បណ្តុំអ្នកធ្វើការលើកកម្ពស់សិទ្ធិការងារជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលចាត់វិធានការទៅលើមន្ត្រីអាជ្ញាដែលបានចាប់ខ្លួនអតីតអ្នកបើកបររថយន្តក្រុមហ៊ុនកាពីតូលដែលពួកគេថាវិធានការចាប់ខ្លួននោះមានរូបភាពបក្សពួកនិយមបង្កឲ្យជនរងគ្រោះរងនូវភាពអយុត្តិធម៌ជាបន្តបន្ទាប់។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់សហភាពការងារកម្ពុជាចុះថ្ងៃទី៨ខែមករាម្សិលមិញសរសេរថាកាលពីម៉ោង៩ព្រឹកថ្ងៃទី៦ខែមករាឆ្នាំ២០១៦មានជនល្មើសដែលដឹកនាំបញ្ជាផ្ទាល់ពីឈ្មោះ ស៊ុត ម៉េងហ៊ី ដែលសេចក្តីថ្លែងការណ៍ថាបុរសរូបនោះជាតំណាងសមាគមរួបរួមគ្នាដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជាមានគ្នាជាង៣០០នាក់ប្រដាប់ដោយបំពង់ទីព ញញួរ ដែកសសៃ ស្នាប់ដៃ ដំថ្ម បានប្រើហិង្សា វាយសំពង ទាត់ធាក់ យ៉ាងសាហាវឃោឃៅមកលើអ្នកតវ៉ាដោយអហិង្សាបណ្តាលឲ្យរងរបួសធ្ងន់ចំនួន១៤នាក់ អ្នកខ្លះបាក់ដៃ បែកក្បាល ប្រះឆ្អឹងគ្រំឈាមជាដើម។
សហភាពការងារដែលមានបណ្តុំសហព័ន្ធសហជីពជាជាច្រើនមកពីវិស័យកាត់ដេរ ទេសចរណ៍ និងសមាគមសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធផងនោះបង្ហាញការខកចិត្តថានៅពេលកើតហេតុព្រះរាជអាជ្ញានិងអាជ្ញាធរខណ្ឌ៧មករាមានវត្តមាននៅទីនោះមិនបានចាប់ខ្លួនភាគីម្ខាងទៀតជាសមាជិករបស់សមាគមរូបរួមគ្នាដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ដែលមានអាវុធវាយដំអ្នកតវ៉ាទេតែសមត្ថកិច្ចបែជាទៅចាប់ខ្លួនអតីតបុគ្គលិកក្រុមហ៊ុនកាពីតូលដែលតវ៉ាពីរនាក់ដែលរងរបួសទៅវិញ។
បុរសដែលសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនមានឈ្មោះ រស់ ស៊ីផៃ និង ណន វណ្ណា ពួកគេត្រូវបានមន្ត្រីតុលាការនៅសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញសម្រេចឲ្យឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្ននៅពន្ធនាគារព្រៃសកាលពីថ្ងៃទី៨ខែមករាម្សិលមិញចោទពីបទហិង្សាដោយចេតនាមានស្ថានទម្ងន់ទោសប្រឆាំងនឹងអ្នករាជការសាធារណៈនិងបទចោទមួយទៀតគឺរារាំងជាឧបសគ្គដល់ចរាចរណ៍សាធារណៈ។
ប៉ុន្តែសម្រាប់ប្រធានសហភាពការងារកម្ពុជាលោក អាត់ ធន់ វិញបានប្រាប់ក្រុមអ្នកតវ៉ាមុខតុលាការកាលពីថ្ងៃទី៨ម្សិលមិញថាវិធានការឃុំខ្លួននោះលោកសង្ស័យថាជាការឃុបឃិតគ្នាជាប្រព័ន្ធការពារប្រយោជន៍ឲ្យក្រុមកាពីតូល។ លោកថា៖ “យើងដឹងហើយថាក្រុមហ៊ុនកាពីតូលមានបងប្អូននៅតុលាការមានកូននៅតុលាការមានបងប្អូនកាន់នៅខណ្ឌហ្នឹង(ខណ្ឌ៧មករា) ហើយក៏មានកូននៅផ្សារអូឬស្សីដែរ។ អញ្ចឹងវាពាក់ព័ន្ធគ្នាច្រើនមែនទែនតើអ្នកដែលមានអំណាចអាចធ្វើអីបានគ្រប់បែបយ៉ាងហ្អេស! ខ្ញុំគិតថាត្រូវយកច្បាប់ជាធំ។ បើសិនជាធ្វើតាមអំណាចអញ្ចឹងខ្ញុំថាអត់ល្អទេ គិតឡើងវិញ។ បន្ទាប់ពីហ្នឹងទៀតដូចខ្ញុំបានប្រាប់អញ្ចឹងយើងនឹងបន្តប្តឹងទៅអន្តរជាតិទៀតដូចជាអង្គការ ILO ក៏ដូចជាសហជីពអន្តរជាតិទៀតដើម្បីរកយុត្តិធម៌ឲ្យយើងទាំងអស់គ្នា”។
