រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេសនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន លោក វ៉ាង យី(Wang Yi) នឹងដឹកនាំគណៈប្រតិភូអញ្ជើញមកទស្សនកិច្ចជាផ្លូវការនៅប្រទេសកម្ពុជាចាប់ពីថ្ងៃទី២១ដល់ថ្ងៃទី២២ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៦ ដើម្បីពង្រឹងចំណងទាក់ទងនៃប្រទេសទាំងពីរ។
នាយរងសេនាធិការចម្រុះនៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទនិងជាកូនច្បងរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែន គឺលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានអំពាវនាវឲ្យបង្ហាញភស្តុតាងនិងសាក្សី ដោយលោកសំដៅទៅរកពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិកកាំងមួយចំនួនដែលលោកថាចោទរូបលោកថាជាជនផ្តាច់ការ រំលោភដីធ្លីនិងសម្លាប់មនុស្ស។ការលើកឡើងរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ស្របពេលដែលពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិកកាំងមួយចំនួនបានចេញមុខតវ៉ាប្រឆាំងរូបលោកជាបន្តបន្ទាប់ នៅពេលលោកទៅបំពេញទស្សនកិច្ចនៅរដ្ឋមួយចំនួននៅសហរដ្ឋអាមេរិក នាពេលថ្មីៗនេះ។
ព្រឹទ្ធសភាបានសម្រេចទទួលស្គាល់សមាជិកខ្លួន២រូបជំនួសសមាជិកដែលបានទទួលមរណភាពនិងលាឈប់សុំចូលនិវត្តន៍។ក្នុងសេចក្តីសម្រេចចុះថ្ងៃទី១២ មេសា ព្រឹទ្ធសភាបានសម្រេចទទួលស្គាល់សមាជិកព្រឹទ្ធិសភាថ្មី២រូប គឺសមាជិកព្រឹទ្ធិសភាមកពីមណ្ឌលភូមិភាគទី៥(ខេត្តតាកែវ កំពត និងកែប) លោកស្រី ជិន សុងីម មកជំនួសលោក ប៉េង ប៉ាត់ ដែលបានទទួលមរណភាព។
អតីតប្រធានគណបក្សសម រង្ស៊ី និង ជាអតីតសមាជិកព្រឹទ្ធសភាថ្លែងថា បច្ចុប្បន្នស្ថាប័ន នីតិប្បញ្ញត្តិមិនមានអំណាច ហើយអភ័យឯកសិទ្ធិអត់បានការចង់វាយខ្នោះពេលណាក៏បាន ទើបលោកចម្រេចចិត្តឈប់ពីតំណែងធ្វើការដូចប្រជាពលរដ្ឋធម្មតាវិញ។
លោក គង់ គាំ បានលើកឡើងបែបនេះនៅថ្ងៃទី ១៧ មេសាក្នុងពិធីបុណ្យបង្សុកូលខួបលើកទី ៤១នៃការចាប់ផ្តើមកាន់អំណាចរបស់ពួកខ្មែរក្រហម (១៧ មេសា ១៩៧៥ – ១៧ មេសា ២០១៦) ដើម្បីឧទ្ទិសកុសលជូនដល់វិញ្ញាណក្ខន្ធអ្នកដែលបាត់បង់ជីវិតក្នុងរបបប្រល័យពូជសាសន៍នោះ។
