នារីប្រកបរបររកស៊ីផ្លូវភេទម្នាក់ដែលមានឈ្មោះហៅក្រៅថាផល្លី បានរៀបរាប់ថា៖ “ខ្ញុំចង់ឲ្យគេទទួលស្គាល់ កុំឲ្យពួកខ្ញុំរកអ៊ីចឹងទៅកុំឲ្យគេមកដេញធាក់ដេញជេរ កុំឲ្យចាប់ ពួកខ្ញុំអត់មានមុខរបរអីធ្វើទេ…ឈររកច្រើនមានប៉ូលិសមកជេរមកវាយដំ ពួកជើងកាង កុំឲ្យប៉ូលិសចាប់ បើចាប់គ្រាន់តែអប់រំយើងអ៊ីចឹងទៅណា ឥឡូវចាប់ទៅព្រៃស្ពឺទៀតណា”។
ដោយសារតែជីវភាពក្រីក្រនិងគ្មានជំនាញក្នុងខ្លួនសម្រាប់ប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិតផងនោះ ផល្លីសម្រេចចិត្តប្រកបរបរជាស្រី្តរកស៊ីផ្លូវភេទដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិត។ ផល្លីស្នើឲ្យមហាជនទូទៅយោគយល់ដល់ពួកនាង ហើយឈប់រើសអើសពួកគេ ដោយអះអាងថាការងារនេះមិនបានទៅបៀតបៀនអ្នកដទៃនោះទេ។
ផល្លីមានប្រសាសន៍ថា៖ “យើងទៅឆក់ប្លន់គេៗវាយយើង អ៊ីចឹងយើងមានតែប្រកបមុខរបរហ្នឹង ព្រោះអីមុខរបរហ្នឹងក៏ការងារមួយដែរ …គេមិនទទួលស្គាល់យើងទេ គេស្អប់យើង គេថាការងារលក់ភេទ លក់កេរម៉ែចែកឲ្យ អ្នកខ្លះគេដៀលយើងទៀតនោះ ប៉ុន្តែយើងប្រកបមុខរបរហ្នឹងជាការងារយើងហើយ”។
ផល្លីសព្វថ្ងៃមានអាយុ៣២ឆ្នាំនិងមានស្រុកកំណើតក្នុងខេត្តបាត់ដំបង។ ផល្លីជាស្ត្រីមេម៉ាយ មានកូនប្រុសពីរនាក់ ម្នាក់អាយុ៥ឆ្នាំនិងម្នាក់ទៀតអាយុ៦ឆ្នាំ។ ផល្លីឲ្យដឹងថាខ្លួនបានរៀនសូត្រត្រឹមថា្នក់ទី២ ចេះអានអក្សរបានខ្លះៗ។ ផល្លីមានក្តីសង្ឃឹមថាកូនៗរបស់នាងអាចមានវាសនាល្អនៅថ្ងៃអនាគតបើនាងខិតខំរកប្រាក់ឲ្យកូនៗបានរៀនខ្ពង់ខ្ពស់។ ទោះយ៉ាងណា ផល្លីថានាងមិនបានឲ្យកូនៗដឹងថានាងប្រកបរបរអ្វីដើម្បីចិញ្ចឹមពួកគេនោះទេ។
ផល្លីបានរៀបរាប់ថា៖ “ព្រោះអីកូនសុទ្ធតែប្រុស គ្នាធំហើយ ខ្ញុំប្រាប់ថាខ្ញុំទៅធ្វើការហាង អីអ៊ីចឹងទៅណា ព្រោះអីខ្លាចមានពួកម៉ាកអីបង្អាប់អ៊ីចឹងទៅណា ខ្លាចគ្នាបាក់ទឹកចិត្តអត់បានរៀន ខ្ញុំអត់ហ៊ានប្រាប់ទេ ដល់យប់ឡើងខ្ញុំយកម្សៅក្រែមទៅលាបនៅផ្ទះមិត្តភក្តិ។ ខ្ញុំចង់ឲ្យកូនធ្វើជាងឡាន ជាងម៉ូតូ បើយើងអាចឲ្យកូនរៀនបានខ្ពស់ចង់ឲ្យកូនកាន់ប៊ិចកាន់សៀវភៅ ដូចកូនគេទៅរៀនបានខ្ពស់ មិនចង់បានអីទេ តែខ្លាចតែកូនមិនតាមយើង”។
ផល្លីឲ្យដឹងពីដំណើរដើមទងដែលធ្វើឲ្យនាងចាប់យករបររកស៊ីផ្លូវភេទថានាងប្រកបរបរនេះតាមមិត្តភក្តិ និងម្យ៉ាងមកពីផល្លីមិនដឹងថាធ្វើអ្វីបានក្រៅពីមុខរបនេះ។ នាងបន្តថាមិត្តភក្តិរបស់នាងមានសង្សាធ្វើការនៅតាមហាងខារ៉ាអូខេដែលអាចឲ្យគាត់ទៅធ្វើការនៅទីនោះបាន។ ម្យ៉ាងទៀតគេសង្ឃឹមថារបរនេះនឹងអាចផ្តល់ចំណូលឲ្យគេចិញ្ចឹមជីវិតបាន។
