បន្ទាប់ ពីមានការកំណត់ឲ្យបង់ពន្ធ យ៉ាងហោច១០ចំនុច លើការផលិតខ្សែភាពយន្ត ដែលក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ ប្រកាសថា នឹងចាប់អនុវត្តនៅដើមឆ្នាំ២០១៨ បានធ្វើឲ្យបណ្ដាផលិតករ និងតារាសម្ដែងផ្ទុះការតវ៉ាយ៉ាងខ្លាំង ដោយផលិតករ និងតួសម្ដែង បានហៅការកំណត់ឲ្យបង់ពន្ធនោះថា ជាការសម្លាប់វិស័យភាពយន្តខ្មែរ។ ជាមួយនោះ គេឃើញសមាគមន៍ភាពយន្តកម្ពុជា បានសម្រចធ្វើដាក់សំណើរសុំឲ្យក្រសួង និងថ្នាក់ដឹកនាំពន្យារពេលអនុវត្តន៍ច្បាប់បង់ពន្ធនោះ រហូតដល់រយៈពេល១០ឆ្នាំទៀត ដើម្បីទុកឲ្យផលិតករបានរស់។
លោក ឆាយ បូរ៉ា ម្ចាស់ផលិតកម្មដើមត្នោត និងជាប្រធានសមាគមន៍ភាពយន្តកម្ពុជា បានអះអាងថាក្រោយការជួបប្រជុំជាមួយបណ្ដាផលិតករភាគច្រើន បន្ទាប់ពីមានការប្រកាសឲ្យដឹងពីពន្ធថ្មីនោះ លោកនឹងដាក់សំណើរឲ្យមានការពន្យារពេលទៅកាន់ក្រសួង និងថ្នាក់ដឹកនាំរហូតដល់១០ឆ្នាំទៀត។ លោក បានថ្លែងបញ្ជាក់ក្នុងវេទិកាកិច្ចពិភាក្សាថា បណ្ដាក្រុមផលិតករ មិនមានការជំទាស់ចំពោះចំណាត់ការបង់ពន្ធ ដែលបានប្រកាសឡើងនោះទេ ប៉ុន្តែលោកថា សមាគមន៍ភាពយន្តកម្ពុជាគ្រាន់តែមានបំណងចង់ឲ្យមានការពន្យារពេល ក្នុងរយៈពេលមួយបន្ថែមទៀត ដើម្បីទុកឱកាសឲ្យក្រុមផលិតករបានបន្តដង្ហើមរស់ ក្នុងពេលដែលការផលិតភាពយន្តនាពេលចុងក្រោយ ទើបតែងើបឡើងបានបន្តិច បន្ទាប់ពីមានចំណាត់ការឈប់ឲ្យដាក់បញ្ចាំងរឿងបរទេសនៅតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ក្នុងម៉ោងមាស។
យ៉ាងណាមិញ លោក ឆាយ បូរ៉ា ថាបណ្ដាផលិតករនៅមិនទាន់រកឃើញផលចំណេញពីការផលិតរឿងឲ្យបណ្ដាទូរទស្សន៍ ដោយសារតែខាងបណ្ដាម្ចាស់ទូរទស្សន៍ ដ្បិតថា បានដំឡើងតម្លៃដល់ការផលិតភាពយន្តក្នុងមួយភាគៗ តែតម្លៃតារាដែលបានសុំឡើង ហើយការចំណាយទៅលើការពង្រឹងគុណភាពផលិតក៏ត្រូវបានសម្រិតសម្រាំង ដែលធ្វើអោយការផលិតរបស់ផលិតករនៅមិនទាន់បានចំណេញសមការចំណាយកម្លាំងនោះដែរ។
