[:en]មន្រ្តីទូតខ្មែរប្រចាំនៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនសហរដ្ឋអាមេរិកបានឲ្យដឹងថាស្ថានទូតមិនស្វាគមន៍លិខិតរបស់ព្រឹទ្ធសមាជិកអាមេរិកដែលបានសរសេរគោលបំណងផ្ញើទៅលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន ដោយបង្ហាញពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា។
សមាជិកព្រឹទ្ធសភាអាមេរិក៧រូបមកពីគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ បានសរសេរលិខិតមួយច្បាប់ចុះថ្ងៃទី១១ខែកុម្ភៈ ទៅនាយករដ្ឋមន្រ្តីខ្មែរ ដោយអំពាវនាវឲ្យអនុញ្ញាតប្រធានបក្សប្រឆាំង លោក សម រង្ស៊ី វិលចូលស្រុកវិញ ដោះលែងសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សនិងបង្ហាញក្តីបារម្ភលើបញ្ហាមួយចំនួនទៀត។
លោកស្រី ឡាំ បញ្ចពរ លេខាធិការទី១នៃស្ថានទូតកម្ពុជាប្រចាំសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនឌីស៊ី បានប្រាប់វីអូឌីតាមរយៈអ៊ីម៉េលថា៖ “ស្ថានទូតមិនអាចទទួលយកលិខិតនោះបានទេ។ ស្ថានទូតក៏បានផ្ញើលិខិតខាងលើត្រឡប់ទៅសមាជិកព្រឹទ្ធសភាទាំង៧រូប តាមemailនិងជូនផ្ទាល់ទៅដល់ការិយាល័យរបស់គេវិញហើយ”។
អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន ប្រាប់សារព័ត៌មានក្នុងស្រុកថាលិខិតរបស់ព្រឹទ្ធសភាពុំមានឥទ្ធិពលលើកម្ពុជានោះទេ ហើយលោកចាត់ទុកថាគ្មានសារៈប្រយោជន៍ក្នុងការបើកមើល។
លិខិតរបស់សមាជិកព្រឹទ្ធសភាធ្វើឡើងប៉ុន្មានថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ មុនពេលលោក ហ៊ុន សែន ទៅបំពេញទស្សនកិច្ចនៅសហរដ្ឋអាមេរិកនៅថ្ងៃទី១៥-១៦ខែកុម្ភៈ ដើម្បីចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលអាមេរិក-អាស៊ាន។ រហូតមកដល់ពេលនេះ មិនទាន់ដឹងថាតើលោក ហ៊ុន សែន នឹងជួបទ្វេភាគីជាមួយប្រធានាធិបតី លោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ឬយ៉ាងណានោះទេ។
នៅក្នុងលិខិត សមាជិកព្រឹទ្ធសភាទាំងនោះបានលើកឡើងថាពួកគេមានកង្វល់នឹងសេចក្តីរាយការណ៍ជាច្រើនដែលថារដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ហ៊ុន សែន នៅតែបន្តបដិសេធនូវការទាមទារស្របច្បាប់របស់ពលរដ្ឋកម្ពុជា ក្នុងគោលបំណងឲ្យកម្ពុជាកាន់តែមានតម្លាភាព យុត្តិធម៌និងប្រជាធិបតេយ្យ។ ពួកគេបានលើកឡើងពីការព្រួយបារម្ភនៃការរាយការណ៍លើភាពមិនប្រក្រតីច្រើនដែលត្រូវបានសង្កេតអំឡុងពេលបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិឆ្នាំ២០១៣ ការរំលោភបំពានដីធ្លី ការជួញដូរមនុស្សនិងការវាយតំណាងរាស្រ្តគណបក្សប្រឆាំងកាលពីឆ្នាំមុន។
បើតាមលិខិតនោះ សមាជិកព្រឹទ្ធសភាសង្ឃឹមថាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានឹងគោរពឆន្ទៈប្រជាជននិងអនុញ្ញាតឲ្យតំណាងរាស្រ្តបក្សសង្រ្គោះជាតិអាចបំពេញអាណត្តិរបស់ខ្លួនដោយសេរីនិងគ្មានការគំរាមកំហែង។ ពួកគេបញ្ជាក់ថា៖ “ជាការសោកស្តាយឧបទ្ទវហេតុបន្តបន្ទាប់កាលពីប៉ុន្មានខែថ្មីៗនេះ រួមទាំងការវាយប្រហារតំណាងរាស្រ្តដោយក្រុមអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាប្រឆាំងនឹងតំណាងរាស្រ្តសង្រ្គោះជាតិ នៅមុខអគាររដ្ឋសភាកាលពីខែតុលា បានធ្វើឲ្យដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យកាន់តែខ្សោយទៅៗ”។
