ក្រោយការស្លាប់ជាបន្តបន្ទាប់ដោយសារជំងឺជម្ងឺអេដស៍ដែលគ្មានថ្នាំព្យាបាលនេះកាលពីចុងខែមករាឆ្នាំ២០១៦នេះមឈូសជាច្រើនត្រូវបានគេប្រគេនដល់ព្រះសង្ឃនៅវត្ដរកាធ្វើឲ្យអ្នកផ្ទុកមេរោគមួយចំនួនសម្ដែងការព្រួយបារម្ភពីសុខភាពរបស់ពួកគេខណៈពួកគេមានវ័យកាន់តែចាស់។
អង្គុយនៅក្រោមផ្ទះហ៊ុំព័ទ្ធដោយធូលីដីហុយអ្នកស្រី ព្រំ ហ៊ីម ឲ្យដឹងថាកូនស្រីរបស់គាត់វ័យជាង៣០ឆ្នាំបានឆ្លងមេរោគអេដស៍នៅឆ្នាំ២០១៤ខណៈស្ដ្រីរងគ្រោះរូបនោះមិនទាន់មានគូរស្រករនៅឡើយ។ ស្ដ្រីសំបុរខ្មៅសក់ខ្លីរូបនោះបានសម្ដែងការព្រួយពីអនាគតរបស់កូនដោយលើកឡើងថាកូនស្រីរបស់គាត់មានអាការៈក្អួតចង្អោរនិងរាគរូសបើសិនមិនបានទទួលទានថ្នាំថែទាំសុខភាពទេនោះ។ ស្រ្ដីវ័យ៦៣ឆ្នាំរូបនោះបន្ថែមថាកូនស្រីគាត់ជាបង្គោលគ្រួសារមួយក្នុងចំណោមកូនពីរនាក់ដែលរស់នៅជាមួយគាត់ដែលមានមុខរបរធ្វើនំលក់បន្ថែមពីមុខរបរធ្វើស្រែ ប៉ុន្ដែអ្នកស្រីថាកូនស្រីគាត់បានបោះបង់មុខរបរនោះវិញដោយសារខ្លាចគេខ្ពើមរអើមខណៈដែលខ្លួនមានផ្ទុកមេរោគអេដស៍នេះ។ អ្នកស្រីបន្តថា៖ “អាណិតកូនណាស់ភ័យបើវានៅទៅបានវានឹងរកស៊ីជាមួយខ្ញុំធ្វើនំធ្វើនែកអីលក់ចឹងណាដល់យើងមានរោគចឹងយើងអត់ហ៊ានធ្វើនំលក់ទៀតទេខ្លាចគេអត់ហូបនំយើងខ្លាចគេខ្ពើមពីដើមខ្ញុំធ្វើនំឲ្យវាដើរលក់ទៅដល់ពេលឥឡូវហ្នឹងខ្ញុំឈប់ធ្វើនំហើយខ្លាចគេខ្ពើមកូនខ្ញុំល្អែងឈឺមុនដឹងថាវាកើតរោគហ្នឹងអស់ពីរបីលានណោះចាក់ចា៎ចាក់មិនត្រូវមិនជា”។
ផ្ទះពលរដ្ឋដែលផ្ទុកមេរោគអេដស៍ភាគច្រើនប្រក់សង្កសីជញ្ជាំងបាំងដោយស្លឹកដូងធ្លុះធ្លាយដែលបង្ហាញពីជីវភាពក្រីក្រ។ ពួកគាត់នៅតែបង្ហាញការឈឺចាប់ចំពោះគ្រូពេទ្យភូមិឈ្មោះ យ៉ែម ជ្រិន ដែលបានចម្លងមេរោគនេះដល់ពួកគាត់រួមទាំងកុមារផងដែរបើទោះបីអតីតគ្រូពេទ្យគ្មានក្រមសីលធម៌រូបនេះជាប់ពន្ធនាគារទៅហើយក្ដី។