ក្នុងនោះ បណ្ដាផលិតកម្មខ្លះ ក៏នៅតែមានការប្រឈមនៅឡើយផង ជាពិសេសបណ្ដាផលិតកម្មដែលមិនទាន់មានទីផ្សារតាមទូរទស្សន៍ ហើយពឹងតែលើការផលិតកុនដាក់រោង ក្នុងពេលដែលការដាក់បញ្ចាំង ក៏មិនសូវមានអ្នកទស្សនាក្រាស់ក្រែលគាំទ្រ។ លោក នៅតែយល់ថា ពន្ធដែលបានកំណត់ឡើយ ដែលតម្រូវឲ្យបង់ពន្ធច្រើនផ្នែកពាក់ព័ន្ធនឹងការផលិតកុននោះ នឹងក្លាយជាសម្ពាធសម្រាប់ការផលិតកកុន ដែលពិតជាធ្វើឲ្យផលិតកម្មមួយចំនួនបិទទ្វារ។ អ៊ីចឹងទើប លោកនឹងសុំឲ្យមានការពន្យារពេលលើការអនុវត្តន៍ ដោយគម្រោងការស្នើសុំរបស់លោក និងបណ្ដាផលិតករជាដៃគូគឺសុំឲ្យពន្យារពេលដល់១០ឆ្នាំទៀត។ លោកហាក់មានការរំពឹងខ្ពស់ថា ការស្នើសុំរបស់ក្រុមផលិតករនឹងទទួលបានលទ្ធផលវិជ្ជមាននោះផង បើទោះជាក្នុងពេលនេះ នៅមិនទាន់ដំណឹងឆ្លើយតបណាមួយ។
លោក រ៉ូណាន់ អ្នកដឹកនាំផលិតកម្មឥន្ទ្រានិមិត្ត ដែលមានស្នាដៃផលិតរឿង «កំណត់ហេតុនាងនាថ» និងរឿង «សរសរកន្លោង» បានបង្ហោះនៅលើហ្វេសប៊ុកថា ការអនុគ្រោះពន្ធ ដែលខាងផលិតករបានស្នើនេះ គឺលោករំពឹងថា មានការពន្យារពេល ដោយលោករំពឹងយ៉ាងខ្លាំងថា ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធនឹងយល់ព្រមពន្យារ១០ឆ្នាំទៅមុខ ដើម្បីទុកផ្លូវឲ្យខាងផលិតករបានរស់ដោយស្រួលនោះផង។
លោកថា គម្រោងពន្ធនេះ គ្រោងអនុវត្តតាំងពី២ឆ្នាំមុន ប៉ុន្តែដោយសារតែមានការស្នើសុំទើបមានការលើកលែងបាន២ឆ្នាំដែរ ដោយទើបនឹងប្រកាសអនុវត្តិនៅដើមឆ្នាំ២០១៨ ខាងមុខនេះ ទើបលោកយល់ថា ការសុំពន្យារពេលរបស់ក្រុមផលិតករ ក៏ពិតជាទទួលបានជោគជ័យម្ដងទៀត។
លោកថា ការដាក់សំណើរសុំលើកនេះ គឺសុំពន្យារពេញរយៈ១០ឆ្នាំ ដោយក្រុមផលិតករនឹងសុខចិត្តទទួលយកការកំណត់ពន្ធនោះ នៅក្រោយការសុំពន្យារពេលជាលើកទី២បានបញ្ចប់។ លោកថា ហេតុផលដែលខាងផលិតករមិនអាចទទួលយកពន្ធនៅក្នុងពេលនេះ គឺដោយសារតែក្រុមផលិតករនៅមិនទាន់រឹងដៃរឹងជើងនៅឡើយទេ។ លោកថា បណ្ដាផលិតករត្រូវការរយៈពេលមួយកំណត់បន្ថែមទៀត ក្នុងការពង្រឹងគុណភាពរឿង និងដើម្បីប្រមូលអ្នកគាំទ្រសិន ទើបអាចអោយវិស័យផលិតកុននៅកម្ពុជាមានការគាំទ្រ។ លោកបានហៅការកំណត់ពន្ធនៅក្នុងពេលនេះ ថានឹងធ្វើអោយផលិតករបន្ថយគុណភាពរឿង ហើយនៅក្នុងកាលៈទេសៈ ដែលការផលិតរឿងត្រូវការប្រកួតប្រជែងគុណភាព ជាពិសេសបើរដ្ឋសម្រេចយកពន្ធភ្លាមៗ គឺមិនខុសពីធ្វើអោយរឿងដែលផលិតឡើងក្លាយជារឿងឆិនឆៃៗដូចមុនទៀតទេ។
