ជនជាតិដើមភាគតិចនៅខេត្តស្ទឹងត្រែងដែលរងផលប៉ះពាល់ពីការអភិវឌ្ឍទំនប់វារីអគ្គិសនីសេសានក្រោមពីរបស់រដ្ឋាភិបាលថា ពួកគេនឹងមិនចាកចេញពីដីដូនតារបស់ខ្ឡួនទៅកន្លែងថ្មីឡើយ ដោយថាសោកស្តាយដីស្រែចម្ការដែលខ្លួនធ្លាប់ទទួលផលជាប្រចាំ។
ទំនប់សេសានក្រោមពីរជាទំនប់ដែលត្រូវបានសាងសង់នៅស្រុកសេសាន ខេត្តស្ទឹងត្រែង ជាចំណុចប្រសព្ធគ្នារវាងទន្លេសេសាន និងទន្លេស្រែពក។ រដ្ឋាភិបាលបានអនុម័តឲ្យសាងសងទំនប់នេះនៅឆ្នាំ២០១២ បើទោះបីជាការវាយតម្លៃផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន មិនបានឆ្លើយតបទៅនឹងការអនុវត្តន៍ដ៏ល្អប្រសើរជាអន្តរជាតិក៏ដោយ។នេះបើតាមរបាយការណ៍របស់សង្គមស៊ីវិល។
រដ្ឋាភិបាលបានអះអាងថាគម្រោងនេះបានធ្វើឲ្យមានផលប៉ះពាល់ដល់ភូមិចំនួន៦ភូមិ នៃឃុំចំនួនពីរ នៃស្រុកសេសាន ខេត្តស្ទឹងត្រែង ដែលមានពលរដ្ឋរស់នៅចំនួន ៨៤៦ គ្រួសារកំពុងរស់នៅ តែរហូតមកដល់ពេលនេះខ្លួនបានដោះស្រាយជាសំណងទៅឲ្យអ្នកដែលរងផលប៉ះពាល់បានសម្រេចចំនួន៨៧%ហើយ រង់ចាំដោះស្រាយជាមួយពលរដ្ឋ១២៦គ្រួសារទៀតដែលមិនព្រមទទួលសំណងនោះ។
តំណាងជនជាតិដើមភាគតិចព្នង ដែលរងផលប៉ះពាល់ពីទំនប់នេះអ្នកស្រីស្រាង ឡាញ លើកក្នុងកិច្ចប្រជុំមួយនៅថ្ងៃទី៩ខែមីនានេះថា គ្រួសារអ្នកស្រីនឹងមិនចាកចេញពីដីធ្លីរបស់ខ្លួននោះទេដោយសារ ស្តាយដីភូមិ ស្រែចម្ការ និងដំណាំដែលបានបន្សល់ពីដូនតាខ្លួន ហើយមិនទាមទារអ្វីពីរដ្ឋាភិបាលនោះទេ គឺពួកគាត់សុខចិត្តរស់តាមមាត់ទឺកនៃទំនប់វារីអគ្គិសនីនោះដោយមិនចាកចេញទៅទីតាំងផ្សេង។
អ្នកស្រីថា «ខ្ញុំអត់អាចលះបង់ចេញបានទេ! ខ្ញុំសុខចិត្តថាស៊ូស្លាប់លើបាតអាងចុះ។ មិនប្រឆាំងទេលើគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ ប៉ុន្តែបើអភិវឌ្ឍន៍ ឲ្យយើងរស់សប្បាយទាំងអស់គ្នាផង។ … ទៅចេញដីថ្មីអត់មានដីចម្ការវិលជុំទេ! គេវាស់ឲ្យតែប្រាំហត្ថទេ ខ្ញុំនៅភូមិចាស់ដីចម្ការវិលជុំខ្ញុំចង់ធ្វើប៉ុន្មានកន្លែងក៏បាន ជនជាតិខ្ញុំតាំងពីមុនមកដល់ឥឡូវធ្វើដីសមូហភាព ដល់សម័យអភិវឌ្ឍន៍ឲ្យខ្ញុំវាស់វែងពួកខ្ញុំមិនព្រមដាច់ខាត»។
អ្នកដែលរងផលប៉ះពាល់ជាជនជាតិដើមភាគតិចលាវ ម្នាក់ទៀត អ្នកស្រី ណាត សូតា ដែលរស់នៅភូមិស្រែគរ បានបង្ហាញអារម្មណ៍ដូចគ្នាប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថាពួកគាត់ជាង១០០គ្រួសារផ្សេងទៀតសម្រេចថាមិនចាកចេញពីដីចាស់របស់ខ្លួននោះទេ។ អ្នកស្រីថា នៅទីតាំងដែលខ្លួនកំពុងរស់នៅនេះមានដីស្រែ ចម្ការ ដំណាំដែលខ្លួនបានដាំរួចរាល់អស់ហើយ ហើយការផ្លាស់ទីលំនៅទៅកន្លែងផ្សេងពួកគេមិនរំពឹងថាអាចមានជីវភាពដូចអ្វីដែលពួកគេមាននៅទីនេះនោះទេ។
អ្នកស្រីថា៖ «តែខ្ញុំមិនទៅគឺមិនទៅហើយ! ទឹកលិចត្រឹមណា ជើងទឹកត្រឹមណាខ្ញុំនៅត្រឹមហ្នឹង អភិបាលលើកឡើងថាខ្ញុំកាប់រានដីពាសវាលពាសកាល។ មិនមែនទេដីហ្នឹងជាការពិតរាជរដ្ឋាភិបាល សុរិយោដីស្រុក ខេត្តទៅចែកឲ្យពួកខ្ញុំហើយ ដីពីមាត់ទន្លេឡើងមក៤គីឡូគឺដីរបស់សហគមន៍ គឺសហគមន៍ឃុំស្រែគ ឥឡូវនេះក្រុមហ៊ុនឈូសសំអាតបាតអាងតែ៥០០មែត្រ។ ចុះដីដែលនៅបីគីឡូកន្លះយកទៅទុកឲ្យអ្នកណាបើមិនទុកឲ្យពួកនាងខ្ញុំនៅ»។