កាលណានិយាយពីថ្ងៃ១៧ មេសា គេត្រូវនិយាយពីខ្មែរក្រហម។ តាមសៀវភៅប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ របស់អ្នកនិពន្ធឌី ខាំបូលី បោះពុម្ពដោយមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា នៅឆ្នាំ២០០៧ ថា “ខ្មែរក្រហម” គឺជាឈ្មោះ ដែលសម្ដេចព្រះនរោត្តម សីហនុ មានព្រះរាជបន្ទូលសំដៅទៅលើក្រុមកុម្មុយនីស្ត ដែលប្រឆាំងនឹងព្រះអង្គនៅទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៦០។ ឈ្មោះផ្លូវការរបស់ក្រុមនេះគឺ បក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជា ដែលចូលកាន់កាប់ប្រទេសកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥។
ក្រោយ១៧ មេសា របត់នយោបាយ នៅឥណ្ឌូចិនបានផ្លាស់ប្ដូរ។ កម្ពុជា និងវៀតណាម មានជម្លោះព្រំដែននឹងគ្នា ហើយចិនបានក្រសោបយកទំនាក់ទំនងផ្ដាច់មុខជាមួយកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ដ្រី ហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃព្រហស្បត្តិ៍នេះ បានថ្លែងថារដ្ឋាភិបាលនឹងមិនអត់ឱនឲ្យជនណាដែលលោកថាបង្កចលាចលនៅក្នុងសង្គមនិងនាំឲ្យមានការស្លាប់រង្គាល ដូចកាលពីអំឡុងឆ្នាំ១៩៧០ដល់ឆ្នាំ១៩៩៨។
លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងបែបនេះតាមសុន្ទរកថារបស់លោក នៅក្នុងពិធីបើកអង្គរសង្ក្រាន្ដឆ្នាំថ្មី នៅព្រឹកថ្ងៃទី១៤ ខែមេសាឆ្នាំ២០១៦នេះ ដែលធ្វើឡើងក្នុងខេត្តសៀមរាប។
នឹកឃើញកាលឆ្នាំ២០០៨-២០០៩ អំឡុងពេលក្រមព្រហ្មទណ្ឌកំពុងស្ថិតនៅជាសេចក្តីព្រាងរហូតដល់សភា បក្សប្រឆាំងនិងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលជាច្រើនបានសំណូមពរឲ្យមានការផ្តល់និយមន័យនៃបទល្មើសមួយចំនួនដែលមានលក្ខណៈស្រពិចស្រពិលឲ្យមានភាពច្បាស់លាស់ ជាក់លាក់ជាងនេះ ដូចជាបទបរិហារកេរ្តិ៍ បទញុះញង់ជាដើម ដើម្បីជៀសវាងការបកស្រាយមិនត្រឹមត្រូវនាំឲ្យមានអ្នករងគ្រោះដោយអយុត្តិធម៌។
អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋសភាលោក ឡេង ប៉េងឡុង បានលើកឡើងថា តំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលោក អ៊ុំ សំអាន នៅតែមានអភ័យឯកសិទ្ធិ ដោយលោកថា សភានឹងដកអភ័យឯកសិទ្ធិរបស់លោក ប្រសិនមានការស្នើពីតុលាការ និងទទួលបានការគាំទ្រពីសំឡេង២ភាគ៣ នៃសមាជិករដ្ឋសភា។ លោក ឡេង ប៉េងឡុង លើកឡើងបែបនេះក្រោយបញ្ចប់កិច្ចប្រជុំរបស់តំណាងរាស្រ្តគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាក្នុងរដ្ឋសភាដោយសំឡេង៦៣លើ៦៣ ដោយសម្រេចឲ្យតុលាការបន្តនីតិវិធីលើលោក អ៊ុំ សំអាន ដែលត្រូវបានតុលាការបញ្ជូនទៅពន្ធនាគារកាលពីវេលាថ្ងៃត្រង់ថ្ងៃអង្គារនេះ។