លោក សែម វិសាល ផលិតករប្រចាំផលិតកម្ម Wonder Film Cambodia បានអះអាងថា ភាពយន្តរបស់កម្ពុជាមិនអាចប្រកាសលក់សំបុត្រក្នុងតម្លៃមួយខ្ពស់ដូចគ្នានឹងភាពយន្តបរទេសបានទេ ក្នុងពេលដែលអ្នកទស្សនាភាពយន្តខ្មែរក៏មានចំនួនមិនច្រើនដែលមិនអាចអោយភាពយន្តមួយទទួលបានប្រាក់កប់ក្ដោង។ លោកថា ករណីកំណត់ដំឡើងតម្លៃសំបុត្រក្រោយការប្រកាសកាត់ពន្ធ គឺជារឿងមួយល្អ ប៉ុន្តែបើរឿងរបស់កម្ពុជានៅតែមិនទាន់ពង្រឹងអោយមានទំនុកចិត្តសម្រាប់អ្នកទស្សនា គឺពិតជាបាត់បរិមាណអ្នកចង់ទស្សនារឿងខ្មែរជាក់ជាមិនខានទេ ក្នុងពេលដែលរដ្ឋតម្រូវអោយបង់ពន្ធសព្វគ្រប់បែបនេះ។ លោកថា ក្រសួងទាំងមូលគួរតែទុកពេលអោយខាងផលិតករប្រមូលផលចំណេញដែលមានមិនច្រើនក្នុងពេលផលិតរឿងម្ដងពង្រឹងគុណភាពរឿងសិន ដើម្បីអោយមហាជនមានទំនុកចិត្តរឿងក្នុងស្រុកសិន ហើយបើអ្នកទស្សនាកើនឡើង និងមានការគាំទ្រគ្រប់គ្រាន់ហើយគឺទោះជាមានការកំណត់ពន្ធធ្ងន់លើសហ្នឹង២ដង ក៏លោកយល់ថា មិនប៉ះពាល់ដល់ស្ថានភាពផលិតកុននាពេលនេះដែរ។ លោកថា ការកំណត់តាំងពីបង់ពន្ធអាករប្រចាំឆ្នាំ ប្រចាំខែ បង់ពន្ធតួសម្ដែង បង់ពន្ធលើផលចំណេញ និងបង់ពន្ធផ្នែកផ្សេង ដែលទើបនឹងដាក់ចេញនឹងធ្វើអោយផលចំណេញរបស់ផលិតករកាន់តែមានចំនួនតូច ក្នុងពេលដែលអ្នកទស្សនាតាមកុន និងតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍មិនទាន់មានទំនុកចិត្តលើរឿងខ្មែរនៅឡើយ។ លោកថា ទទូចសុំការពន្យារពេល១០ឆ្នាំ ដើម្បីស្រូបទាញទំនុកចិត្តអោយមានការការគាំទ្រលើរឿងខ្មែរសិន ចាំធ្វើការដំឡើងពន្ធគឺមិនមែនជារឿងបញ្ហាឡើយ។
ពាក់ព័ន្ធនឹងការស្នើសុំពន្យារពេល១០ឆ្នាំទៅមុខ ទើបអោយអនុវត្តិច្បាប់បង់ពន្ធនេះ លោក ប៉ុក បូរក្ស ប្រធានស្ដីទីនាយកដ្ឋានសិល្បៈភាពយន្ត និងផ្សព្វផ្សាយវប្បធម៌ របស់ក្រសួងវប្បធម៌ បានអះអាងប្រាប់បណ្ដាញសារព័ត៌មានថា លោកបានដឹងត្រឹមតែការទទូចចង់បានរបស់ផលិតករប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែត្រង់មានការឆ្លើយតបយ៉ាងណាពីថ្នាក់លើគឺមិនទាន់មានទេ។ លោកថាក្រសួង ក៏ដូចជានាយកដ្ឋាន នឹងទទួលយកការស្នើសុំពន្យារពេល បើមានការកំណត់ឡើងពីថ្នាក់ដឹកនាំ។ តែបើគ្មានចំណារនោះ ការអនុវត្តិនឹងត្រូវចាប់ផ្ដើមក្នុងដើមឆ្នាំខាងមុខ ដោយសារតែពន្ធនេះ ធ្លាប់ពន្យារពេលរួចទៅហើយ៕
