បើតាមនិយមន័យនៅក្នុងវចនានុក្រមសម្តេចសង្ឃ ជួន ណាត ពាក្យ “សន្តិភាព” មានន័យថា ភាព ឬ ដំណើរស្ងប់ សាន្តត្រាណ រាបទាប ដំណើរសះជានឹងគ្នា ចំណែកពាក្យ “ហិង្សា” មានន័យថា ការបៀតបៀន ការពាធា ការធ្វើអាក្រក់រកគ្នា ការធ្វើទុក្ខគ្នា។ ស្រដៀងគ្នាដែរ បើយើងក្រឡេកមើលនិយមន័យជាភាសាអង់គ្លេស ពាក្យ Peace (“សន្តិភាព”) គឺសំដៅដល់ការមិនមានជម្លោះ និង ការមានសេរីភាពរួចចាកផុតពីការភ័យខ្លាចអំពើហិង្សារវាងក្រុមមនុស្សនៅក្នុងសង្គម។ ចំណែកពាក្យ Violence (“ហិង្សា”) ដែលត្រូវបានកំណត់និយមន័យដោយអង្គការសុខភាពពិភពលោកគឺថា ជា “ការប្រើប្រាស់កម្លាំងកាយ ឬអំណាចដោយចេតនា ដែលគំរាមកំហែង មកលើបុគ្គលណាម្នាក់ ឬអ្នកដទៃ ឬក្រុមមនុស្ស ឬសហគមន៍ណាមួយ ដែលបណ្តាលឲ្យមានរបួសស្នាម ព្យសនកម្មផ្លូវចិត្ត ប៉ះពាល់ដល់ការអភិវឌ្ឍ ឬការដកហូតសិទ្ធិសេរីភាព”។
តាមរយៈនិយមន័យខាងលើ តើពាក្យទាំងពីរត្រូវដើរទន្ទឹមគ្នា ឬដើរបញ្ច្រាសទិសគ្នា?
កន្លងមកមានការអះអាងថា ដើម្បីរក្សាបានសុខសន្តិភាព (ដំណើរស្ងប់សុខ ដំណើរសះជានឹងគ្នា) អាជ្ញាធរត្រូវតែបង្ខំចិត្តកម្ចាត់ចោល (ហិង្សា) នូវក្រុមបង្កអសន្តិសុខ ភាពចលាចល។ តើការប្រើប្រាស់អំពើហិង្សា ជាមធ្យោបាយល្អ ដើម្បីបានភាពស្ងប់សុខដែរ ឬទេ?
បើយើងងាកទៅមើលប្រវត្តិសាស្រ្តសម័យខ្មែរក្រហម (១៩៧៥-៧៩) វិញ យើងឃើញថា នៅក្នុងឯកសារឃោសនានយោបាយរបស់បក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជា ក៏មាននិយាយដែរពីបញ្ហាសន្តិភាព សន្តិសហវិជ្ជមាននៅក្នុងសង្គមជាតិខ្មែរ។ តែទន្ទឹមនឹងនោះ គេក៏មិនភ្លេចនិយាយពីការ “កម្ចាត់” “កម្ទេច” “បោសសម្អាត” “សម្រិតសម្រាំង” “យកទៅរៀនសូត្រ” “វាយនឹងគល់ប្ញស្សី” “វាយនឹងត្បូងចប” “អាករនឹងធាងត្នោត” ។ល។ ចំពោះជនទាំងឡាយ ដែលគេចាត់ទុកថា ជាខ្មាំងសត្រូវ ជាដង្កូវស៊ីរូងផ្ទៃក្នុងជាដើមដែរ។ ទីបំផុត ប្រជាជនខ្មែររាប់លាននាក់ត្រូវបានសម្លាប់ ឬបានស្លាប់ ដោយសារទ្រឹស្តីបែបហិង្សានិយមនេះ តែម្តង។
ថ្មីៗបំផុតនេះ ក៏មានលេចឡើងនូវព័ត៌មានថា ក្រុមយុវជនស្រឡាញ់សន្តិភាព [sic] ទូទាំងប្រទេសគំរាមធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងស្ថានទូតអាមេរិក ដោយលើកថា ស្ថានទូតនេះ បានចេញសារមានចរិតញុះញង់ …។ អ្វីដែលនៅចាំបាននោះគឺ ក្រុមយុវជនស្រឡាញ់សន្តិភាពទាំងនោះ ធ្លាប់ធ្វើបាតុកម្មទម្លាក់លោក កឹម សុខា ចេញពីតំណែងជាប្រធានទី១ នៃរដ្ឋសភា និងបានធ្វើការវាយដំ (ហិង្សា) ទៅលើតំណាងរាស្រ្តបក្សប្រឆាំងពីរនាក់ ក៏ព្រោះតែការស្រឡាញ់សន្តិភាពផ្តាច់មុខតែឯងនេះហើយ ក្រោមលេសថា ការផ្លាស់ប្តូរមេដឹកនាំ (នាយករដ្ឋមន្រ្តី) នឹងបង្កឲ្យមានសង្រ្គាមស៊ីវិល បាត់បង់សន្តិភាព [sic]។
តើការផ្លាស់ប្តូរ សុទ្ធតែនាំឲ្យមានសង្រ្គាមស៊ីវិលទាំងអស់នោះឬ?
