ខណៈដែលការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់កាន់តែខិតជិតចូលមកដល់នៅក្នុងឆ្នាំនេះនោះ គណបក្សនយោបាយនានា ដែលបានចុះឈ្មោះចូលរួមប្រកួតប្រជែងយកតំណែងក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់នោះ បានបញ្ចេញសារឃោសនារៀងៗខ្លួន។ បើទោះបីជាមានគណបក្សច្រើនបានចុះឈ្មោះចូលរួមប្រកួតប្រជែងក្នុងការបោះឆ្នោតថ្នាក់មូលដ្ឋាននេះក្ដី ប៉ុន្តែ គណបក្សធំៗពីរតែប៉ុណ្ណោះដែលត្រូវបានគេចាប់អារម្មណ៍ និងតាមដានច្រើនជាងគេ នោះគឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលកំពុងដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលជាបក្សប្រឆាំងធំជាងគេនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
ខាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ពួកគេបានដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយដល់ទៅ ១៣ចំណុច សម្រាប់យុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់នៅទូទាំងប្រទេស ដែលនៅសល់ពេលតែ ២ខែទៀតប៉ុណ្ណោះ។ ចំណែកខាងគណបក្សប្រឆាំងវិញ ពួកគេបានកំណត់យកគោលនយោបាយ ៥ចំណុចរបស់ខ្លួន និងរួមបញ្ចូលនូវចំណុចរាយតូចៗ នៅខាងក្រោមចំណុចទាំង ៥នោះទៀតផង។
តើគោលនយោបាយទាំងនោះឆ្លើយតបនឹងតម្រូវការជាក់ស្ដែងរបស់ពលរដ្ឋឬទេ?
បន្ទាប់ពីគណបក្សកាន់អំណាចចាស់វស្សានៅកម្ពុជា បានចេញគោលនយោបាយទាំង ១៣ចំណុចរបស់ខ្លួនរួចមក វាបានជំរុញឲ្យមានការចោទសួរនូវសំណួរមួយចំនួនទៅលើគោលនយោបាយទាំងនោះ។ សំណួរសំខាន់មួយគឺថា តើចំណុចណាខ្លះនៃគោលនយោបាយនោះ ឆ្លើយតបនឹងតម្រូវការពិតប្រាកដរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមមូលដ្ឋាន?
មន្ត្រីច្បាប់ និងអង្កេតនៃអង្គការខុមហ្វ្រែល លោក យឿង សុធារ៉ា បានមើលឃើញថា គោលនយោបាយទាំង ១៣ចំណុចនោះ មានលក្ខណៈល្អប្រសើរហើយ បើធៀបទៅនឹងគោលនយោបាយដែលកំណត់ឡើងកាលពីអាណត្តិមុនៗ។ ប៉ុន្តែ អ្វីដែលលោកចោទសួរត្រឡប់ទៅវិញនោះ គឺប្រសិទ្ធភាពនៃការអនុវត្តគោលនយោបាយទាំង ១៣ចំណុចនោះទៅវិញទេ។
លោក យឿង សុធារ៉ា ប្រាប់ថា៖ “ទាំង ១៣ចំណុច ខ្ញុំឃើញជាទូទៅគឺជាគោលនយោបាយដែលប្រសើរហើយ ហើយគោលនយោបាយនេះ ប្រសិនបើគាត់អាចយកទៅអនុវត្តបានប្រសិទ្ធភាពដូចដែលមានចែងនៅក្នុងគោលនយោបាយរបស់គាត់ គឺពិតជាត្រូវគ្នា សមគ្នាជាមួយនឹងតម្រូវការរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដែលពួកគាត់កំពុងត្រូវការហើយ”។
តើគួរបញ្ចូលចំណុចដែលធ្វើរួចហើយ មកក្នុងគោលនយោបាយថ្មីនេះឬទេ?
ក្រៅពីសំណួរទី១ខាងលើនេះ អ្នកតាមដាននយោបាយកម្ពុជា សង្កេតឃើញថា ចំណុចជាច្រើននៃគោលនយោបាយនោះ ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលអនុវត្តរួចមកហើយ នៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ។ ហេតុនេះ វាជំរុញឲ្យមានការចោទសួរទៀតថា តើគួរបញ្ចូលចំណុចដែលធ្វើរួចហើយនោះ មកក្នុងគោលនយោបាយថ្មីនេះឬទេ?