ក្នុងទឹកមុខស្រអាប់ដោយសំពត់និងអាវចាស់ៗអ្នកស្រី រឿន រ៉ាយ សម្ដែងពីទុក្ខលំបាករបស់ខ្លួនប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មានVODថាក្រោយពេលស្វាមីគាត់ស្លាប់ចោលជាច្រើនខែដោយសារឆ្លងមេរោគអេដស៍នេះរូបគាត់បានជួបការលំបាកទាំងផ្លូវកាយនិងផ្លូវចិត្ដដោយទទួលបន្ទុកមើលថែកូននិងចៅតូចៗពីរនាក់ទៀតដែលមានផ្ទុកមេរោគនេះ។ ស្ដ្រីវ័យ៦០ឆ្នាំរូបនេះនិយាយថាជំងឺអ្នកស្រីមានអាការៈញ័រខ្លួនម្ដងម្កាលបើសិនគ្មានអាហារហូបគ្រប់គ្រាន់និងខ្វះថ្នាំលេបថែទាំសុខភាពទៀងទាត់។ អ្នកស្រីបន្ដថា៖ “ហើយម្ដាយចិញ្ចឹមទាំងខ្លួនឯងចិញ្ចឹមទាំងកូនហ្នឹងទៀតពិបាកណាស់ពិបាកក្នុងចិត្ដដូចថាចៅណាគ្នាតូចៗចឹងពេលនេះដូចថាចៅគ្នារេរាដែរថ្នាំគ្នាលេបរាល់ថ្ងៃពេករាបើដូចខ្ញុំចាស់ចឹងចេះតែប្ដូរហូបទៅហើយចៅគ្នារារាល់ថ្ងៃពេកណាស់”។
ស្ដ្រីអតីតជាភរិយាជំទប់ទី១នៃឃុំរកាបន្ដថាបច្ចុប្បន្ននេះពលរដ្ឋដែលរស់នៅជាមួយមេរោគអេដស៍ប្រឈមនឹងដាច់បាយដោយសារពួកគេមានជីវភាពខ្វះខាតនិងគ្មានបុខរបរ។ អ្នកស្រី រឿន រ៉ាយ ឲ្យដឹងថាចាប់ពីចុងឆ្នាំ២០១៥និងដើមឆ្នាំ២០១៦នេះរដ្ឋាភិបាលនិងអាជ្ញាធរមិនសូវយកចិត្ដទុកដាក់ដល់ពួកគាត់នោះទេដោយគ្រាន់ផ្ដល់តែថ្នាំពេទ្យថែទាំសុខភាពប៉ុណ្ណោះ។ អ្នកស្រីបន្ដថា៖ “មុននោះបានដូចថាអង្ករមីទឹកត្រីទឹកសាអ៊ីវហើយលុយកាក់អីចឹងទៅជួនកាល២ម៉ឺនពីមុនបាន២០ម៉ឺនអស់ចាប់២ម៉ឺនពីរម៉ឺនអីចឹងទៅតែសព្វថ្ងៃដាក់ដាច់យូរហើយបើសិនថាដាច់ថ្នាំហ្នឹងទៀតឲ្យខ្ញុំយកលុយទៅទិញមិនដឹងរកលុយណាមកទិញកើតទេធ្វើអីមិនកើតខ្ញុំនោះកាលពីច្រូតមិញតែកូនទេខ្ញុំធ្វើអីមិនកើតទេអត់”។
ប្រធានគណៈកម្មការទី៨នៃរដ្ឋសភាលោកស្រី កែ សុវណ្ណរតន៍ មានប្រសាន៍ថារដ្ឋាភិបាលត្រូវបញ្ចេញកញ្ចប់ថវិកាជាតិពិសេសមួយដើម្បីជួយផ្តល់ជាអាហារូបត្ថម្ភដល់អ្នកឆ្លងមេរោគអេដស៍ទាំងនោះ។
អង្គុយលើគ្រែរនាបឬស្សីក្នុងខ្ទមតូចមួយប្រក់សង្កីចាស់ៗនិងបាំងធាងដូងដែលធ្វើនៅលើដីអ្នកដទៃស្រ្ដីវ័យ៦៤ឆ្នាំនិយាយថារូបគាត់រស់ដូចស្លាប់ដោយសារគ្មានដីស្រែឬមុខរបរនិងសាច់ញាតិនោះទេ ហើយថាការដែលគាត់អាចនៅមានជីវិតដល់សព្វនេះដោយការជួយចិញ្ចឹមពីអ្នកជិតខាង។ អ្នកស្រី យ៉ត ខឿន