ផល្លីនិយាយទៀតថាក្នុងរយៈពេលជាង៥ឆ្នាំដែលនាងបានប្រកបរបរនេះ នាងអាចរកកម្រៃបានត្រឹមចិញ្ចឹមកូននិងបង់ថ្លៃឈ្មួលផ្ទះទាំងខ្វះមុខខ្វះក្រោយ។ នាងបន្តថាក្នុងមួយយប់គាត់រកបានចន្លោះពី៣ម៉ឺនទៅ៥ម៉ឺនរៀល ឬអាចតិចជាងនេះ ហើយអតិថិជនរបស់នាងភាគច្រើនជាអ្នករត់ម៉ូតូឌុប។
ផល្លីថាពួកគាត់អាចរកប្រាក់បានតិចតួចនិងពេលខ្លះស្ទើរមិនបានសោះ ក៏ដោយសារមានបញ្ហាប្រឈមដូចជាបញ្ហាក្មេងស្ទាយតាមរំខាននិងការចាប់ខ្លួនពីសំណាក់សមត្ថកិច្ច។ ផល្លីនិយាយទៀតថា៖ “ហើយជើងកាងសុំលុយយើង១ពាន់ ២ពាន់ យើងអត់ឲ្យដើរតាមយើងរកអីអត់បាន…រកអត់បានប៉ូលិសដេញទៀត ហើយប៉ូលីសជេរទៀតឥឡូវហ្នឹង ជេរសុទ្ធតែមេសំភឹងហ្អែងឈរអីហ្នឹងការងារអីមិនទៅរកស៊ី មុខរបរត្រឹមត្រូវហ្អែងមិនទៅរកស៊ី អីអ៊ីចឹងណា”។
ប្រហាក់ប្រហែលគ្នានេះនារីប្រកបរបររកស៊ីផ្លូវភេទម្នាក់ទៀតដែលមានឈ្មោះហៅក្រៅថា សុភ័គ្រ ឲ្យដឹងថាគាត់បានប្រកបករបរនេះតាំងពីអាយុ១៣ឆ្នាំ។ នៅពេលនេះ សុភ័គ្រមានវ័យ៣៧ឆ្នាំហើយ ហើយនាង មានគម្រោងឈប់ប្រកបរបរនេះនៅក្រោយចូលឆ្នាំខ្មែរខាងមុខ ដោយសុភ័ក្រអះអាងថានាង និងប្តីនឹងវិលត្រឡប់ទៅរស់នៅស្រុកកំណើតឯខេត្តកំពង់ឆ្នាំវិញ។
សុភ័គ្រ ឲ្យដឹងថាមូលហេតុដែលនាំឲ្យនាងធ្លាក់ខ្លួនប្រកបរបរនេះ ដោយសារតែកាលនាងនៅអាយុ១២ឆ្នាំត្រូវឪពុកបង្កើតចាប់រំលោភ។ នាងថាដោយតូចចិត្តនិងរឿងនេះ ខ្លួននាងក៏បានមករស់នៅ ជាមួយសាច់ញាតិដែលបានបើកហាងខារ៉ាអូខេនៅភ្នំពេញ។ ដោយគ្មានជំនាញអ្វីក្នុងខ្លួននិងមិនបានសិក្សាផងនោះ សុភ័គ្រ អះអាងថាខ្លួនក៏សម្រេចចិត្តប្រកបរបររកស៊ីផ្លូវភេទ។
សុភ័គ្រ បន្តថានៅពេលថ្ងៃ នាងនិងប្តីដើររើសអេតចាយ ហើយពេលយប់នាងទៅប្រកបរបរបម្រើផ្លូវភេទ និងប្តីដើររើសអេតចាយដូចពេលថ្ងៃដែរ។ ជាមធ្យម សុភ័គ្រថានាងរកប្រាក់បានក្នុង១យប់ប្រហែល២ម៉ឺនរៀល ឬអត់សោះក៏មាន។
សុភ័គ្របន្ថែមថា៖ “ខ្ញុំរាល់ថ្ងៃរកលុយផង(ប្រកបរបររកស៊ីផ្លូវភេទ) ហើយខ្ញុំរើសអេតចាយផង តែខ្ញុំរើសអេតចាយតែពេលថ្ងៃទេ ពេលយប់ខ្ញុំរកលុយ ជួនខ្ញុំរកបានជួនអត់អ៊ីចឹងទៅ បើយើងមិនរើសអេតចាយបណ្តើរយើងមានលុយឯណាហូបបាយ មានលុយឯណាជួលផ្ទះគេ”។
សុភ័គ្រលើកឡើងប្រហាក់ប្រហែលនឹងផល្លីដែរថាបញ្ហាដែលនាងប្រឈមនៅពេលចេញទៅធ្វើការពេលយប់គឺបញ្ហាក្មេងស្ទាវ ដែលតែងតែសំឡុតគាត់យកប្រាក់។ នាងរៀបរាប់ថា៖ “យើងអត់ស្គាល់មុខគេផងមិនដឹងថាប្តឹងយ៉ាងម៉េច វាអត់មានប្រយោជន៍ យើងអត់ស្គាល់មុខគេ ខ្ញុំនៅភ្នំពេញចង់ងាប់ទៅវិញហើយនៅមិនស្គាល់គេផងហ្នឹង…ខ្ញុំមិនមែនមិនទុកចិត្តប៉ូលីសទេ តែខ្ញុំមិនស្គាល់មុខអាអ្នកវាយខ្ញុំយកលុយហ្នឹងបានខ្ញុំអត់ប្តឹង”។
