អ្នកឃ្លំាមើលបញ្ហាសង្គម បានលើកឡើងថា អតីតមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង លោក សម រង្ស៊ី និងអតីតមន្ត្រីគណបក្សរបស់ខ្លួន ៥០រូប ហាក់មានភាពផុយស្រួយ ជុំវិញការបង្កើត«ចលនាសង្គ្រោះជាតិ» ឡើងវិញ ការទាមទារឲ្យដោះលែងលោក កឹម សុខា និងវត្តមានបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិនាពេលខាងមុខនេះ។
នៅចំពោះមុខអ្នកគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅសហរដ្ឋអាមេរិក កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែមករា អតីតមេដឹកនាំបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក សម រង្ស៊ី បានថ្លែងថា «ចលនាសង្គ្រោះជាតិ» ជាចលនាដែលមានកម្លាំងទូលំទូលាយ ដើម្បីទាមទារឲ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិរស់ឡើងវិញ និងមានវត្តមានចូលរួមប្រកួតប្រជែងបោះឆ្នោតជាមួយបក្សកាន់អំណាច ដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌។
បើតាមអ្វីដែលលោក សម រង្ស៊ី បានបង្ហាញនោះ «ចលនាសង្គ្រោះជាតិ» នោះ មានស្ថាបនិកចំនួន ៩រូប រួមមាន លោក សម រង្ស៊ី ផ្ទាល់ អនុប្រធានអតីតគណបក្សប្រឆាំងពីររូប លោក អេង ឆៃអ៊ាង និងលោកស្រី មួរ សុខហួរ និងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់បក្សមួយចំនួនទៀតនៅសហរដ្ឋអាមេរិក។
ប៉ុន្តែ ក្រុមមេដឹកនាំ ៥០រូបទៀតរបស់បក្សប្រឆាំងនៅឯសហរដ្ឋអាមេរិក ដោយក្នុងនោះមានអតីតតំណាងរាស្ត្រ ៣រូប គឺលោក សួន រីដា លោក ង៉ោ គឹមជាង និងលោក ពិនរតនា បានចេញសេចក្តីថ្លែងការមិនគំាទ្រ«ចលនាសង្គ្រោះជាតិ» របស់លោក សម រង្ស៊ី នោះទេ ដោយថា ពួកគេនៅតែបន្តតស៊ូនយោបាយក្នុងក្របខ័ណ្ឌគណបក្សសង្គ្រោះជាតិជានិច្ច និងគ្រប់កាលៈទេសៈ។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ អ្នកស្រាវជ្រាវពីការអភិវឌ្ឍន៍សង្គម លោក មាស នី យល់ថា ចលនា«សង្គ្រោះជាតិ»របស់លោក សម រង្ស៊ី ជាសញ្ញាល្អរំឭកដល់អតីតមន្ត្រីបក្សនេះនៅតាមមូលដ្ឋានទំាងអស់នៅតែមានក្តីសង្ឃឹម។ ប៉ុន្តែ លោកថា អ្វីដែលគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍នោះ គឺលោក សម រង្ស៊ី និងមន្ត្រី ៥០រូបផ្សេងទៀត ហាក់មិនចុះសម្រុងនឹងគ្នា ជុំវិញការបង្កើតចលនាថ្មីនេះ។ ករណីនេះ លោកវិភាគថា អតីតមេដឹកនាំបក្សប្រឆំាង និងមន្ត្រីរបស់ខ្លួន ហាក់មានភាពផុយស្រួលផ្ទៃក្នុង នៅក្នុងការស្វែងរកដំណោះស្រាយរួមក្នុងក្រុម និងធ្វើឲ្យចាញ់ប្រៀបបក្សកាន់អំណាច។