សម្ដែងការភ័យខ្លាចដែលខ្លួនមានផ្ទុកមេរោគអេដស៍បើរូបគាត់មានវ័យចំណាស់ក្ដី។ ស្រ្ដីមេមាយសក់ពីរពណ៌រូបនេះសម្តែងការអស់សង្ឃឹមក្នុងការស់នៅបន្តទៀតដោយអះអាងថាជំនួយដែលធ្លាប់ជួយឧបត្ថម្ភកន្លងមកត្រូវបានពន្យាពេល។ អ្នកស្រីបន្ដថា៖ “ព្រោះឯងនៅម្នាក់ឯងធ្វើការមិនកើតទៀតបើធ្វើការកើតមិនភ័យប៉ុន្មានទេលោកគ្រូខ្ញុំទៅធ្វើការអត់កើតតើវាទន់ខ្ញុំទៅដួលវាលស្រែកាលពីខ្ញុំទៅឡែមខ្ញុំកុហកគ្រូធ្វើអីបាក់ធ្មេញមកដល់រាល់ថ្ងៃដើរដួលកណ្ដាលស្រែ”។
មន្រ្តីក្រសួងសុខាភិបាលធ្លាប់ឲ្យដឹងថាក្រសួងកិច្ចការនារី ក្រសួងសង្គមកិច្ច និងក្រសួងសុខាភិបាលបានពិភាក្សាលើគម្រោងជួយគាំទ្រដល់អ្នកឆ្លងមេរោគអេដស៍នៅឃុំរកា ខេត្តបាត់ដំបង ឲ្យទទួលបានការអប់រំផ្នែកសុខភាពនិងគម្រោងជួយឲ្យកូនៗរបស់ពួកគេមានលទ្ធភាពបន្តការសិក្សាទៅមុខទៀត។
អ្នកផ្ទុកមេរោគម្នាក់ទៀតអ្នកស្រី ខ្លឹង សុត វ័យ៤៧ឆ្នាំឲ្យដឹងថាអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានមិនបានយកចិត្ដទុកដាក់ពីបញ្ហាសុខភាពនិងការរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋឡើយដោយអ្នកស្រីថាមេភូមិបក្សពួកនិយមបង្កើតអំពើពុករលួយនៅពេលមានការផ្ដល់ជំនួយមនុស្សធម៌ម្ដងៗ។ អ្នកស្រីបន្ដថាមានថ្ងៃមួយសប្បុរជនមកពីសហរដ្ឋអាមេរិកផ្ដល់ជំនួយជាគ្រឿងឧបភោគបរិភោគមេភូមិផ្ដល់ឲ្យតែពលរដ្ឋដែលគ្មានជំងឺក្រោមហេតុផលថាអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍មានអ្នកជួយឧបត្ថម្ភហើយ។ អ្នកស្រីបន្ដថា៖ “ខ្ញុំឮផ្ទះមេភូមិបិតហ្នឹងដាក់មេក្រូដល់ពេលខ្ញុំដើរទៅក៏គាត់ចេញមកគាត់សួរខ្ញុំថា ង៉ែងមកធ្វើអីខ្ញុំថាខ្ញុំឮមេក្រូខ្ញុំចេះតែមកទៅ។ បើអញមិនបានហៅផងង៉ែងមកធ្វើអីបើអញប្រាប់ចាំមកគេចែកអំណោយនេះគេចែកតែអ្នកអត់ផ្ទុកមេរោគទេគេចែកតែចាស់ជរាអ្នកផ្ទុកមេរោគហ្នឹងធ្លាប់អំណោយហើយគេអត់ចែកឲ្យទេហើយដល់ពេលខ្ញុំឈរអោបដៃគាត់ដេញខ្ញុំ ខ្ញុំអត់ចេញ”។
