បន្ទាប់ពីតុលាការកម្ពុជាដែលរងការរិះគន់ថាធ្វើការសម្រេចចិត្តខ្លះស្ថិតក្រោមឥទ្ធិពលនយោបាយ ករណីបន្តឃុំមន្រ្តីសិទ្ធិមនុស្សនោះ សហគមន៍អន្តរជាតិបាននាំគ្នាចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាបន្តបន្ទាប់ដោយចាត់ទុកការឃុំខ្លួននេះថាជាចេតនានយោបាយ។
សហគមន៍អន្តរជាតិដែលជាប្រទេសប្រកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យទាំងនោះ ក៏បានទាមទារជាថ្មីម្តងទៀតឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដោះលែងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងអគ្គលេខាធិការង គជប ស្របពេលដែលការបោះឆ្នោតកាន់តែជិតចូលមកដល់។
កាលពីថ្ងៃទី៤ខែឧសភានេះ សហភាពអឺរ៉ុបប្រចាំនៅកម្ពុជា បានលើកឡើងថា ការបន្ដឃុំខ្លួនមនុស្សទាំង៥រូបរយៈពេល៦ខែទៀតថា ធ្វើឡើងតាម «ទំនើងចិត្ត» និងទទូចឲ្យដោះលែងជាបន្ទាន់ ខណៈពួកគេជាប់ពន្ធនាគារជាង១ឆ្នាំមកហើយ។
មួយថ្ងៃក្រោយមកគឺនៅថ្ងៃទី៥ឧសភា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសអាមេរិក បានបង្ហាញការគាំទ្រចំពោះសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់សហភាពអឺរ៉ុប និង ការិយាល័យសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលបារម្ភពីការបន្តឃុំខ្លួនមន្ដ្រីសិទ្ធិមនុស្សនៃសមាគមអាដហុក៤រូប និងអគ្គលេខាធិការរង គជប ១រូប។ ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ អាមេរិកចាត់ទុកការឃុំខ្លួនតាមអំណាចតុលាការកម្ពុជានេះថាធ្វើតាមអំពើចិត្ត និងបានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិក្រុមគ្រួសារអ្នកជាប់ឃុំ។ សហរដ្ឋអាមេរិក ជំរុញឲ្យកម្ពុជាពិចារណាលើអនុសាសន៍ទាំងឡាយរបស់អង្គការអន្ដរជាតិ ដោយត្រូវគោរពតាមកាតព្វកិច្ចដែលមានចែងនៅក្នុងសន្ធិសញ្ញាសិទ្ធិមនុស្ស។
នេះជាសេចក្តីថ្លែងការណ៍ប្រតិកម្មថ្មីចុងក្រោយ ចំពោះចំណាត់ប្រឆាំងនឹងមន្រ្តីការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក រួមទាំងលោក នី ចរិយា។ កាលពីចាប់ខ្លួនអ្នកទាំងនោះភ្លាមៗ ក្រុមអង្គការជាតិនិងអន្តរជាតិ ក៏ចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជាបន្តបន្ទាប់ ដោយទាមទារឲ្យដោះលែងអ្នកទាំងនោះដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌ។
ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍និងសន្តិភាព លោក យង់ គិមអេង យល់ថា ប្រតិកម្មពីសហគមន៍អន្តរជាតិជាថ្មីទៀតនេះចំពោះការឃុំអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សបានឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញពីការអនុវត្តន៍ច្បាប់នៅកម្ពុជាខុសពីស្តង់ដារសិទ្ធិមនុស្សដែលកម្ពុជាបានព្រមព្រៀងជាមួយអង្គការសហប្រជាជាតិ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា «ដោយសារកម្ពុជាជារដ្ឋមួយជាសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិ…ប្រសិនបើយើងអត់សម្របខ្លួនយើងឲ្យស្របទៅអ្វីជាគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស បទដ្ឋានអន្តរជាតិមួយចំនួនដែលកម្ពុជាបានផ្តល់សច្ចាប័នប្តេជ្ញាថាអនុវត្តឲ្យស្រប កាលណាយើងអត់ធ្វើទៅតាមហ្នឹង អន្តរជាតិតែងតែមានការថ្កោលទោស រិះគន់អាហ្នឹងជៀសអត់ផុត»។
ប៉ុន្តែក្រសួងការបរទេសកម្ពុជាចាត់ទុកថា ការសម្រេចរបស់តុលាការកម្ពុជា ករណីមនុស្សទាំង៥រូបនេះថាជាកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជា និងបានចោទអង្គការអន្ដរជាតិទាំងនោះថាលូកដៃជ្រៀតជ្រែកចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជាទៀតផង។