ទាំងផល្លីនិងសុភ័គ្រ ឲ្យដឹងថាអ្នកទាំងពីរភាគច្រើនឈរចាំភ្ញៀវនៅម្តុំវត្តភ្នំឬនៅម្តុំផ្លូវរថភ្លើងទួលគោក។ អ្នកទាំងពីរឲ្យដឹងថាការងាររបស់ពួកគាត់ សង្គមមិនទទួលស្គាល់ថាជាការងារស្របច្បាប់ តែអ្នកទាំងពីរអះអាងថាការងាររបស់គាត់មិនបានប៉ះពាល់ដល់អ្នកដទៃនោះទេ។
មន្ត្រីកម្មវិធីចងក្រងសហគមន៍របស់អង្គការបណ្តាញស្ត្រីរួបរួម ហៅកាត់ថាWNUនិងជាអតីតអ្នកប្រកបរបរផ្លូវរកស៊ីភេទនិយាយប្រាប់វីអូឌី(VOD)ដោយប្រើឈ្មោះថាស្រីម៉ៅ។ ស្រីម៉ៅឲ្យដឹងថាអង្គការបណ្តាញស្រ្តីរួបរួមជួយដល់កូនៗរបស់ស្ត្រីទាំងនេះ ដោយសហការ ជាមួយអង្គការជាដៃគូឲ្យបានចូលរៀននៅសាលារដ្ឋ។ ស្រីម៉ៅឲ្យដឹងដែរថា ស្ត្រីប្រកបរបរផ្លូវភេទមិនត្រូវបានអាជ្ញាធរយកចិត្តទុកដាក់ប៉ុន្មាននោះទេនៅពេលមានបញ្ហា ហើយថែមទាំងរងការស្តីបន្តោសពីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានទៀតផង។ ស្រីម៉ៅរៀបរាប់បន្តថាពេលមានបញ្ហាអ្វីមួយកើតឡើងចំពោះស្រ្តីទាំងនោះ អង្គការជាអ្នកជួយរៀបចំពាក្យបណ្តឹង ហើយពាក្យបណ្តឹងភាគច្រើនពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើហិង្សា ដែលភ្ញៀវបានប្រើទៅលើស្រ្តីទាំងនោះ។
អ្នកស្រីមានប្រសាសន៍ថា៖ “ពេលយើងទាក់ទងទៅប៉ូលីស នៅតាមសង្កាត់អីអ៊ីចឹងទៅគាត់ថា ចុះការងារអីមួយគគោកម៉េចមិនទៅរកស៊ី មកធ្វើអីស្រីខូច ដឹងហើយថាស្រីខូចវាជួបតែគ្រោះថ្នាក់អ៊ីចឹង…ការងាររកស៊ីផ្លូវភេទខ្ញុំបញ្ជាក់ឲ្យគាត់ដឹងហើយថាមិនមានច្បាប់ណាចែងថាខុសច្បាប់ឬស្របច្បាប់ទេ តែពួកខ្ញុំគិតថាវាជាការងារមួយដែលអត់ទៅលួចឆក់ប្លន់គេទេ គឺការងារលក់សាច់ឈាមស្រស់ខ្លួនឯងទេ”។
ប្រធានគណៈកម្មការសុខាភិបាល សង្គមកិច្ច អតីតយុទ្ធជន យុវនីតិសម្បទា ការងារ បណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ និងកិច្ចការនារី នៃរដ្ឋសភា និងជាតំណាងរាស្ត្រមណ្ឌលសៀមរាប លោកស្រី កែ សុវណ្ណរតន៍ មានប្រសាសន៍ថាអាជ្ញាធរគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់មានតួនាទីដោះស្រាយបញ្ហាជូនប្រជពលរដ្ឋដោយមិនរើសអើង។ លោកស្រីបន្តថាកម្ពុជាក៏គួរតែមានច្បាប់មួយដោយឡែកសម្រាប់ការពារស្រ្តីប្រកបរបររកស៊ីផ្លូវភេទនេះផងដែរ។ ទោះយ៉ាងណា លោកស្រីថាបើទោះបីជាមិនទាន់មានច្បាប់ដោយឡែកការពារស្រ្តីទាំងនោះក៏ដោយ ក៏កម្ពុជាមានច្បាប់ផ្សេងទៀតដែលអាចការពារពួកគាត់បាន ដែលលោកស្រីថា សំខាន់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានត្រូវចេះឈឺឆ្អាល និងយកចិត្តទុកដាក់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋ។