សម្តេចព្រះបរមរតនកោដ្ឋិ នរោត្តម សីហនុ បានទាមទារឯករាជ្យពីបារាំងនៅឆ្នាំ១៩៥៣ ដោយមិនបានប្រើហិង្សាប្រដាប់អាវុធទេ។ លោក មហាត្មៈគន្ធី (Mahatma Gandhi)) បានទាមទារឯករាជ្យឲ្យប្រទេសឥណ្ឌាចេញពីអាណានិគមចក្រភពអង់គ្លេសនៅឆ្នាំ១៩៤៧ ដោយគ្មានអំពើហិង្សាទេ។ លោក ណែលសុន មែនដែលឡា (Nelson Mandela) បានតស៊ូ លុបបំបាត់របបអាប៉ាថេត នៅប្រទេសអាហ្រ្វិកខាងត្បូងដោយមិនប្រើអំពើហិង្សាទេ។ ការជ្រើសរើសមេដឹកនាំថ្មីនៅវៀតណាមក្តី ចិនក្តី រវាង១០ឆ្នាំ សុទ្ធតែធ្វើឡើងដោយមិនមានសង្រ្គាមស៊ីវិលទេ។ ការផ្លាស់ប្តូរនាយករដ្ឋមន្រ្តីនៅជប៉ុន ឬបាតុកម្មទម្លាក់លោកស្រី ប៉ាក់ជឺងហេ (Park Geun-hye) ចេញពីតំណែងជាប្រធានាធិបតីប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង ក៏មិនត្រូវបានធ្វើឡើងដោយមានអំពើហិង្សាដែរ។
ជាសរុបមក បុគ្គលដែលជ្រើសរើសប្រើវិធីហិង្សា ទាំងផ្លូវកាយក្តី ផ្លូវចិត្តក្តី ឬដោយពាក្យសម្ដីក្តី មិនអាចជាបុគ្គលដែលស្រឡាញ់សន្តិភាពពិតប្រាកដទេ។ អតីតសកម្មជនទាមទារសិទ្ធិសម្រាប់ជនជាតិស្បែកខ្មៅអាមេរិក លោក បាយ៉ាដ រុស្ទីន (Bayard Rustin) ធ្លាប់មានប្រសាសន៍ថា “If we desire a society of peace, then we cannot achieve such a society through violence. If we desire a society without discrimination, then we must not discriminate against anyone in the process of building this society. If we desire a society that is democratic, then democracy must become a means as well as an end.” (“ប្រសិនបើយើង ចង់បានសង្គមមួយដែលមានសន្តិភាព យើងមិនអាចទទួលបានសង្គមបែបនោះតាមរយៈអំពើហិង្សាឡើយ។ បើយើងចង់បានសង្គមមួយដែលគ្មានការរើសអើង យើងមិនត្រូវរើសអើងរវាងគ្នានឹងគ្នាទេ នៅក្នុងដំណើរការស្ថាបនាសង្គមមួយនេះ។ បើយើងចង់បានសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ យើងត្រូវយកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យជាមធ្យោបាយ និងជាគោលដៅចុងក្រោយរបស់យើង!”)។ សូមនិយាយថាទេ ចំពោះអំពើហិង្សា! សូមនិយាយថាទេ ចំពោះការរើសអើង!