លោកវិភាគថា៖ «វាសុទ្ធតែជាចំណុចខ្សោយរបស់សង្គ្រោះជាតិ ចំណុចខ្សោយត្រង់ថា កាលណាធ្វើអ្វីមួយមិនបានជជែកគ្នា ហើយអ្នកគូបដិបក្ខម្ខាងទៀត ក៏មិនបានសួរនំាគ្នាឲ្យបានច្បាស់លាស់ មុននឹងចេញសេចក្តីប្រកាស។ ពេលខ្លះ ខ្ញុំនិយាយអំពីអ្នកនយោបាយត្រចៀកស ហើយការបែកបាក់គ្នា គឺងាយណាស់។ ទោះបីគេបង្កើតចលនាអីហ្នឹងក៏ដោយ ក៏ត្រូវតែមានការជជែកគ្នា ដើម្បីការពារ បើយើងដឹងហើយថា ស្ថានភាពនេះ យើងបែកបាក់គ្នាវាផុយស្រួលណាស់»។
ការខ្វែងគំនិតគ្នារបស់ក្រុមមន្ត្រីអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងការរៀបចំចលនាសង្គ្រោះជាតិនេះ ត្រូវបានអ្នកនាំពាក្យបក្សកាន់អំណាច លោក សុខ ឥសាន ថ្លែងប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា ការបង្កើតអង្គការណាមួយក្រៅច្បាប់ វាគឺជាសកម្មភាពបែបឧទ្ទាម។
អ្នកឃ្លាំមើលពីការអភិវឌ្ឍសង្គម លោក ប៊ូ បញ្ញា ផ្តល់ជាអនុសាសន៍ថា ដំណាក់កាលនេះ អ្នកនយោបាយទំាងអស់ ជាពិសេសអតីតមេដឹកនាំបក្សប្រឆំាង លោក សម រង្ស៊ី និងមេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាច លោក ហ៊ុន សែន គួរតែបន្ទន់ឥរិយាបទដាក់គ្នា ដោយយកបញ្ហាដាក់លើតុជជែកគ្នារកដំណោះស្រាយរួម ដើម្បីកុំឲ្យបរទេសឆ្លៀតឱកាសទាញយកប្រយោជន៍ពីកម្ពុជា។
លោកផ្តល់ជាអនុសាសន៍ថា៖ «បើសិនជាគាត់នៅតែបណ្តែតបណ្តោយពឹងបរទេស ខ្ញុំជឿថាបរទេស គ្មានប្រទេសណាស្រឡាញ់ប្រទេសខ្លួនជាងយើងទេ ហើយគេធ្វើអ្វី គេគិតតែប្រយោជន៍គេជាធំមុន។ មុននឹងគេសម្រេចចិត្តផ្នែកនយោបាយណាមួយ ដើម្បីជួយបក្សប្រឆំាង ខ្ញុំគិតថា ថ្នាក់ដឹកនាំនយោបាយ ខាងអតីតបក្សប្រឆំាងគួរតែមានការស្រុះស្រួលមូលមតិគ្នា ហើយធ្វើយ៉ាងណាមកដោះស្រាយបញ្ហាស្រុកទេស មកចចារគ្នា ខ្ញុំជឿថា បើគាត់បន្ទន់ឥរិយាបថ ខ្ញុំជឿថា នឹងមានការចចារនយោបាយណាមួយកើតឡើង»។
អតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលទទួលបានសំឡេងឆ្នោតគាំទ្រប្រហែល ៣លាននាក់ នៅក្នុងបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៣នោះ ត្រូវបានតុលាការកំពូលសម្រេចរំលាយចោលកាលពីពាក់កណ្ដាលខែវិច្ឆិកាឆ្នាំមុន ហើយថ្នាក់ដឹកនាំអតីតបក្សប្រឆាំងចំនួន ១១៨រូប ត្រូវគេហាមឃាត់មិនឲ្យធ្វើនយោបាយរយៈពេល ៥ឆ្នាំ ខណៈលោក កឹម សុខា ក៏កំពុងជាប់ឃុំនៅក្នុងពន្ធនាគារ ក្រោមការចោទប្រកាន់ពីបទ «ក្បត់ជាតិ»។
ក្រោយមក សហគមន៍អន្តរជាតិ បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ថ្កោលទោសជាបន្តបន្ទាប់ ជុំវិញការឃុំខ្លួនមេបក្សប្រឆាំង និងការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនេះ ដោយពួកគេថា កម្ពុជាកំពុងងាកទៅរកការដឹកនាំបែបផ្ដាច់ការ និងផ្ទុយពីស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១។ ប៉ុន្តែ ភាគីរដ្ឋាភិបាល ជាញឹកញាប់ បានហៅសកម្មភាពរបស់ខ្លួនថា ជាការអនុវត្តច្បាប់ ប្រឆាំងនឹងបរទេសឈ្លានពាន៕