បើទោះបីជាលោក យឿង សុធារ៉ា មើលឃើញថា គោលនយោបាយនោះមានលក្ខណៈល្អប្រសើរជាងមុន ប៉ុន្តែ សាស្ត្រាចារ្យវិសាស្ត្រនយោបាយ លោក សូរ ចន្ថា បែរជាមើលឃើញថា គោលនយោបាយទាំង ១៣ចំណុចរបស់បក្សកាន់អំណាច គ្មានអ្វីថ្មីនោះឡើយ ដោយថា វាគ្រាន់តែជាការកែលម្អលើអ្វីដែលបានស្រាប់នាពេលកន្លងមកហើយ។
លោក សូរ ចន្ថា៖ “ខ្ញុំមើលទៅទាំង ១៣ចំណុចនោះ វាហាក់បីដូចជាមិនមានអីថ្មីទេ ប៉ុន្តែ វាគ្រាន់តែជាការកែទម្រង់នូវអ្វីដែលមានស្រាប់ កន្លងមកដែលគណបក្សកាន់អំណាចនេះ ធ្លាប់បានប្រើប្រាស់រួចមកហើយ ឧទាហរណ៍ភូមិឃុំមានសុវត្ថិភាពអីជាដើម ឬការកសាងផ្លូវអីជាដើម។ អញ្ចឹងយើងមើលទៅ វាហាក់ដូចជាគ្រាន់តែជាការកែទម្រង់ពីអាណត្តិចាស់ៗតែប៉ុណ្ណោះ”។
វាពិតជាដូចទៅនឹងអ្វីដែលសាស្ត្រាចារ្យរូបនេះ បានលើកឡើងដូច្នោះមែន ប្រសិនបើគេពិនិត្យឡើងវិញទៅលើចំណុចជាច្រើននៃគោលនយោបាយនោះ។ ជាឧទាហរណ៍ គោលនយោបាយចំណុចទី ៥ ដែលនិយាយអំពីការផ្ដល់ជូនសេវាបញ្ជីអត្រានុគោលដ្ឋានដោយឥតគិតថ្លៃនោះ ជាការពិត រដ្ឋាភិបាលបានសម្រេចលុបចោលរួចទៅហើយចំពោះការយកកម្រៃលើសេវារដ្ឋបាលនេះ។ ចំណុចទី ១២នៃគោលនយោបាយ ដែលនិយាយអំពីការកាន់កាប់តូបលក់ដូររបស់អាជីវករនៅទូទាំងប្រទេសនោះ ក៏ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលសម្រេចរួចមកហើយដែរ កាលពីឆ្នាំ២០១៦កន្លង អំឡុងពេលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ចុះជួបក្រុមអាជីវករនៅតាមបណ្ដាផ្សារនានានៅទូទាំងប្រទេស។
ចំណែកឯចំណុចទី ១៣ ដែលដាក់បញ្ចូលគោលនយោបាយភូមិឃុំមានសុវត្ថិភាពនោះ លោក សូរ ចន្ថា យល់ថា មិនជាបញ្ហាអ្វីនោះទេ ប៉ុន្តែលោកចោទសួរទៅវិញទៅលើប្រសិទ្ធភាពនៃការអនុវត្តគោលនយោបាយដែលមានស្រាប់ ឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព ពោលគឺលុបបំបាត់បទល្មើសផ្សេងៗឲ្យធ្លាក់មកនៅកម្រិតទាបបំផុត។
តើចំណុចណាខ្លះនៃគោលនយោបាយរបស់បក្សកាន់អំណាចហាក់ដូចជាមិនជាក់លាក់ និងមិនអាចអនុវត្តបាន?
ចម្ងល់នៅតែបន្តកើតមានទៅលើចំណុចខ្លះនៃគោលនយោបាយរបស់គណបក្សកាន់អំណាច ពោលគឺចំណុចទី ២ ដែលនិយាយអំពីការជួយដល់ប្រជាកសិករ ឲ្យពួកគេទទួលបានទិន្នផលកសិកម្មល្អ ព្រមទាំងលក់ចេញក្នុងតម្លៃសមរម្យ។ មកដល់ត្រង់ចំណុចនេះ គេចោទសួរតើវាមានភាពជាក់លាក់ និងអាចអនុវត្តបានឬទេ?