សម្រាប់លោក យង់ គិមអេង កម្ពុជាមិនអាចកាត់ផ្តាច់ពីទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិបានទេ។
លោកបន្តថា «យើងត្រូវគិតថាយើងជាផ្នែកមួយនៃសហគមន៍អន្តរជាតិ។យើងអត់អាចកាត់ផ្តាច់ខ្លួនឯងពីសហគមន៍អន្តរជាតិបានទេ។ យើងត្រូវការកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ នៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ច ការទូត តាំងពីនយោបាយ រឿងរ៉ាវជាច្រើនទៀត…។ បើយើងអត់ព្រមប្រតិបត្តិឲ្យបានត្រឹមត្រូវ…វាអាចមានឥទ្ធិពលមិនល្អសម្រាប់កម្ពុជា»។
ថ្វីត្បិតតែការប្រកាសផ្តាច់ជំនួយដោយសហរដ្ឋអាមេរិកមកកាន់កម្ពុជាដោយសារតែគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋបាល លោក ដូណាល់ ត្រាំក៏ដោយ តែលោក យង់ គិមអេង យល់ថា ការផ្តាច់ជំនួយនេះក៏ជាផ្នែកមួយដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវស្វែងយល់បន្ថែមពីទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសមហាអំណាចមួយនេះសម្រាប់បញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។
អ្នកប្រឹក្សាផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស លោក សួន ប៊ុនស័ក្ត វិភាគថា ការដែលសហគមន៍អន្តរជាតិចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ថ្មីទៀត ករណីឃុំខ្លួនមន្រ្តីអាដហុកនេះ គឺជាសម្ពាធផ្នែកការទូតមួយប៉ុន្តែលោកថាការដោះលែងឬមិនដោះលែង វាសិទ្ធិរបស់កម្ពុជា។ លោកយល់ថាបើមិនព្រមដោះលែងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សទេ នោះរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានឹងនៅតែរងការរិះគន់លើឆាកអន្តរជាតិ។ លោកយល់ថា «គ្រាន់តែថាបើគ្មានការដោះលែងឆាប់ៗហ្នឹង វាប៉ះពាល់ដល់មុខមាត់កម្ពុជាក្នុងការទំនាក់ទំនងការទូតទៅខាងក្រៅពិសេសការទូតជាមួយប្រទេសខាងក្រៅដែលមកកម្ពុជាឲ្យពិចារណាដោះលែងនេះឯង។ នេះជាផលប៉ះពាល់របស់កម្ពុជានៅពេលខាមុខបើសិនជាមិនទាន់ដោះលែង»។
បើតាមលោក សួន ប៊ុនស័ក្ត សហគមន៍អន្តរជាតិអាចពិចារណាក្នុងការផ្តាច់ជំនួយឬយ៉ាងណាដោយថ្លឹងថ្លែងជាមួយតម្លៃនៃទំនាក់ទំនងការទូតរវាងប្រទេសនីមួយៗ ដោយថាសហគមន៍អន្តរជាតិមានកាតព្វកិច្ចការពារសិទ្ធិមនុស្សផងដែរ ពោលមិនត្រឹមតែតម្លៃការទូតប៉ុណ្ណោះទេ។
លោកបន្តថា «ដូច្នេះការដាក់ទណ្ឌកម្មផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចក៏ដូចជាការផ្តាច់ជំនួយផ្សេងៗ ខ្ញុំជឿថាសហគមន៍អន្តរជាតិគេនឹងថ្លឹងថ្លែងឲ្យបានស៊ីជម្រៅ រវាងកាតព្វកិច្ចរវាងមនុស្សជាតិហើយនឹងទំនាក់ទំនងរវាងរដ្ឋមួយផ្សេងទៀត។តើគួរផ្តាច់ទំនាក់ទំនង ផ្តាច់ជំនួយ ដោយសារការទំនាក់ហ្នឹងមិនគិតពីសិទ្ធិមនុស្សឬយ៉ាងម៉េច?…»។
មន្ដ្រីការពារសិទ្ធិមនុស្សទាំង៤រូប រួមមាន លោក នី សុខា លោក យី សុខសាន្ត លោក ណៃ វ៉ងដា និងលោកស្រី លឹម មុនី ត្រូវបានតុលាការក្រុងភ្នំពេញចោទប្រកាន់ពីបទសូកប៉ាន់សាក្សី ក្នុងសំណុំរឿងអាស្រូវស្នេហារវាងលោក កឹម សុខា និងនាង ស្រីមុំ។ រីឯលោក នី ចរិយា ដែលជាអគ្គលេខាធិការរង គជប វិញ ត្រូវបានតុលាការចោទប្រកាន់ពីបទ សមគំនិតសូកប៉ាន់សាក្សី ក្នុងសំណុំរឿងដូចគ្នា។ រហូតមកទល់ពេលនេះ អ្នកទាំង៥ត្រូវបានឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នអស់រយៈពេលជាងមួយឆ្នាំហើយ ដោយថាមិនទាន់មានភស្តុតាងគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីបើកសវនាការនៅឡើយ៕