ការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់នៅទូទាំងប្រទេសកាលពីថ្ងៃទី០៤ ខែមិថុនា បានចប់រួចរាល់ហើយ តែនៅឡើយរង់ចាំមើលលទ្ធផលផ្លូវការតែប៉ុណ្ណោះ។ ថ្វីបើលទ្ធផលផ្លូវការមិនទាន់ត្រូវបានគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ហៅកាត់ថា គ.ជ.ប. ប្រកាសជាផ្លូវការក៏ដោយ ប៉ុន្តែ លទ្ធផលបឋមក្រៅផ្លូវការ បានបង្ហាញថា គណបក្សនយោបាយធំៗពីរ គឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដណ្ដើមបានឃុំសង្កាត់ជាច្រើននៅទូទាំងប្រទេស។
លទ្ធផលបោះឆ្នោតដែលត្រូវបាន គ.ជ.ប. ផ្សព្វផ្សាយជាបឋម បង្ហាញថា ប្រសិនបើគ្មានអ្វីប្រែប្រួលច្រើនទេ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ឈ្នះឃុំសង្កាត់ដល់ទៅ ១,១៥៨ឃុំ-សង្កាត់ ខណៈដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ឈ្នះបានឃុំ-សង្កាត់ដល់ទៅ ៤៨៧ឃុំ-សង្កាត់ នៅទូទាំងប្រទេស។
ជាមួយលទ្ធផលបឋមបែបនេះ ទាំងគណបក្សកាន់អំណាច ទាំងគណបក្សប្រឆាំង សុទ្ធតែអះអាងរៀងៗខ្លួនពីជ័យជម្នះនៅក្នុងការបោះឆ្នោតថ្នាក់មូលដ្ឋាននេះ ហើយបន្ទរថា លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតនេះ ធានាដល់ជ័យជម្នះរបស់ពួកគេសម្រាប់ការបោះឆ្នោតជាតិនៅឆ្នាំក្រោយនេះ។
ជានាយករដ្ឋមន្ត្រីផង និងជាប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាផង លោក ហ៊ុន សែន បានបង្ហោះសារនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុកផ្លូវការរបស់លោកថា គណបក្សលោកបានឈានទៅទទួលជោគជ័យជាថ្មីម្ដងទៀត ជាមួយកំណើនសំឡេងគាំទ្រជាង ៣០ម៉ឺនសំឡេង។ ជាមួយកំណើនសំឡេងបែបនេះ លោក ហ៊ុន សែន អះអាងថា គណបក្សរបស់លោកនឹងនៅជាគណបក្សមានសំឡេងភាគច្រើននៅក្នុងសភា និងដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលបន្តទៀត ដោយលោកថា សំឡេងឆ្នោតឆ្នាំ២០១៨ខាងមុខ នឹងមិនខុសគ្នាប៉ុន្មាននឹងសំឡេងឆ្នោតនៅពេលនេះនោះទេ។
រីឯមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំង លោក កឹម សុខា បានថ្លែងក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយនៅថ្ងៃនេះថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិទទួលបានជោគជ័យមួយជំហានធំទៀត នៅក្នុងការដណ្ដើមជ័យជម្នះក្នុងការគ្រប់គ្រងដឹកនាំឃុំ-សង្កាត់។ ជាមួយការប្រកាសនូវជ័យជម្នះបែបនេះ លោក កឹម សុខា បានអះអាងបន្ថែមថា គណបក្សលោកនឹងទទួលជ័យជម្នះមួយជំហ៊ានទៀត ក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសសមាជិករដ្ឋសភានៅឆ្នាំ២០១៨ និងដើម្បីឈានទៅដឹកនាំប្រទេសនាពេលឆាប់ៗខាងមុខនេះ។
ស្របពេលដែលមេដឹកនាំបក្សនយោបាយទាំងពីរនេះសុទ្ធតែអះអាងពីជ័យជម្នះរៀងៗខ្លួននោះ វាជំរុញឲ្យមានការជជែកវែកញែកថា តើគណបក្សនយោបាយធំៗទាំងពីរនេះ ពិតជាទទួលបានជ័យជម្នះដូចអ្វីដែលពួកគេបានអះអាងមែនឬទេ?
