចុងបញ្ចប់ទេ គឺយើងចង់ឲ្យឃើញមានការឯកភាពជាតិ»។
បើតាមសេចក្ដីសម្រេច ញត្ដិថ្កោលទោសនេះ ត្រូវបានសន្និបាតសហភាពអន្តរសភាអនុម័តជាឯកច្ឆន្ទ លើកលែងតែតំណាងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមួយគត់ ដែលជំទាស់៕
