អ្នកតាមដានមួយចំនួន អះអាងថា ច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងគ្រឿងស្រវឹង រដ្ឋាភិបាលបានតាក់តែងឡើងតាំងពីឆ្នាំ២០០៨ ដើម្បីការពារសុខភាពអ្នកប្រើប្រាស់និងបង្កាហានីភ័យនានាក្នុងសង្គម ដែលអាចបង្កឡើងពីឥទ្ធិពលនៃគ្រឿងស្រវឹងនេះ។
ប៉ុន្តែពួកគេថា ជិត១០ឆ្នាំមកនេះ ច្បាប់នេះនៅតែមិនទាន់បញ្ជូនមកដល់ដៃរដ្ឋសភា ដើម្បីអនុម័តសម្រាប់ឲ្យស្ថាប័នជំនាញ យកទៅអប់រំអ្នកដែលចូលចិត្តសេពគ្រឿងស្រវឹង និងចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់ ទប់ស្កាត់បញ្ហានានាដែលអាចកើតមានឡើងនៅក្នុងសង្គមនៅឡើយទេ។
ទាំងនេះជាចម្ងល់មួយ ត្រូវបានចោទសួរថា តើហេតុអ្វីបានច្បាប់នេះពិបាកចេញរួច ខណៈដែលស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធមួយចំនួនរកឃើញថា គ្រឿងស្រវឹងជាមូលហេតុមួយដែលបានសម្លាប់មនុស្សរាប់ពាន់នាក់ក្នុង១ឆ្នាំៗ។
បើទោះបីមកដល់ពេលនេះ មិនទាន់មានស្ថាប័នណា បង្ហាញរបាយការណ៍ស្រាវជ្រាវរកឃើញថា ក្នុងមួយថ្ងៃ ការចែកចាយគ្រឿងស្រវឹង នៅទូទាំងប្រទេស ក្នុងកម្រិតណា ហើយ បានបង្កផលប៉ះពាល់ដល់អ្នកប្រើប្រាស់កម្រិតណាក៏ដោយ ប៉ុន្តែគេសង្កេតឃើញថា ពលរដ្ឋ នៅខេត្តក្រចេះ ខេត្តពោធិ៍សាត់ ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ជាដើម ពួកគេមួយចំនួនបានស្លាប់ ដោយសារតែផឹកគ្រឿងស្រវឹង។
របាយការណ៍របស់ក្រសួងមហាផ្ទៃបង្ហាញថា គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍បានសម្លាប់មនុស្សជាមធ្យមពី៥ទៅ៨នាក់ក្នុងមួយថ្ងៃ។
ក្រសួងបញ្ជាក់ថា គ្រោះថ្នាក់ទាំងនោះ បង្កឡើងដោយអ្នកបើកបរក្រោមឥទ្ធិពលនៃគ្រឿងស្រវឹង ជាប់លំដាប់ថ្នាក់លេខ២។ចំនួនអ្នកស្លាប់នេះ បានហក់ឡើងខ្ពស់ អំឡុងបុណ្យជាតិធំៗម្តងៗ ដូចជាថ្ងៃភ្ជុំបិណ្ឌ បុណ្យអុំទូក និងពិធីចូលឆ្នាំជាដើម។
បើមើលពីអ្នកស្លាប់ប្រចាំឆាំ្នវិញ របាយការណ៍បរបស់ក្រសួងបញ្ជាក់ថា ឆ្នាំ២០១៦មានអ្នកស្លាប់ដោយគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍មានជាង១ពាន់៧រយនាក់របួស៦៦០៧នាក់ បើធៀបនឹងឆ្នាំ២០១៥ បានថយចុះតិចតួច។
នេះមិនទាក់គិតពីអ្នកប៉ះពាល់ផ្នែកសុខភាព អំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ និងបញ្ហាផ្សេងៗដែលបង្កឡើងដោយគ្រឿងស្រវឹងនេះនៅឡើយទេ។
បើបញ្ហាជាច្រើនបានបង្កឡើង ពីឥទ្ធិពលនៃគ្រឿងស្រវឹងបែបនេះ តើមានកត្តាអ្វីខ្លះ រារាំងដល់ការចេញច្បាប់គ្រប់គ្រងគ្រឿងស្រវឹង?