លោកស្រីក៏បានស្នើឲ្យអាជ្ញាធរពេលប្រមូលស្រ្តីទាំងនោះទៅដាក់នៅមណ្ឌលអប់រំកែប្រែគួរតែផ្តល់ឲ្យពួគាត់នូវអាហារគ្រប់គ្រាន់ បណ្តុះបណ្តាលជំនាញដែលពួកគាត់ត្រូវការនិងផ្តល់ជាទុនខ្លះៗសម្រាប់ឲ្យគាត់បើកអាជីវកម្មផ្ទាល់ខ្លួន។ លោកស្រីបន្ថែមថា៖ “បើយើងប្រមូលគាត់ទៅ យើងដឹងថាគាត់ជាមនុស្សទន់ខ្សោយ យើងត្រូវបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈអាណាដែលគាត់ចង់បាន…ដ៏បណ្តុះបណ្តាលដល់គាត់ គាត់មានមូលដ្ឋាន មានវិជ្ជាជីវៈអាចទៅប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិតបាន ត្រូវផ្តល់ទុនឲ្យគាត់ទៀត ខ្ញុំឃើញថាបច្ចុប្បន្ននេះធ្វើឲ្យរួចខ្លួន ដោះស្រាយមួយពេលៗ ទម្លាប់ធ្វើចាត់វិធានការ ប៉ុន្តែមិនមែនចាត់វិធានការប្រកបដោយគុណភាពទេ”។
ទោះយ៉ាងណា អ្នកនាំពាក្យសាលារាជធានីភ្នំពេញ លោក ឡុង ឌីម៉ង់ មានប្រសាសន៍ថាថ្វីត្បិតតែសព្វថ្ងៃមិនទាន់មានការបណ្តុះបណ្តាលជំនាញច្រើនដល់ស្រ្តីរកស៊ីផ្លូវភេទទាំងនោះនៅក្នុងមណ្ឌលអប់រំកែរប្រែក៏ដោយ ក៏លោកថាក្នុងមណ្ឌលនោះក៏មានបណ្តុះបណ្តាលជំនាញដូចជាអ៊ុតសក់ ធ្វើសក់ និងធ្វើម្ហូប ជាដើម។ លោកបន្តថាស្រ្តីមួយចំនួនក្រោយពីបានទទួលការអប់រំពីអាជ្ញាធរ ក៏បានធ្វើសមាហរណកម្មចូលក្នុងសង្គមនិងចាប់ប្រកបរបរផ្សេងដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិត។
លោកឲ្យដឹងទៀតថា អាជ្ញាធរមិនព្រងើយកន្តើយចំពោះអំពើហិង្សាកើតលើស្រ្តីទាំងនោះទេ ដោយលោកថាអាជ្ញាធរជួយដល់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់គ្នា។ លោកបន្ថែមថា៖ “បើសិនជាមានការប្តឹងផ្តល់ អាជ្ញាធរមិនព្រងើយកន្តើយទេ យើងប្រឆាំងអំពើហិង្សាគ្រប់រូបភាពទាំងអស់”។
វិលទៅរកស្រ្តីរកស៊ីផ្លូវភេទ ដែលដាក់ឈ្មោះថា ផល្លី វិញ នាងសំណូមពរឲ្យមហាជនកុំរើសអើសពួកគេដែលជាអ្នកធ្វើការបម្រើសេវាកំសាន្តនេះ។ ផល្លីបន្ថែមថា៖ “សូមមើលឃើញខ្ញុំក្នុងផ្លូវល្អផង អ្នកខ្លះខាកស្តោះឲ្យខ្ញុំពេលឃើញខ្ញុំចេញរកស៊ី ខ្ញុំអត់ចង់ឲ្យគាត់អ៊ីចឹងទេព្រោះខ្ញុំក៏ជាមនុស្សដែរ ក្នុងសង្គមនឹងគេដែរ តែគ្រាន់តែរកស៊ីមុខរបរខុសគ្នាអ៊ីចឹងណា”៕