ជាដំបូងនេះ យើងពិនិត្យមើលខាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដើម្បីរកឲ្យឃើញថា តើពួកគេឈ្នះ ឬក៏ពួកគេចាញ់ នៅក្នុងការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់អាណត្តិទី៤នេះ។ បើផ្អែកទៅតាមលទ្ធផលបឋមចេញផ្សាយដោយ គ.ជ.ប. វាពិតជាច្បាស់លាស់ហើយថា បក្សកាន់អំណាចបានទទួលជ័យជម្នះ ដោយពួកគេនៅតែបន្តគ្រប់គ្រងឃុំ-សង្កាត់ដល់ទៅ ១,១៥៨ឃុំ-សង្កាត់ នៅទូទាំងប្រទេស។ តួលេខនេះ អាចបញ្ជាក់បានយ៉ាងច្បាស់ថា បក្សកាន់អំណាចនៅតែបន្តកាន់កាប់ឃុំ-សង្កាត់ភាគច្រើន ឬស្មើនឹងប្រហែល ៧០ភាគរយ នៃចំនួនឃុំ-សង្កាត់សរុបនៅទូទាំងប្រទេស។
ប៉ុន្តែ បើគេប្រៀបធៀបការបោះឆ្នោតអាណត្តិទី៤នេះ ទៅនឹងអាណត្តិទី៣ ឆ្នាំ២០១២កន្លងមក វាបង្ហាញទិន្នន័យមួយគួរឲ្យពិចារណាបានថា បក្សកាន់អំណាចបានបាត់បង់ឃុំ-សង្កាត់យ៉ាងច្រើនទៅខាងបក្សប្រឆាំង។ តួលេខពី គ.ជ.ប. ចាស់ បង្ហាញថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ឈ្នះបានដឹកនាំឃុំ-សង្កាត់ដល់ទៅ ១,៥៩២ឃុំ-សង្កាត់ នៅទូទាំងប្រទេស។ តួលេខនេះឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញថា បក្សកាន់អំណាចបានបាត់បង់ការគ្រប់គ្រងឃុំ-សង្កាត់ដល់ទៅ ៤៣៤ឃុំ-សង្កាត់ នៅទូទាំងប្រទេស ពោលគឺបាត់បង់ឃុំ-សង្កាត់អស់ដល់ទៅដក ២៧ភាគរយឯណោះ។
បើទោះបីជាអ្នកគាំទ្របក្សកាន់អំណាចអះអាងពីជ័យជម្នះ ហើយបន្តុះបង្អាប់បក្សប្រឆាំងថា នៅតែបន្តចាញ់ក៏ដោយ ប៉ុន្តែ លទ្ធផលបឋមចេញដោយ គ.ជ.ប. ផ្ដល់នូវគំនិតគួរឲ្យត្រិះរិះពិចារណាបានថា បក្សប្រឆាំងទទួលបានជោគជ័យយ៉ាងធំធេង ដូចទៅនឹងអ្វីដែលមេដឹកនាំបក្សនេះបានអះអាងមែន។ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់អាណត្តិទី៣ ចំនួនឃុំ-សង្កាត់សរុបដែលគណបក្ស សម រង្ស៊ី និងគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស ឈ្នះនាពេលនោះ មានចំនួនត្រឹមតែ ៤០ឃុំ-សង្កាត់តែប៉ុណ្ណោះ។ នៅក្នុងអាណត្តិទី៤នេះ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលកើតចេញពីការប្របាច់បញ្ចូលគ្នារវាងបក្សទាំងពីរនោះ ដណ្ដើមបានឃុំ-សង្កាត់ដល់ទៅ ៤៨៧ឃុំ-សង្កាត់ នៅទូទាំងប្រទេស ហើយបើនិយាយពីកំណើនវិញ វាហក់ឡើងដល់ ១,១១៧ភាគរយ ឬមានន័យថា កើនឡើងដល់ទៅ ១២ដងឯណោះ។ ហេតុនេះ បើទោះបីបក្សប្រឆាំងមិនឈ្នះបានឃុំ-សង្កាត់ភាគច្រើនក្ដី ប៉ុន្តែ បក្សនេះពិតជាទទួលបានជោគជ័យធំធេងក្នុងការដណ្ដើមយកឃុំ-សង្កាត់ជាច្រើនពីបក្សកាន់អំណាច។
ការពិចារណាតែទៅលើចំនួនឃុំ-សង្កាត់ដែលបក្សទាំងពីរដណ្ដើមបាន មិនទាន់អាចផ្ដល់ជាទិន្នន័យមូលដ្ឋានសម្រាប់ឈានទៅសន្និដ្ឋានបានថា បក្សណាមួយឈ្នះ ឬក៏ចាញ់នោះដែរ។ ខាងបក្សកាន់អំណាច លោក ហ៊ុន សែន អះអាងថា ទទួលបានសំឡេងបោះឆ្នោតឲ្យដល់ទៅជាង ៣លាន ៥២ម៉ឺនសំឡេង។ ប្រសិនបើអ្វីដែលលោក ហ៊ុន សែន អះអាងនោះជាការពិតនោះ វាជាក់ស្ដែងណាស់ថា សំឡេងគាំទ្របក្សកាន់អំណាចកើនឡើង ៣០ម៉ឺនសំឡេងទៀត ប្រសិនបើធ្វើការប្រៀបធៀបនឹងការបោះឆ្នោតជាតិនៅឆ្នាំ២០១៣កន្លងមក ដែលកាលនោះ បក្សកាន់អំណាចទទួលបានសំឡេងគាំទ្រតែជាង ៣លាន ២០ម៉ឺនសំឡេងប៉ុណ្ណោះ។