នាយកប្រតិបត្តិសម័្ពន្ធគណនេយ្យភាពសង្គមកម្ពុជា លោក សន ជ័យ លើកឡើងថា មានកត្តាជាច្រើនដែលរារាំងដល់ការពន្លឿនឲ្យច្បាប់នេះចេញ។
លោក សន ជ័យ លើកឡើងថា កត្តាទី១ដោយសារតែអ្នកប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹងភាគច្រើន មិនទទួលបានព័ត៌មានលំអិតពីផលប៉ះពាល់ គួបផ្សំនឹងការវាយលុកនៃការផ្សាយពាណិជ្ជកម្មផង ធ្វើឲ្យតម្រូវការក្នុងស្រុកកើនឡើងខ្លាំង។ លោកវិភាគថា តម្រូវការប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹងនោះ រាប់ចាប់ពីពិធីឡើងផ្ទះ ខួបកំណើត អាពាហ៍ពិពាហ៍ បុណ្យជាតិធំៗ រួមទាំងពិធីបុណ្យសពផងដែរ។
លោក សន ជ័យ វិភាគទៀតថា ទីផ្សារពេញនិយមបែបនេះ នឹងជំរុញឲ្យក្រុមហ៊ុនផលិតគ្រឿងស្រវឹង ត្រូវការប្រកួតប្រជែងគ្នាក្នុងភាពស្វិតស្វាញមួយ ដើម្បីដណ្តើមទីផ្សារ។ លោកថាការប្រកួតប្រជែងបែបនេះពួកគេ ត្រូវការ ខ្នងបង្អែក ដ៏រឹងមាំពីអ្នកមានអំណាច ដើម្បីដណ្តើមបានទីផ្សារ។
លោក សន ជ័យ វិភាគទៀតថា បញ្ហានេះ ជាមូលហេតុធ្វើឲ្យច្បាប់គ្រប់គ្រងគ្រឿងស្រវឹង ត្រូវជាប់គាំង។
លោកថា៖ «រឿងយឺតយ៉ាវនៃការអនុម័តច្បាប់ គ្រប់គ្រងគ្រឿងស្រវឹងនេះ ទំនងជាមានពាក់ព័ន្ធនឹងទំនាស់ផលប្រយោជន៍របស់ក្រុមអ្នកមានអំណាច និងក្រុមដែលមានខ្នងបង្អែកមួយចំនួនដែរ។ ពីព្រោះថានៅកម្ពុជានេះ ការរកស៊ី ឬការប្រកបអាជីវកម្មគ្រឿងស្រវឹងនេះ ហាក់ដូចជាមានប្រជាប្រិយភាព និងមានការគាំទ្រច្រើន ជាមួយគ្នានោះដែរនៅស្រុកខ្មែរ គេហៅថា ឲ្យតែអំណាចគេអាចប្រើបានដើម្បីប្រយោជន៍គឺគេប្រើហើយ»។
លោក សន ជ័យ វិភាគទៀតថា វប្បធម៌ខ្នងបង្អែកនេះ ក៏ជំរុញឲ្យការអនុវត្តច្បាប់ចរាចរណ៍ជើងគោក ស្តីពីការទប់ស្កាត់អ្នកបើកបរក្រោមឥទ្ធិពលនៃគ្រឿងស្រវឹង ក៏ធាក់ថយដែរ។លោកថា មន្ត្រីជំនាញខ្លះ មិនហ៊ានដាក់ពង្រាយកម្លាំងត្រួតពិនិត្យជាតិអាល់កុល នៅជិតតំបន់គេផឹកស៊ីធំ ដែលលោកថាដូចជានៅម៉ុងឌីយ៉ាល់និងតំបន់កោះពេជ្រជាដើម។
បើតាមលោក សន ជ័យ បើការអនុវត្តច្បាប់ដែលមានស្រាប់គ្មានប្រសិទ្ធិភាព រួមទាំងការបន្តអូសបន្លាយចេញច្បាប់គ្រប់គ្រងគ្រឿងស្រវឹងនេះ លោកថារដ្ឋាភិបាលមិនបានចូលរួមកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រទេ ដោយថាឥទ្ធិនៃគ្រឿងស្រវឹង នឹងនៅបង្ករផលប៉ះពាល់ដល់សុខភាពអ្នកប្រើប្រាស់ ប៉ះពាល់ដល់ការរកចំណូលសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារ បង្កហិង្សាក្នុងគ្រួសារ ការចាប់រំលោភ និងបង្ករផលប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខសង្គម ដូចជាអំពើចោលួចចោប្លន់ជាដើម។
លោកថា៖ «នៅក្នុងទ្រឹស្តីពន្ធ គេថាគេយកលុយពីអ្នកមានមកចិញ្ចឹងអ្នកក្រ។ប៉ុន្តែសម្រាប់ករណីគ្រឿងស្រវឹងនេះ ខ្ញុំសង្ស័យថានៅកម្ពុជា អ្នកក្រគាត់អាចជាប់ពន្ធច្រើនណាស់ព្រោះគាត់ផឹកគ្រឿងស្រវឹងច្រើន»។
ច្បាប់ចរាចរណ៍ជើងគោកត្រង់ចំនុចមួយចែងថា «ជនណាបើកបរយានយន្តនៅពេលដែលខ្លួនស្ថិតក្នុងភាពស្រវឹង ដោយមានជាតិអាល់កុលចាប់ពី០.៤០មីលីលីក្រាមក្នុងមួយលីត្រខ្យល់ ឬចាប់ពី០.៨០ ក្រាម ក្នុងមួយលីត្រឈានឡើងទៅ ត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី១ខែដល់៦ខែ និងពិន័យជាប្រាក់ពី៨ម៉ឺន ដល់៤លានរៀល»។
ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីអភិវឌ្ឍនិងសន្តិភាព លោក យង់ គិមអេង លើកឡើងប្រហាក់ប្រហែលដែរថា ការជាប់គាំងនៃច្បាប់គ្រប់គ្រងគ្រឿងសស្រវឹងនេះ លោកថាវាអាចភាគីឧស្សាហកម្មគ្រឿងស្រវឹងនោះ មានទំនាក់ទំនងស្និតជាមួយមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល និងថា គួបផ្សំនឹងឆន្ទៈនយោបាយបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលផងដែរ។
លោក យង់ គិមអេង លើកឡើងទៀតថា តាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវ តំបន់ណាដែលមានពលរដ្ឋភាគច្រើនប្រើគ្រឿងស្រវឹង លោកថាតំបន់នោះនឹងជំរុញឲ្យពលរដ្ឋមានជីវិភាពក្រីក្រ និងថាអ្នកដែលចូលចិត្តប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹង អ្នកនោះនឹងក្លាយទៅជាអ្នកប្រើប្រាស់គ្រឿញៀន ពិសេសយុវជន។
លោកថា៖ «បើសង្គមមួយប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹងច្រើនហានិភ័យគឺក្រីក្រ បាទ រឿងសំខាន់។ហើយអាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសហ្នឹងក៏វាមិនកើនឡើងបានឆាប់ដែរបាទ ។អញ្ចឹងដូចជានៅស្រុកថៃ គេរកឃើញថានៅកន្លែងណាដែលមានពលរដ្ឋប្រើគ្រឿងស្រវឹងច្រើន អញ្ចឹងកម្រិតកំណើតប្រាក់ចំណូលកើនឡើយយឺតនៅក្នុងខេត្តហ្នឹងបាទ»។
យ៉ាងនេះក្តី ក្រសួងព័ត៌មានធ្លាប់ចេញវិធានការទប់ស្កាត់ពីការផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្មលើកទឹកចិត្តឲ្យមានការផឹកគ្រឿងស្រវឹងនេះដែរ ប៉ុន្តែក្រោយមកវិធានការនោះ ហាក់បានស្ងាត់ទៅវិញ។
អ្នកស្រាវជ្រាវពីការអភិឌ្ឍសង្គម លោកបណ្ឌិត មាស នី លើកឡើងថា តាមការចុះស្រាវជាវចំនួន៨ខេត្ត និងបានសម្ពាសន៍ពលរដ្ឋជិត២ពាន់នាក់ អំឡុងឆ្នាំ២០១៦និងដើមឆ្នាំ២០១៧នេះ លោកថា មានពលរដ្ឋជិត៤០ភាគរយ អះអាងថា ពួកគេកំពុងមានបញ្ហាសុខភាព ដោយសាសេពគ្រឿងស្រវឹងនេះ។
លោកថា៖ «រឿងសំខាន់រដ្ឋាភិបាលត្រូវតែចូលរួមទទួលខុសត្រូវ។ ហើយប្រសិនបើច្បាប់ចរាចរណ៍ ត្រូវបានអនុវត្តន៍ ប៉ុន្តែច្បាប់ស្តីពីការប្រើប្រាស់គ្រឿងស្រវឹងមិនត្រូវបានយកមកពិនិត្យឲ្យបានលឿនទេ ការស្រែក របស់រដ្ឋាភិបាលគ្រាន់តែធ្វើឲ្យល្អមើលទេ។ ហើយពលរដ្ឋក៏គាត់នៅតែមានចម្ងល់ថា មានអ្នកណាខ្លះនៅជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងក្រុមហ៊ុនស្រាបៀរនឹង ដែលធ្វើការផ្សព្វផ្សាយគ្រឿងស្រវឹងនៅតែគឃ្លើន ទោះបីមានការប្រកាសយ៉ាងម៉េចក៏ដោយ ក៏អត់មានថយ។ ហើយសំណូមពរដ៏ធំរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរគឺឲ្យចាប់ផ្តើមពីការបញ្ចប់ការផ្សព្វផ្សាយគ្រឿងស្រវឹង តាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយក៏ដោយ តាមរូបភាពណាក៏ដោយអាហ្នឹងជាការចាប់ផ្តើមដំបូងបំផុត»។
បើតាមអង្គការសង្គមស៊ីវិល ច្បាប់គ្រប់គ្រងគ្រឿងស្រវឹង អាចចេញទៅរួច លុះណាតែរដ្ឋាភិបាលប្តេជ្ញាចិត្តខ្ពស់ចង់បង្កើតច្បាប់នេះដើម្បីបម្រើប្រយោជន៍សាធារណៈ ហើយចាត់វិធានការឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព កុំឲ្យមានមន្ត្រីរបស់ខ្លួន ធ្វើជាខ្នងបង្អែក កាងនៅពីក្រោយឧស្សាហកម្មផលិតគ្រឿងស្រវឹងនេះ៕