ប៉ុន្ដែមេឃុំរកាលោកស្រី ស៊ឹម ពៅ មានប្រសាសន៍ថាការផ្ដល់ជំនួយឧប្ថម្ភដល់អ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍ត្រូវបានពន្យាដោយលោកស្រីអះអាងថាកំពុងគៀតគររកថវិកាបន្ថែម។ លោកស្រីក៏បានបដិសេធថាមិនមានអំពើពុករលួយនៅពេលចែកអំណោយដល់ពួកគេនោះទេ។ លោកស្រីបន្ថែមថា៖ “ចាស វារយាលមែនហើយ ប៉ុន្ដែសំខាន់ការរកថវិកាមិនទាន់បាន ពន្យាហ្នឹងកំពុងគៀងគររកថវិកាផ្សេងដើម្បជួយផ្ដល់ដល់ពួកគាត់ដែរកំពុងប្រឹងប្រែងរក”។
អ្នកឃ្លាំមើលការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូខេត្ដបាត់ដំបងលោក យ៉ាត កំសាន្ដ មានប្រសាសន៍ថាតាមការសង្កេតកន្លងមកអ្នកភូមិដែលផ្ទុកមេរោគអេដស៍ភាគច្រើនមានជីវភាពក្រលំបាកនិងជំពាក់បំណុលធនាគារ។ លោកដកស្រង់តាមសំដីពលរដ្ឋថាអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍អាជ្ញាធរនិងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធមិនសូវឃើញមានការជួយឧបត្ថម្ភលើកទឹកចិត្ដដល់ពួកគេមួយរយៈហើយបន្ទាប់ពីកសាងផ្លូវចូលភូមិឃុំមានភាពងាយស្រួល។ លោកបន្ដថា៖”សំខាន់គឺបំណុលម៉ងពួកគាត់ខ្ចីគេហើយឥឡូវគាត់ស្ថានភាពវាចាស់ទ្រុឌទ្រោមទៅគាត់ពិបាកជីវភាពក្នុងការរកប្រាក់ជំពាក់បំណុលហើយគាត់មានជំងឺប្រចាំកាយផងមានតែហ្នឹងឯងសំណូមខ្ញុំ”។
ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ សើស្បែក និងកាមរោគ លោក លី ពេញស៊ុន ធ្លាប់ប្រាប់VODថាអ្នកឆ្លងមេរោគអេដស៍នៅឃុំរកាដែលបានទទួលថ្នាំប្រឆាំងមេរោគអេដស៍មានចំនួន២០០នាក់។ លោកបញ្ជាក់ថាក្នុងនោះក្មេងក្រោមអាយុ១៥ឆ្នាំមានចំនួន៣២នាក់ មនុស្សពេញវ័យដែលមានអាយុចន្លោះពី១៥ដល់៥៩ឆ្នាំមានចំនួន១៣៩នាក់ និងមនុស្សចាស់ដែលមានអាយុចាប់ពី៦០ឆ្នាំឡើងទៅមានចំនួន២៩នាក់។
តាមរបាយការណ៍ឃុំរកាគិតត្រឹមថ្ងៃទី១៤ខែកុម្ភៈឆ្នាំ២០១៦នេះចំនួនអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍នៅឃុំរកាមានចំនួន២៨៩នាក់ក្នុងនោះស្លាប់ចំនួន១៤នាក់ដែលអាជ្ញាធរអះអាងថាការស្លាប់នោះគួបផ្សំពួកគេមានវ័យចំណាស់៕