លោក អាត់ ធន់ ជំរុញឲ្យក្រសួងមហាផ្ទៃនិងឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រមពិនិត្យមើលពីវិធានការរបស់អាជ្ញាធរខណ្ឌ៧មករានិងមន្ត្រីតុលាការដែលកាន់សំនុំរឿងនេះដែលលោកថាដើម្បីរកយុត្តិធម៌ឲ្យជនរងគ្រោះនិងបង្កើនជំនឿដល់សាធារណជនពីការអនុវត្តច្បាប់នៅកម្ពុជា។
អភិបាលខណ្ឌ៧មករាលោក លីម ភា អះអាងថាជាប់រវល់ពេលអ្នកសារព័ត៌មានVODបានណែនាំខ្លួនប្រាប់ពីស្ថាប័នរួច។ លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ “អូខ្ញុំជាប់រវល់បាទ”។
ប្រធានសមាគមរួបរួមគ្នាដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជាលោក ឯ សុភាស់ បានច្រានចោលការចោទប្រកាន់លើសេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះ និងព្រមានថាពួកគេនឹងប្រមូលផ្តុំគ្នាមុខស្នាក់ការអង្គការសិទ្ធិមនុស្សមួយចំនួនដែលចោទសមាគមនេះថាជាអ្នកប្រើហិង្សា។ លោកបន្តថា៖ “គាត់មិនត្រូវប្រើពាក្យថាពួកខ្ញុំប្រើហិង្សាលើគេទេ ក្នុងនាមជាអាប៊ីតក្នុងនាមជាសង្គមស៊ីវិលការពារសិទ្ធិជូនមនុស្សនិងអង្គការនយោបាយគេអត់ដែលប្រើអញ្ចឹងទេគេសុំប្រើពាក្យថាប៉ះទង្គិចវ៉ៃគ្នាទៅវិញទៅមកមានរបួសទាំងសងខាងហ្នឹងបានសមជាអ្នកបចេ្ចកទេសសិទ្ធិមនុស្ស។ ហើយបើគាត់នូវតែព្យាយាមការពារដោយងងើលបែបនេះ អាងអីយកអង្គការសង្គមស៊ីវិលច្រើនមកដាក់សម្ពាធ។ វគ្គនេះអន្តរជាតិនឹងមានរឿងជាមួយខ្ញុំហ្មង”។
ជាងនេះទៅទៀតលោក ឯ សុភាស់ អះអាងទៀតថាការផ្ទុះហិង្សាពេលនោះបង្កឡើងដោយអ្នកតវ៉ាដោយសារតែពួកគេព្យាយាមរារាំងមិនឲ្យរថយន្តក្រុមហ៊ុនកាពីតូលចេញដំណើរ។ ជាងនេះទៅទៀតលោកថាការដែលសមាជិកលោកប្រឈមមុខទៅនឹងក្រុមអ្នកតវ៉ាលោកថាសមាគមលោកបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយក្រុមហ៊ុនកាពីតូលក្នុងការដឹកភ្ញៀវប្រកបដោយសុវត្ថិភាព។
ប្រធានសមាគមរូបនោះអះអាងទៀតថាការតវ៉ាណាមួយឈានទៅរំខានដល់ការដឹកភ្ញៀវលោកថាស្មើនឹងផ្តាច់ការរកចំណូលប្រចាំថ្ងៃរបស់សមាជិកខ្លួនដែលលោកយល់ថាក្រោមហេតុផលនេះទើបមានវត្តមានកម្លាំងរបស់លោកនៅការពារសុវត្ថិភាពក្រុមហ៊ុនកាពីតូល។
ចំណែកតំណាងក្រុមហ៊ុនកាពីតូលក៏ធ្លាប់អះអាងថាក្រុមហ៊ុននេះមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងទិញទឹកចិត្តសមាគមរួបរួមគ្នាដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជានេះឲ្យការពារសុវត្ថិភាពក្រុមហ៊ុនខ្លួនក្រោយផ្ទុះវិវាទជាមួយអតីតបុគ្គលិកដែលបានបញ្ឈប់នោះដែរ។
