ខណៈការបោះឆ្នោតកាន់តែខិតជិតមកដល់ គេសង្កេតឃើញរដ្ឋាភិបាល បានប្រើយន្តការជាច្រើន ដូចជាការធ្វើច្បាប់ទប់ស្កាត់សំឡេងអ្នករិះគន់ និងធ្វើកំណែទម្រង់យកចិត្តម្ចាស់ឆ្នោត។ យន្តការដែលគេមើលឃើញថា ទប់ស្កាត់សំឡេងរិះគន់នោះ គឺការកែច្បាប់គណបក្សនយោបាយ ក្រោមសំឡេងរិះគន់ ពីសហគមន៍ជាតិ និងអន្តរជាតិ។
ប៉ុន្តែយន្តការមួយទៀតដែលអ្នកតាមដានមើលឃើញថាអាចទាក់ទាញការគាំទ្រពីពលរដ្ឋក្រីដែលកំពុងជាប់បំណុលនោះ គឺការដែលរដ្ឋាភិបាលកំណត់តម្លៃអត្រាការប្រាក់ត្រឹម១៨ភាគក្នុងមួយឆ្នាំឬ១,៥ភាគរយក្នុង១ខែ សម្រាប់ក្រុមហ៊ុនដែលរកស៊ីចងការប្រាក់ ខណៈគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុបច្ចុប្បន្ន កំពុងដំណើរការសេវាកម្មរបស់ខ្លួន ៣៦ភាគរយក្នុងមួយឆ្នាំ ឬស្មើ៣ភាគរយក្នុងមួយខែ។
ក្រោយពីរដ្ឋាភិបាលប្រកាសបែបនេះ អ្នកជំនាញមួយចំនួនបានព្យារករណ៏ថា ចំណាត់ការនេះបានទាក់ទាញពលរដ្ឋក្រីក្រដែលកំពុងត្រៀមខ្លូនទៅរកសេវាខ្ចីប្រាក់ សម្រាប់បំពេញតម្រូវការប្រចាំថ្ងៃ។
ប៉ុន្តែអ្នកជំនាញដដែល ក៏បានព្រមានដែរថា ការដាក់កំហិត អត្រាការប្រាក់ធ្លាក់ចុះយ៉ាងគំហុកបែបនេះ អាចនឹងជំរុញឲ្យគ្រឹះស្ថានផ្តល់ប្រាក់កម្ចីមួយចំនួនប្រឈមនឹងបិទទ្វារឬលែងផ្តល់ប្រាក់កម្ចីដល់កូនបំណុលនៅក្រោម៥ពាន់ដុល្លារ។
ចំនុចនេះ ពួកគេថាពលរដ្ឋដែរគ្មានលទ្ធភាពប្រើសេវាកម្មមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុនោះ ពួកគេនឹងងាកទៅចងការប្រាក់ពីអ្នករកស៊ីធម្មតាវិញ បង្កហានិភ័យកាន់តែខ្ពស់ពីបំណុលនេះ បើរដ្ឋាភិបាលមិនជួយសម្រួលទៅលើយន្តការមួយចំនួនដែលអាចឲ្យគ្រឹះស្ថានស្របច្បាប់អាចរស់បាននោះ។
បើទោះបីជាការលើកឡើងនោះ យើងនូវមិនទាន់ដឹងថាជាការព្រមានសម្រាប់ការពារប្រយោជន៍ក្រុមហ៊ុនឯកជនដែលរកស៊ីចងការប្រាក់ ឬក៏យ៉ាងណាក៏ដោយ តែប្រធានបទដែលយើងយកមកធ្វើការវិភាគនៅថ្ងៃនេះ យើងចង់ដឹងថា តើរដ្ឋាភិបាលគួរធ្វើអ្វីទៀត ដើម្បីជួយដល់ពលរដ្ឋក្រីក្រ ដែលត្រូវការប្រាក់កម្ចីជាចាំបាច់នោះ?
អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវវិស័យហិរញ្ញវត្ថុ លោក ប៉ាក យ៉ង លើកឡើងថា ចរាចណ៍សាច់ប្រាក់ដែលគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុបកំពុងប្រើការនោះ លោកថាបានពីកម្ចីក្រៅប្រទេសផងនិងក្នុងស្រុកផង។
កម្ចីពីក្រៅប្រទេសលោកថា មានអត្រាការប្រាក់ពី៨ទៅ៩ភាគរយនិងប្រាក់រៀលពី១៣ទៅ១៤ភាគរយ និងចំណាយទៅលើការបង់បពន្ធ និងប្រតិបត្តិករ១៤ភាគរយទៀត។ លោកថាបើរដ្ឋាភិបាលកំណត់ត្រឹមដើមខែមេសានេះទៅត្រូវអនុវត្តអត្រាការប្រាក់ត្រឹម១៨ភាគរយក្នុងមួយឆ្នាំនោះលោកថាជាការប្រឈម របស់ស្ថាប័នមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុនៅកម្ពុជា។
បើតាមលោក ប៉ាក យ៉ង ជំហានដំបូង ធនាគារជាតិត្រូវបង្ហាញជំហរគំាទ្រលើវិស័យនេះអស់ពីលទ្ធភាព ដើម្បីជំរុញឲ្យគ្រឹះស្ថានទាំងនោះប្រតិបត្តិការដូចដើម។
ទី២លោកថា ធនាគារត្រូវធ្វើជាអ្នកបោះដុំ ដោយបញ្ចេញសាច់ប្រាក់ដែលខ្លួនមានក្នុងអត្រាការប្រាក់ទាប ដល់គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ និងទម្លាក់ពន្ធខ្លះ ដូចជាពន្ធកាត់ទុក១៤ភាគរយ ពន្ធលើប្រាក់ចំណេញ ពន្ធផ្នែកយីហោនិងពន្ធផ្សេងៗ ប្រមាណជា២ភាគរយទៀតជាដើម។
លោក ប៉ាក យ៉ង លើកឡើងទៀតថា ការជួយរយៈពេលយូរ គឺរដ្ឋាភិបាលត្រូវបង្កើតគោលនយោបាយឲ្យកម្មករឬមន្ត្រីរាជការដែលបើកប្រាក់ខែតាមធនាគារ កុំឲ្យពួកគេដកប្រាក់សុទ្ធមកចាយវាយដូចបច្ចុប្បន្ន លោកថានោះអាចនឹងជំរុញឲ្យគ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុបន្តប្រតិការរបស់ខ្លួនច្រើនឆ្នាំទៅមុខ ហើយអត្រាការប្រាក់នេះនឹងអាចធ្លាក់ចុះច្រើនជាងនេះ ជួយដល់អ្នកនៅតាមជនបទដែលក្រីក្របាន។
លោកថា៖ «ខ្ញុំឧទាហរណ៍មួយ ដូចជាលុយ កម្មករកាត់ដេរនៅភ្នំពេញ មានចំនួន៧០ម៉ឺននាក់ បើម្នាក់ បើកមួ យ១០០ដុល្លារវាបាន១លានដុល្លារក្នុង១ខែ។ បើសិនជាយើងកុំឲ្យគាត់បើកលុយចេញពីកុង អញ្ចឹងយើងសល់ ៧លានដុល្លារក្នុង១ខែ អញ្ចឹងយើងសល់៧០០លានក្នុង១ឆ្នាំ។ ប្រភពទុនហ្នឹងគឺសេរូអត់មានពេលកំនត់ទេ ហើយក៏អត់មានការប្រាក់ដែរ។ អញ្ចឹងយើងជួយគាត់បានច្រើន។ ដូចគ្នាដែរ បើយើងមើលពលករនៅស្រុកថៃ១លាន២សែននាក់ ហើយគាត់ផ្ញើមកផ្ទះប្រហែលជា១០០ដុល្លារក្នុងមួយខែដូចគ្នាដែរ ហើយកុំឲ្យគាត់ដកចេញ កុំប្រើជាសាច់ប្រាក់សុទ្ធប្រើជាកាតអញ្ចឹង១លាន២សែនបើយើងគុណនឹង១២វា១២០០លានដុល្លារបូកនឹងអា៧០០លានក្នុង១ឆ្នាំវិញវាប្រហែលជា២ពាន់លានដុល្លារទៅហើយគ្រាន់តែពីរផ្នែកហ្នឹង។ ខ្ញុំលើកទឹកចិត្តអញ្ចឹងខ្ញុំឲ្យយោបលនេះទៅរដ្ឋាភិបាល ហើយធនាគារ និងគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ក៏ត្រូវធ្វើអញ្ចឹងដែរ»។
