ក្នុងមួយថ្ងៃកម្មករ-កម្មការិនី មិនតិចជាង១ពាន់នាក់ទេ ដែលឈរង់ចំារថយន្ត និងរឺម៉ក់ រាប់សិបគ្រឿង នៅម្តុំ ធនាគារកាណាឌីយ៉ា ផ្លូវវេងស្រេង ដើម្បីជិះទៅធ្វើការតាមគោលដៅផ្សេងគ្នា ជាពិសេសនៅជាយ រាជធានីភ្នំពេញ។
ចាប់ពីម៉ោង៤កន្លះទៀបភ្លឺដល់ម៉ោង៦ព្រឹក និងម៉ោង៣ទៅម៉ោង៤រសៀល កម្មករ-កម្មការិនីបានប្រជ្រៀតគ្នាជិះរថយន្តទ្រុង និងរឺម៉ក ទៅធ្វើការងារនៅម្តុំព្រៃទា ព្រៃស បែកចាន ថ្នល់ទទឹង ចំការដូង ចាក់អង្រែ កោះក្របី តាខ្មៅ និងស្វារលំ ជាដើម។
ទោះបីជាចង្អៀតក៏ពួកគាត់ថាសុខចិត្តជិះរួមគ្នាដែរ ដោយថា ដើម្បីកាត់បន្ថយការចំណាយលើថ្លៃជួលរថយន្ត បើទោះបីដឹងថា ជាការប្រថុយនឹងគ្រោះថ្នាក់ក៏ដោយ។
ឈរចំាជិះរថយន្តដឹកកម្មករ នៅក្បែរចិញ្ចើមផ្លូវមុខធនាគារកាណាឌីយ៉ា អ្នកស្រី សេង ផល្លី បានរៀបរាប់ប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មានថា គាត់ធ្វើការគិតម៉ោង ក្នុងមួយថ្ងៃ១០ម៉ោង ដោយទទួលបានប្រាក់ចន្លោះពី៧ដុល្លារកន្លះ ទៅ១២ដុល្លារកន្លះ ក្នុងមួយថ្ងៃ។
អ្នកស្រី ផល្លី បានឲ្យដឹងទៀតថា នៅម៉ោង៤រសៀល គាត់តែងតែជិះរថយន្តប្រជ្រៀតគ្នាទៅធ្វើការចន្លោះពី៦០ទៅ៧០នាក់ ដោយចំណាយក្នុងមួយថ្ងៃ២ទៅ៣ដុល្លារជាថ្នូរដឹកទៅវិញទៅមក។ អ្នកស្រីថា គាត់មិនចង់ធ្វើការជិះរថយន្ត ប្រជ្រៀតគ្នានោះទេ ប៉ុន្តែដោយសារគ្មានជម្រើសក្រៅពីនេះ ព្រោះត្រូវខំរកប្រាក់ សម្រាប់ទ្រទ្រង់ជីវភាពគ្រួសារ និងសងបំណុលគេ។ អ្នកស្រីនិយាយថា «ដាក់ច្រើនទៅពិបាកជិះ ពិបាកតាមផ្លូវទៅព្រៃស ជួនកាលមានគ្រោះថ្នាក់ដែរ កាឡុកក្នុងហ្នឹង[ឡាន]ជួនកាលខ្យល់ទៅ ជួនកាលមានអ្នកខ្លះហ្សឺតទៅ បន្ទោសមេដេស៊ីម៉ោងក៏អត់កើតដែរ ព្រោះយើងបើអត់ទៅ អត់អ្វីធ្វើ ព្រោះវាអត់ទៅ វាខ្វះខាត ដូចជាខ្ញុំធ្លាប់ខ្ចីលុយរដ្ឋ បើអត់ខំប្រឹងសងទេ គេរឹបអូសយក[ដីធ្លី ផ្ទះ] ពេលយើងខានមួយថ្ងៃ គេបង់ពិន័យ»។
កម្មករ កម្មការិនី បានលើកឡើងប្រហាក់ប្រហែលគ្នាថា ការធ្វើដំណើរតាមរឺម៉ក និងរថយន្តទ្រុងធំៗ ជៀសមិនផុតពីគ្រោះថ្នាក់នោះទេ ព្រោះអ្នកបើកបរមួយចំនួនមិនគោរពច្បាប់ ខណៈនៅពេលស្ទះចរាចរណ៍ ផ្លូវចង្អៀត អ្នកបើបរមួយចំនួននៅតែជិះប្រជ្រៀតគ្នាទៅមុខ។