ក្រោយផ្ទុះហិង្សាមួយថ្ងៃអង្គការសមាគមនិងសហជីពចំនួន៣៤មានអង្គការលីកាដូ សមាគមអាដហុក និងមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំច្បាប់សម្រាប់សហគមន៍រួមទាំងអង្គការមួយចំនួនទៀតបានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមមួយថ្កោលទោសចំពោះអំពើហិង្សាដោយសង្គមស៊ីវិលហៅថាជាការប្រព្រឹត្តឡើងដោយក្រុមសមាគមរួបរួមគ្នាដើម្បីអភិវឌ្ឈកម្ពុជា (ក្រុមអ្នករត់រ៉ឺម៉ក់កង់បី) ជាអ្នកការពារក្រុមហ៊ុនកាពីតូល។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍នោះសង្គមស៊ីវិលក៏បានថ្កោលទោសនគរបាលស្ថិតនៅក្នុងហេតុការណ៍ថាមិនបានឆ្លើយតបឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីបញ្ជៀសអំពើហិង្សានេះផងដែរ។
អគ្គលេខាធិការឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រមលោក សំ ប្រជាមានិត អះអាងថាឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រមមិនមានសិទ្ធិអំណាចទៅជ្រៀតជ្រែកដំណើរការនិតិវិធីឬចំណាត់ការរបស់តុលាការទេ តែលោកថាស្ថាប័នកំពូលមួយនេះមានសិទ្ធិត្រឹមពិនិត្យទៅលើវិធានការពិន័យលើផ្នែកការងាររបស់មន្ត្រីតុលាការបានប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែលោកថាឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រមនឹងពិនិត្យករណីនេះបើមានពាក្យបណ្តឹងជាផ្លូវការ។
លោកបន្តថា៖ “បាទវាមាននិតិវិធីរបស់វាក្រោយពីទទួលបណ្តឹងទៅយើងបញ្ជូនទៅរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ដើម្បីលោកចាត់ការឲ្យខាងអាគារធិការដ្ឋាននោះរៀបចំកសាងសំនុំរឿងឬក៏ពិនិត្យទៅលើបែបបទបឋមដើម្បីបញ្ជូនប្រមូលដាក់មកក្រុមប្រឹក្សាវិន័យនៃឧត្តមក្រុមប្រិក្សានៃអង្គចៅក្រម។ មាននីតិបែបបទការងារច្រើនណាស់ដែលយើងត្រូវធ្វើពាក់ព័ន្ធនឹងចៅក្រម”។
បើតាមលោក អាត់ ធន់ បណ្តឹងចំនួនបីនឹងដាក់ទៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ខុទ្ទការល័យនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងឧត្តមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រមនៅដើមសប្តាហ៍ក្រោយនេះដែលលោកថាដើម្បីស្វែងរកយុត្តិធម៌ជូនអតីតបុគ្គលិកក្រុមហ៊ុនកាពីតូល៤៥នាក់។
យ៉ាងណាក៏ដោយក្រុមអ្នកតវ៉ាព្រមានថាបើស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធរបស់រដ្ឋាភិបាលរួមទាំងតុលាការផងមិនផ្តល់យុត្តិធម៌ដល់ពួកគេទេ ពួកគេព្រមានថានឹងធ្វើយុទ្ធនាការតាមដងផ្លូវក្នុងរាជធានីភ្នំពេញនាពេលឆាប់ៗនេះអំពាវនាវឲ្យសាធារណជនផ្អាកប្រើប្រាស់សេវាកម្មក្រុមហ៊ុនកាពីតូលដឹកអ្នកដំណើរដែលពួកគេថារហូតយកក្រុមហ៊ុននេះគោរពច្បាប់ការងារយកពួកគេចូលធ្វើការវិញ៕