ទោះជាយ៉ាងណា ការបោះឆ្នោតថ្នាក់មូលដ្ឋាន គឺជាការជ្រើសរើសថ្នាក់ដឹកនាំនៅមូលដ្ឋាន ដែលខុសពីការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិ ដែលជាការជ្រើសរើសបក្សនយោបាយ និងមេដឹកនាំបក្សចំៗតែម្ដង។ ដូច្នេះ ការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់នៅឆ្នាំនេះ មិនគួរត្រូវបានគេយកទៅប្រៀបធៀបនឹងការបោះឆ្នោតជាតិនៅឆ្នាំ២០១៣នោះទេ។
មួយវិញទៀត ទិន្នន័យសង្កេតមួយដែលចេញផ្សាយដោយបន្ទប់ស្ថានការណ៍នៃបណ្ដុំអង្គការធ្វើការលើកិច្ចការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា បានបង្ហាញថា សំឡេងគាំទ្រដែលបក្សកាន់អំណាចទទួលបាន មានគម្លាតខុសគ្នាមិនច្រើននោះទេពីសំឡេងគាំទ្រដែលបក្សប្រឆាំងទទួលបាន។ បន្ទប់ស្ថានការណ៍បង្ហាញថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ទទួលបានសំឡេងគាំទ្រ ៤៨ភាគរយ ខណៈគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ទទួលបានសំឡេងគាំទ្រ ៤៥ភាគរយ នៅក្នុងចំណោមពលរដ្ឋចេញទៅបោះឆ្នោតជាង ៦លាន ៧៤ម៉ឺននាក់។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ពលរដ្ឋដែលបានចុះឈ្មោះក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោតរួចរាល់យ៉ាងតិចណាស់ ១លាន ១២ម៉ឺននាក់ ពុំបានទៅបោះឆ្នោតនោះទេ បើទោះបីជាអត្រានៃអ្នកចេញទៅបោះឆ្នោតមានកម្រិតខ្ពស់ដល់ទៅជាង ៨៥ភាគរយក៏ដោយ។ ត្រង់ចំណុចនេះ វាអាចទាញយកមកពិចារណាបានថា តើក្រុមពលរដ្ឋដែលមិនបានទៅបោះឆ្នោត ជាក្រុមពលរដ្ឋស្ថិតក្នុងស្រទាប់ណាមួយនៃសង្គម។ ចម្លើយគឺថា វាអាចជាក្រុមពលរដ្ឋចម្រុះនៅក្នុងសង្គម ប៉ុន្តែ អ្វីដែលគេមិនអាចបដិសេធបាននោះ គឺថា ភាគច្រើននៃពលរដ្ឋមិនបានទៅបោះឆ្នោតនោះ អាចជាពលករចំណាកស្រុក និងក្រុមកម្មករកម្មការិនី ដែលបានចាកចេញពីស្រុកកំណើតទៅធ្វើការនៅខេត្តឆ្ងាយ។ តើពួកគេនឹងបោះឆ្នោតឲ្យគណបក្សណា? ត្រង់ចំណុចនេះ វាមិនទាន់ច្បាស់លាស់ទាំងស្រុងទេ ប៉ុន្តែ ក្រុមនេះអាចជាពលរដ្ឋ ទទួលបានព័ត៌មាននយោបាយច្រើននៅក្នុងសង្គម។
សរុបមកវិញ បើទោះបីជានៅបន្តឈ្នះគ្រប់គ្រងឃុំ-សង្កាត់ភាគច្រើនលើសលប់នៅទូទាំងប្រទេសក៏ដោយ ប៉ុន្តែ ចង់ឬមិនចង់ បក្សកាន់អំណាចត្រូវតែពិចារណាជាដាច់ខាតទៅលើមូលហេតុដែលនាំឲ្យបក្សនេះបាត់បង់ឃុំ-សង្កាត់រាប់រយទៅខាងបក្សប្រឆាំង ហើយបើទោះបីជាមិនឈ្នះបានឃុំ-សង្កាត់ភាគច្រើនក៏ដោយ ប៉ុន្តែ បក្សប្រឆាំងក៏គួរតែត្រេកអរនឹងជោគជ័យដ៏ធំធេងរបស់ពួកគេផងដែរ ហើយពិចារណាទៅលើហេតុផលដែលធ្វើឲ្យពួកគេមិនអាចដណ្ដើមបានឃុំ-សង្កាត់ភាគច្រើនពីបក្សកាន់អំណាច៕