យ៉ាងនេះក្តីលោក ប៉ាក យ៉ង អះអាងថា បញ្ហាទាំងនេះសមាគមមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុបានដាក់សំណើមួយចំនួនស្នើទៅរដ្ឋាភិបាលហើយ។ ប៉ុន្តែលោកថាមិនទាន់មានការឆ្លើយតបទេ។
ទោះជាយ៉ាងណា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលកំពុងកាន់អំណាច បានដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយចំនួន១៣ចំនុចសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍ ឃុំ សង្កាត់ ពីឆ្នាំ២០១៧ ដល់ឆ្នាំ២០២២។ ក្នុងនោះបក្សកាន់អំណាចក៏បានសន្យាថានឹងកាត់បន្ថយអត្រាការប្រាក់មីក្រូហរិញ្ញវត្ថុបន្ថែមទៀតដែរ។
អ្នកប្រឹក្សាយោបល់ឯករាជ្យ លោក ង៉ែត ជូ លើកឡើងថា ជម្រើសមួយទៀតដែលរដ្ឋាភិបាល អាចជួយដល់ប្រតិបត្តិការយូរអង្វែងរបស់គ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្តុ និងជួយដល់ពលរដ្ឋ ដែលត្រូវការខ្ចីប្រាក់ អត្រាការប្រាក់ទាបបាន លោកថា រដ្ឋាភិបាលអាចខ្ចីប្រាក់ពីប្រទេសជាដៃគូ ដែលមានអត្រាការប្រាក់ត្រឹម១ភាគរយនោះ មកចែកចាយបន្តដល់គ្រឹះស្ថានឯកជនវិញ ដោយគិតអត្រាការប្រាក់ត្រឹមតែ៣ឬ៤ភាគរយ ខណៈក្រុមហ៊ុនឯកជនបច្ចុប្បន្នស្វែងរកការចងការប្រាក់ពីធនាគារធំៗទាំងនោះផ្ទាល់ អត្រាការប្រាក់ពី៨ទៅ៩ភាគរយនោះ។
លោកថា៖ «រដ្ឋាភិបាលត្រូវពិចារណារិះរកគ្រប់វិធីធ្វើយ៉ាងណាត្រូវផ្តល់ប្រភពទុននិងមានការប្រាក់ទាប ។ការប្រាក់សព្វថ្ងៃ៧ទៅ៨ភាគរយ[សម្រាប់លុយដុល្លារ]និង១៣ទៅ១៤ភាគរយសម្រាប់លុយរៀលហ្នឹង គឺបើអាចកាត់បានត្រឹម៤ទៅ៥ភាគរយនឹងអាចជួយបានច្រើន។ មានន័យថាការប្រាក់សព្វថ្ងៃថ្លៃដើម៩ បើគាត់កាត់បាន៥នៅសល់៤ គឺអាចជួយបាន។ ខ្ញុំជឿជាក់ថាគាត់អាចនឹងបន្តទៅមុខបើទោះបីគាត់ខាតខ្លះក៏ដោយ គាត់ប្រហែលជាមិនរាថយទេ»។
បើតាមអ្នកស្រាវលើវិស័យហិរញ្ញវត្ថុអះអាងថា គិតឆ្នាំ២០១៦ ពលរដ្ឋជាង២លានគ្រួសារបានជាប់បំណុលក្នុងនោះ២០ភាគរយជាប់បំណុលលើសពី២ស្ថាប័ន ៥១ភាគរយ ពិបាករកលុយសង ទៅគ្រឹះស្ថានមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ ៤៥ភាគរយសងយឺតរៀលរាល់ខែ និង១,៥ភាគរយ គ្មានលទ្ធភាពសង៕