លោក សូរ ចន្ថា បានទទួលស្គាល់ថា គោលនយោបាយត្រង់ចំណុចទី ១ បានចែងយ៉ាងជាក់អំពីចំនួនថវិកាដែលត្រូវទម្លាក់ទៅឃុំសង្កាត់ បើទោះបីអត្រា ២.៨ភាគរយនៃចំណូលចរន្តថវិកាជាតិ មានកម្រិតទាបនៅឡើយ សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍឃុំសង្កាត់ក្ដី។ ក្រៅពីចំណុចទី ១ លោក សូរ ចន្ថា បានចង្អុលទៅចំណុចទី ១០ ដែលនិយាយអំពីការកសាងផ្លូវគមនាគមន៍នៅគ្រប់ភូមិ ប៉ុន្តែ សាស្ត្រាចារ្យនយោបាយរូបនេះ បានចោទសួរអំពីគុណភាពនៃផ្លូវថ្នល់នៅក្នុងប្រទេស ដោយលោកថា វាមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការអនុវត្តគោលនយោបាយថ្នាក់ជាតិរបស់រដ្ឋាភិបាល។
គោលនយោបាយមួយចំណុចដែលធ្វើឲ្យលោក សូរ ចន្ថា មានមន្ទិលយ៉ាងខ្លាំងទៅលើភាពជាក់លាក់ និងភាពអាចអនុវត្តបាននោះ គឺចំណុចទី ២ ដែលនិយាយអំពីការជួយកសិករឲ្យទទួលបានទិន្នផលកាន់តែប្រសើរ និងលក់ចេញក្នុងតម្លៃសមរម្យ។ ដោយសារចំណុចនេះ មានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងគោលនយោបាយថ្នាក់ជាតិ លោក សូរ ចន្ថា បានចោទសួរថា តើរដ្ឋាភិបាលគួរកំណត់តម្លៃស្រូវរបស់កសិករទាបបំផុតក្នុងតម្លៃប៉ុន្មាន?
លោកបន្ថែមថា៖ “ទាក់ទងនឹងទីផ្សារ ថ្នាក់ឃុំសង្កាត់ គាត់ពិបាកក្នុងការបង្កើតទីផ្សារ គាត់ពិបាកក្នុងការរកទីផ្សារឲ្យកសិករ ក៏ប៉ុន្តែ ខ្ញុំគិតថា គោលនយោបាយថ្នាក់ជាតិទៅវិញទេដែលធានានូវការរកទីផ្សារសម្រាប់កសិផលរបស់កសិករ លក់បានថ្លៃសមរម្យ ដែលអាចធានាជីវភាពរស់នៅសមរម្យ”។
តើគោលនយាបាយរបស់បក្សកាន់អំណាចគួរបញ្ចូលចំណុចអ្វីបន្ថែមទៀត?
បន្ទាប់ពីចំណុចជាច្រើននៃគោលនយោបាយនោះ ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលធ្វើរួចមកហើយ វាបានជំរុញឲ្យមានការចោទសួរបន្តថា តើបក្សកាន់អំណាចគួរបញ្ចូលចំណុចអ្វីបន្ថែមទៀតទៅក្នុងគោលនយោបាយរបស់ខ្លួន?
បើទោះបីមើលឃើញថាបានល្អប្រសើរ ប៉ុន្តែ លោក សុធារ៉ា មើលឃើញថា គណបក្សកាន់អំណាចមិនបាននិយាយដល់ទាល់តែសោះអំពីការពង្រឹងសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ខណៈដែលលោកសង្កេតឃើញថា អាជ្ញាធរឃុំសង្កាត់នាពេលសព្វថ្ងៃនេះ ហាក់ពុំបានផ្ដល់សិទ្ធិសេរីភាពដល់ពលរដ្ឋចូលរួមក្នុងសកម្មភាពនយោបាយនោះឡើយ។
លោក សុធារ៉ា បន្តថា៖ “ខ្ញុំគិតថា រឿងសំខាន់មួយចំនួនក៏នៅខ្វះខាតដែរ ដូចជារឿងផ្ដល់សិទ្ធិសេរីភាពឲ្យពលរដ្ឋក្នុងការចូលរួម ក្នុងសកម្មភាពតាក់តែងគោលនយោបាយ ជាពិសេសទៅលើការពង្រឹងសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ យើងតែងតែឃើញក្នុងឃុំសង្កាត់ហ្នឹង អាជ្ញាធរឃុំសង្កាត់ហាក់ដូចជាមិនសូវផ្ដល់សិទ្ធិសេរីភាពដល់ពលរដ្ឋក្នុងការចូលរួមក្នុងសកម្មភាពនយោបាយអីប៉ុន្មានទេ មិនថាទាំងអស់ទេ ប៉ុន្តែសកម្មភាពមួយចំនួន ត្រូវបានរាំងខ្ទប់ដោយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានហ្នឹងតែម្ដង”។
ចំណែកនាយកប្រតិបត្តិអង្គការសម្ព័ន្ធគណនេយ្យភាពសង្គមកម្ពុជា លោក សន ជ័យ បានមើលឃើញថា បក្សកាន់អំណាចមិនបានចែងទាល់តែសោះអំពីរបៀបដោះស្រាយបញ្ហាអត់ការងារធ្វើនៅតាមមូលដ្ឋាន ព្រមទាំងបញ្ហាចំណាកស្រុករបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដែលលោកសង្កេតឃើញថា បានធ្វើឲ្យភូមិដ្ឋានមួយចំនួននៅសេសសល់តែមនុស្សចាស់មើលថែទាំចៅៗទៅវិញ៕