ព្រឹទ្ធសភាបានឯកភាពទាំងស្រុងលើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីសហជីពដ៏ចម្រូងចម្រាស ដោយទទួលបានសំឡេងគាំទ្រ៤០សំឡេងនៃចំនួនសមាជិកព្រឹទ្ធសភា៤៦រូបដែលមានវត្តមាន ខណៈព្រឹទ្ធសមាជិកមកពីគណបក្ស សម រង្ស៊ី មិនបោះឆ្នោតគាំទ្រសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះ។ ក្នុងសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានស្ដីពីលទ្ធផលនៃសម័យប្រជុំពេញអង្គលើកទី៨ព្រឹទ្ធសភា នីតិកាលទី៣ នៅថ្ងៃអង្គារនេះ ព្រឹទ្ធសភាបានឲ្យដឹងថា អង្គប្រជុំបានពិនិត្យ និងឲ្យយោបល់ឯកភាពទាំងស្រុងលើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីសហជីពនេះ ដោយឥតកែប្រែ ក្នុងសំឡេង៤០នៃចំនួនសមាជិកព្រឹទ្ធសភាទាំងមូលដែលមានវត្តមាន។
តំណាងរាស្រ្តមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលមានវត្តមាននៅក្នុងកិច្ចប្រជុំពេញអង្គ នៅរសៀលថ្ងៃអង្គារនេះ បានសម្រេចបោះឆ្នោតគាំទ្រឲ្យតុលាការបន្តនីតិវិធីលើតំណាងរាស្រ្តបក្សប្រឆាំងលោក អ៊ុំ សំអាន ដែលត្រូវបានតុលាការបញ្ជូនទៅពន្ធនាគារនៅរសៀលថ្ងៃត្រង់នេះ។រដ្ឋសភាបានបើកកិច្ចប្រជុំសភាពេញអង្គមួយជាបន្ទាន់ នៅម៉ោងជិត៤រសៀលនេះ ដើម្បីពិភាក្សាករណីតំណាងរាស្រ្ត លោក អ៊ុំ សំអាន។ តំណាងរាស្រ្តបក្សសង្រ្គោះជាតិមិនបានចូលរួមកិច្ចប្រជុំនេះទេ។
កាលពីថ្ងៃទី២៥កក្កដា តារាសម្ដែងអ្នកនាង ភិន សុដាលីស បានសម្រេចចេញមុខធ្វើសន្និសីទកាសែតធំមួយនៅក្នុងក្រុមហ៊ុនរបស់ឪពុកនាងពាក់ព័ន្ធនឹងរ៉ាវទាំងឡាយដែលបានកើតឡើងជាមួយនឹងលោក ប៉ែន ចំរ៉ុង ដែលជាអតីតស្វាមី។
លោក កែម ឡី ដឹងខ្លួនថាជាបេក្ខភាពជនរងគ្រោះយូរមកហើយ សំណួរសួរថា ម្តេចគេពុំត្រឹមតែចោទប្តឹងឡើងតុលាការ ដូច អ៊ូ វីរៈ ឬត្រឹមញាត់គុកដូច អ៊ំ សំអាន និងសង្គមស៊ីវិលដទៃទៀតទៅ សូម្បី កឹម សុខា និង សម រង្ស៊ី ក៏គេគំរាមត្រឹមញាត់គុកប៉ុណ្ណោះ។
ក្រសួងទេសចរណ៍នៅពេលថ្មីៗនេះបានចេញគោលការណ៍លើកទឹកចិត្តឲ្យមានការទទួលលុយយន់ពីអ្នកទេសចរជាលក្ខណៈពេញលេញចាប់ពីពេលនេះ ដោយក្រសួងអះអាងថាគោលការណ៍ថ្មីនេះនឹងអាចទាក់ទាញអ្នកទេសចរចិនមកកម្ពុជាកាន់តែច្រើន។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃក្រើនរំឭកដល់មន្ត្រីរបស់ខ្លួនឲ្យពិនិត្យនិងគ្រប់គ្រងលំហូរពលករឆ្លងដែនដោយខុសច្បាប់ឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាពនិងបានអនុម័តឲ្យបិទច្រករបៀងនៅតាមព្រំដែនផង ដោយថាដើម្បីការពារកុំឲ្យមានការលួចឆ្លងដែនខុសច្បាប់។