តំណាងក្រសួងរ៉ែ និងថាមពលលោក ប៉ាន់ ណារិទ្ធ មានប្រសាសន៍ថា គម្រោងវារីអគ្គិសនីនេះនិងត្រូវចាប់ផ្តើមបិទទឹកបំពេញអាងនៅខែកញ្ញាខាងមុខ ហើយនៅខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ២០១៧នេះនឹងចាប់ផ្តើមបង្វិលតួបីនទីមួយដែលមានកម្លាំង៥០មេហ្ការវ៉ាត់ ហើយនៅឆ្នាំ២០១៨ខាងមុខទំនប់វារីអគ្គីិសនីនេះនិងចាប់ផ្តើមដំណើរការទាំងស្រុង។ ចំពោះពលរដ្ឋដែលមិនព្រមចាកចេញពីទីតាំងទំនប់វារីអគ្គិសនីនោះលោកថា រដ្ឋាភិបាលបានត្រៀមទីតាំងថ្មីមានផ្ទះ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដល់ពលរដ្ឋរួចហើយ តែបញ្ហាត្រង់ថាពលរដ្ឋមិនព្រមចាកចេញពីទីតាំងចាស់ប៉ុណ្ណោះ។
លោកថា៖ «បើគាត់មិនព្រម ហើយឲ្យខាងខ្ញុំធ្វើម៉េច! បើទៅដល់ផ្ទះគាត់សុំគាត់ដើម្បីសហការកត់ទិន្និន័យកត់អីគាត់ៗអត់ព្រម ឲ្យយើងស្រង់ទិន្និន័យផ្ទះគាត់ទេ គាត់បិទខ្លួនឯង យើងចាំតែដោះស្រាយឲ្យគាត់ទេ តែគាត់មិនព្រម គាត់លើកយកហេតុផលនេះហេតុផលនោះយកមកដាក់។ តែកន្លែងហ្នឹងទឹកវាអត់លិចគឺអត់បញ្ហាទេ តែទឹកវាលិច! ហើយគាត់ថាគាត់នៅស្រលាញ់កេរ្ត៍ដូនតា វាជាការស្រលាញ់របស់គាត់ហើយ តែតំបន់នោះវាលិចទឹក។ បើតំបន់នោះវាអត់លិច យើងអត់ទៅជម្លៀសគាត់ចេញទេ ហើយទាក់ទងនឹងការដោះស្រាយខាងខ្ញុំនេះគឺចាំតែដោះឲ្យគាត់ទេ តែខាងគាត់ទេដែលមិនព្រម»។
នាយកប្រតិបត្តិវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្តីពីកម្ពុជាលោក តឹក វណ្ណារ៉ា មានប្រសាសន៍ថាអង្គការលោកបានជួយរៀបចំឲ្យមានការពិភាក្សាលើបញ្ហានេះចំនួនពីរដងហើយ តែលទ្ធផលមិនទាន់ទទួលបានគាប់ប្រសើរនៅឡើយទេ។ លោកថាដំណោះស្រាយនៃបញ្ហានេះដើម្បីឲ្យមានការសុខចិត្តទាំងសងខាងគឺមានតែការពិភាក្សាគ្នារវាងប្រជាពលរដ្ឋដែលប៉ះពាល់ ជាមួយអ្នកពាក់ព័ន្ធបន្តទៀតទេ។
លោកថា៖ «ហៅគាត់អ្នកដែលសេសសល់ទាំងអស់មកប្រជុំមកសួរ តើយើងគួរផ្តល់ជំរើសអីផ្សេងទៀតក្រៅពីជំរើសដែលមានស្រាប់ហ្នឹង។ ជាជម្រើសល្អងាយស្រួលក្នុងការពិភាក្សាគ្នាដែលភាគីដែលពាក់ព័ន្ធហ្នឹងគាត់យល់ស្រប និងអាចទទួលយកបាន។ អញ្ចឹងយើងខ្ញុំគិតថាមានតែការពិភាក្សាគ្នាដែលត្រង់ទៅត្រង់មក យកបញ្ហាដាក់លើតុរួមគ្នា ហើយនឹងការឆ្លើយតបវិជ្ជមានពីគ្រប់ភាគី និងការលះបង់បន្តិចៗទេ បានអាចដោះស្រាយបញ្ហាទាំងអស់ហ្នឹងចេញ»។
បើតាមតំណាងក្រសួងរ៉ែនិងថាមពលបានឲ្យដឹងថា ទំនប់សេសានក្រោមពីរនេះជាគម្រោងរបស់រដ្ឋាភិបាល ដែលបានផ្តល់សិទ្ធិទៅឲ្យក្រុមហ៊ុនឯកជនមួយដែលមានភាគហ៊ុនពីចិន៥១% កម្ពុជា៣៩% និងវៀតណាម១០%។ បច្ចុប្បន្នទំនប់នេះត្រូវបានសាងសង់បានជិត៩០%ហើយ ដែលចំណាយទឹកប្រាក់ជិត៨០០លានដុល្លារអាមេរិក ដោយរំពឹងថាបានថាមពលអគ្គិសនី៤០០មេហ្គាវ៉ាត់៕