ឈរត្រៀមជិះរថយន្តទៅធ្វើការនៅម្តុំព្រៃស កម្មការិនី ហួន សុខា និយាយថាគាត់និងកម្មករផ្សេងទៀតធ្លាប់បានឭពីរឿងរថយន្តដឹកកម្មករជួបគ្រោះថ្នាក់ចរារចរណ៍ ជាពិសេសនៅខេត្តស្វាយរៀង។ អ្នកស្រីនិយាយថា ជីវិតអ្នកស្រី និងកម្មករផ្សេងទៀតផ្ញើលើអ្នកបើកបរតែម្នាក់ ហើយអ្នកស្រីក៏មានក្តីបារម្ភពីគ្រោះថ្នាក់ណាមួយអាចកើតឡើងដែរ។ កម្មការិនីរូបនេះបានបញ្ជាក់ថា «ព្រួយដែរ ជិះឡានខ្ញុំខ្លាចដែរ នៅស្វាយរៀងសំបូរណាស់ ក្រឡាប់នេះ ក្រឡាប់នោះ [ក្រឡាប់ឡាន]សំបូរមែននៅស្វាយរៀង សំបូរកម្មករក្រឡាប់ឡានងាប់ជិតមួយឡាន ខ្ញុំថាចូលឆ្នាំហើយ ខ្ញុំចូលស៊ីខែវិញហើយ ខ្ញុំឈប់ធ្វើហើយ ស៊ីថ្ងៃពិបាកវេទនាណាស់»។
កាលពីឆ្នាំ២០១៦ ប្រធានគណៈកម្មាធិការជាតិសុវត្ថិភាពចរាចរណ៍ផ្លូវគោកនិងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ស ខេង បានអំពាវនាវឲ្យម្ចាស់រថយន្តដឹកកម្មករទាំងអស់ត្រូវពិនិត្យលើបច្ចេកទេសរថយន្តរបស់ខ្លួនឲ្យបានត្រឹមត្រូវ និងជៀសវាងដាក់កម្មករលើសចំណុះ។ លោកបន្ថែមថា៖ “ត្រូវរៀបចំកៅអីឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ហាមមិនឲ្យឈរដាច់ខាត ត្រូវ មានរនាំងដែកបាំងជុំវិញ មិនឲ្យដាក់ដៃចេញក្រៅ ហាមផ្ទុកលើសចំណុះ ត្រូវធានាលក្ខណ:បច្ចេកទេសរថយន្តឲ្យមានសុវត្ថិភាពពិសេសចំពោះកង់ ភ្លើង ហ្វ្រាំង ចង្គូត។ល។”។
ចំណែកកម្មករលោក ម៉េង ស្រ៊ុន ដែលធ្វើការគិតជាខែនៅម្តុំរោងចក្រកាន់ណាឌីយ៉ា បានឲ្យដឹងដែរថា ជារៀងរាល់ថ្ងៃចន្ទដល់ថ្ងៃសៅរិ៍ ពួកគាត់ជិត១០នាក់ បានជួលរឺម៉ក ជិះ ដើម្បីដឹកពួកគេពីផ្ទះទៅកន្លែងធ្វើការ។ លោកបន្តថា ពេលធ្វើដំណើរតាមដងផ្លូវក៏ព្រួយបារម្ភពីសុវត្ថិភាពដែរ ដោយថាអ្នកដំណើរមួយចំនួនជិះម៉ូតូ និងរថយន្ត វ៉ាជែងគ្នា មិនគោរពច្បាប់ចរាចរណ៍ និងពេលខ្លះធ្លាប់គៀម៉ូតូរឺម៉ក ដែលពួកគេជិះបណ្តាលឲ្យគ្រោះថ្នាក់ តែមិនធ្ងន់ធ្ងរនោះទេ។ លោកបានបញ្ជាក់ថា «ផ្លូវចង្អៀតបើកវ៉ាគ្នា ជែងគ្នា ខាងគេខ្លះយើងខ្លះពិបាកថាដែរ បុកគ្នា គៀគ្នាជាមួយឡានដឹកទឹកកក»។
កម្មករ-កម្មការិនី មួយចំនួនបានលើកឡើងប្រហាក់ប្រហែលគ្នាថា ពួកគេធ្វើការគិតជាខែ ស្រួលជាងធ្វើ ការងារគិតជាថ្ងៃ(គិតម៉ោង) ដោយថា ពេលទៅសម្ភាសន៍ធ្វើការងារត្រូវបានថៅកែរោងចក្ររើសអើងអ្នកដែលមានវ័យចាប់ពី៣៥ទៅ គឺមិនទទួលយកធ្វើការងារក្នុងរោងចក្រនោះទេ។
វ័យជិត៤០ឆ្នាំ អ្នកស្រី ឡន ឡេង បានរៀបរាប់ទំាងភ្នែករលីងរលោងថា គាត់មិនចង់ធ្វើការងារគិតម៉ោងនោះទេ ដោយថាគាត់ចង់ធ្វើការងារគិតជាខែវិញល្អជាង ប៉ុន្តែកម្មការិនីរូបនោះថា ថៅកែរោងចក្រមិនព្រមទទួលពួកគេធ្វើការនោះទេ ដោយថាអាយុច្រើនពេក។ អ្នកស្រី ស្នើទៅរដ្ឋាភិបាលនិងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធជួយអន្តរាគមន៍ទៅថៅកែរោងចក្រឲ្យទទួលពួកគេបានចូលធ្វើការងារនៅក្នុងរោងចក្រផង ដោយថាកុំឲ្យមានការរើសអើងពួកគេ។ អ្នកស្រីនិយាយថា «សុំស្នើឲ្យអ្នកធ្វើការ គ្នាចាស់ក៏ដោយ ក្មេងក៏ដោយ ត្រូវយកគ្នាធ្វើផងទៅ ព្រោះគ្នាមកធ្វើ[ការងារ] គ្នាអត់ហើយ បានមកធ្វើ បើគ្នាមាន គ្នាមិនដែលមកធ្វើការរោងចក្រទេ កុំឲ្យរើសអើងថា រើសរកតែអ្នកស្អាត អ្នកល្អ ហើយក្មេង ចាស់មិនយក»។
សរុបមកវិញទំាងកម្មករធ្វើការគិតម៉ោង និងធ្វើការគិតខែ បានបង្ហាញការព្រួយបារម្ភពីសុវត្ថិភាពធ្វើដំណើរ ដូចគ្នា ខណៈពួកគេប្រជ្រៀតគ្នាជិះរថយន្ត និងម៉ូតូរឺម៉ក ដើម្បីសន្សំប្រាក់បង់ថ្លៃផ្ទះជួល ម្ហូបអាហារ និងផ្ញើទៅក្រុមគ្រួសារនៅស្រុកកំណើតជាដើម។
ករណីទំាងនោះ កម្មករលោក សៅ សំណាង បានស្នើទៅអ្នកបើករថយន្ត និងម៉ូតូកង់បី បើកបរត្រូវគោរពច្បាប់ចរាចរណ៍ ជាពិសេសកុំផឹកស្រា ដើម្បីកុំឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់កើតឡើយ។ លោកស្នើថា «សុំឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរបើកបរឲ្យប្រុងប្រយ័ត្នផង មើលគេ មើលឯងផង ឲ្យបើកបរចេះគោរពច្បាប់ចរាចរណ៍ផង កុំគិតអាឡៃងថា គិតពីអាងថា យើងមានឡាន មានម៉ូតូជិះ បើកបរវ៉ា ប្រជែង ឬក៏ប៉ះគ្នា»។
លោក សេង ណារិន ដែលអះអាងថា ជាអ្នកដឹកកម្មករ-កម្មការិនី ជាង២ឆ្នំា បានរៀបរាប់ប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថា កាលពីដើមខែមីនា មានម៉ូតូមួយគ្រឿងវ៉ាជែងគាត់ម៉ូតូរឺម៉ករបស់គាត់ បណ្តាលឲ្យប៉ះជាមួយម៉ូតូដឹកធ្យូង ប៉ុន្តែមិនធ្វើកម្មកររងរបួសនោះទេ។លោកថា ពេលគាត់បើកបរគឺគាត់ត្រូវគិតពីសុវត្ថិភាពខ្លួនឯង និងអ្នកនៅជិះពីក្រោយជាមួយគ្នា។ លោកអំពាវនាវថា «ពាវនាវសុំឲ្យតាកុងឡានទំាងអស់ តាកុងកង់បី តាកុងម៉ូតូ សុំឲ្យបើកគោរពច្បាប់ចរាចរណ៍ផង យើងវ៉ា យើងមើលឆ្វេង យើងមើលស្តាំ ជាពិសេសម៉ូតូអាងតែខ្លួនតូច ចេះតែវ៉ាអត់មានមើលឆ្វេង មើលស្តំា ទីពីរឡានគាត់អាងតែខ្លួនគាត់ធំ ពេលវ៉ាហើយគាត់វ៉ាជែងគ្នា មិនថាម៉ោងប៉ុន្មានទេ ហើយទីបីតាកុងរ៉ឺម៉ក់ គឺខ្ញុំដែរ ប៉ុន្តែខ្ញុំសុំឲ្យតាកុងរ៉ឺម៉ក់ទំាងអស់គោរពច្បាប់ចរាចរណ៍ពេលបើកបរ កុំហូបស្រាដាក់ក្នុងខ្លួន ដើម្បីសុវត្ថិភាពដល់បងប្អូនជាចំបង កុំឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ទំាងអស់គ្នា»។
ទាក់ទងនឹងការដែលកម្មករសុខចិត្តជិះរថយន្តប្រជ្រៀតគ្នាច្រើនេះ ប្រធានសហភាពការងារកម្ពុជា លោក អាត់ ធន់ មានប្រសាសន៍ថា ប្រាក់ខែកម្មករនៅមានកម្រិតទាបនៅឡើយនិងថាកម្មករមិនហ៊ានចំណាយច្រើនលើថ្លៃធ្វើដំណើរនោះទេ។
លោក អត់ ធន់ ផ្តល់ជាអនុសាសន៍ថា ដើម្បីទប់ស្កាត់បញ្ហានេះ រដ្ឋាភិបាលត្រូវតម្លើងប្រាក់ខែដល់កម្មករឲ្យបាន២៥០ដុល្លារក្នុងមួយខែ និងពង្រឹងការត្រួតពិនិត្យរថយន្តកែច្នៃដឹកកម្មករខុសបច្ចេកទេស ទើបទទួលបានផលវិជ្ជមានច្រើន។
លោកផ្តល់ជាអនុសាសន៍ថា «តួនាទីរបស់រដ្ឋាភិបាលទីមួយគឺ ធ្វើយ៉ាងណាដំឡើងប្រាក់ឈ្នួលឲ្យបានសមរម្យ ដើម្បីឲ្យពួកគាត់ អាចចំណាយទៅលើថ្លៃឡានច្រើនបន្តិច ទីពីរក្រុមអាជ្ញាធរគឺត្រូវធ្វើយ៉ាងម៉េចត្រូវឲ្យឡានឌុប ឬក៏កែច្នៃ កុំឲ្យខុសបច្ចេកទេសវាគ្រោះថ្នាក់ ហើយខាតបង់គឺកម្មករ បន្ទាប់មកគឺការសងទៅវិញដោយសន្តិសុខសង្គម ទីបីចុងក្រោយគឺថាសង្គមទំាងមូលនិងមានបញ្ហាបាត់បង់នូវដូចថា អ្នកជំនាញច្រើន»។
របាយការណ៍របស់ក្រសួងមហាផ្ទៃបង្ហាញថា គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍បានសម្លាប់ពលរដ្ឋជាមធ្យមពី៥ទៅ៨នាក់ក្នុងមួយថ្ងៃ។
បើតាមរបាយការណ៍ គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍បានកើតឡើងចំនួន៣៧០០លើក មានមនុស្សស្លាប់ជាង ១ពាន់៧រយនាក់ និងរបួស ៦ ៦០៧នាក់ នៅឆ្នាំ២០១៦។ បើធៀបនឹងឆ្នាំ២០១៥ គ្រោះ ថ្នាក់ ចរាចរណ៍ ថយចុះ៤៤៣លើក ស្មើ១១ភាគរយ អ្នកស្លាប់ថយចំនួន២៧១នាក់ ស្មើ១៤ភាគរយ និងអ្នក របួស ថយ ចំនួន៥៤២នាក់ ស្មើ៨ភាគរយ៕