សមាជិកព្រឹទ្ធសភាក៏បានអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចាត់វិធានការបញ្ឈប់ការរំលោភដីធ្លីនិងចាប់អ្នករំលោភបំពានមកផ្តន្ទាទោស។
បើតាមលិខិតនោះ សមាជិកព្រឹទ្ធសភាបានអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអនុញ្ញាតឲ្យតំណាងរាស្រ្តបក្សប្រឆាំងអាចត្រឡប់ចូលកម្ពុជាវិញដោយគ្មានការភ័យខ្លាចនៃការចាប់ខ្លួននិងការកាត់ទោសនិងបញ្ចប់ការយាយីនិងការគំរាមកំហែងសិទ្ធិរបស់សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា។ ពួកគេក៏បានស្នើឲ្យដោះលែងសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សសញ្ជាតិអាមេរិកលោក មាជ សុវណ្ណារ៉ាផងដែរ។
សមាជិកព្រឹទ្ធសភាបានបញ្ជាក់ថា៖ “សហរដ្ឋអាមេរិកជាប្រទេសហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១ ហើយយើងនឹងបន្តតាមដានការរីកចម្រើនរបស់កម្ពុជាយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់”។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក ឈឹម ផលវរុណ ប្រាប់វីអូឌីថាករណីលោក សម រង្ស៊ី និងលោក មាជ សុវណ្ណារ៉ា ជារឿងរបស់តុលាការ។ ករណីជម្លោះដីធ្លី លោកស្នើឲ្យសមាជិកព្រឹទ្ធសភាសួរនាំទូតអាមេរិកប្រចាំនៅកម្ពុជា ដើម្បីដឹងពីស្ថានភាពពិតនៅកម្ពុជា។ អ្នកនាំពាក្យរូបនោះបញ្ជាក់ថា៖ “សមាជិកព្រឹទ្ធសភាគួរតែទៅសុំប្រធានាធិបតីអាមេរិកខ្លួនឯង ឲ្យដឹងថាខ្លួនជាប់ឆ្នោតជាសាមជិកព្រឹទ្ធសភាសម្រាប់ធ្វើការឲ្យអាមេរិកមិនមែនធ្វើការឲ្រខ្មែរទេ។ អ៊ីចឹងគួរទៅប្រាប់អូបាម៉ាដែលជាប្រធានាធិបតីរបស់ខ្លួន ឯរឿងកម្ពុជា លោក សម រង្ស៊ី ក្តី ទណ្ឌិតដទៃទៀតក្តី អាហ្នឹងជារឿងរបស់កម្ពុជា”។
កាលពីខែធ្នូឆ្នាំ២០១៥ សមាជិកសភាអាមេរិកចំនួន១៦រូបបានសរសេរលិខិតទៅកាន់លោក ហ៊ុន សែន ក្រោយពីមានការលុបសមាជិកភាពរបស់លោក សម រង្ស៊ី ដីកាចាប់ខ្លួនលោក សម រង្ស៊ី និងការវាយប្រហារមកលើតំណាងរាស្រ្តបក្សប្រឆាំង លោក ញ៉យ ចំរើន និងលោក គង់ សភា។
អ្នកវិភាគឯករាជ្យ លោក អ៊ូ វីរៈ មានប្រសាសន៍ថាតាមរយៈលិខិតរបស់ព្រឹទ្ធសមាជិកអាមេរិកនេះ លោកយល់ថាជំនួបទ្វេភាគីរវាងមេដឹកនាំអាមេរិកនិងកម្ពុជាអាចនឹងកើតមានឡើង ហើយអាមេរិកអាចរឹតចំណងមិត្តភាពកាន់តែល្អជាមួយកម្ពុជាបើសិនជាកម្ពុជាសន្យាធ្វើឲ្យស្ថានភាពនយោបាយនៅកម្ពុជាមានភាពល្អប្រសើរជាងសព្វថ្ងៃ។ លោកបន្ថែមថា៖ “(ជំនួប)មួយទល់មួយខ្ញុំថាប្រហែលជាអាចលើកឡើងដូចខ្ញុំថាពីតាំងពីដើមអ៊ីចឹងសហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវការការកែប្រែណាមួយពីប្រទេសកម្ពុជាជាសម្បទានដើម្បីចងមិត្តភាពជិតស្និទ្ធិជាងហ្នឹងបើករណីក្នុងរូបភាពបែបរាល់ថ្ងៃនេះខ្ញុំមើលទៅសហរដ្ឋអាមេរិកមានការលំបាកណាស់ ព្រោះខ្លាចមានការតវ៉ាពីសភានិងប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន ព្រោះសភាអាមេរិកមានអំណាចខ្លាំងណាស់”។
ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក ហ៊ុន សែន ទៅសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិកកាំងមួយចំនួនបានប្រកាសជាថ្មីថាខ្លួននឹងធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងលោក ហ៊ុន សែន បើទោះជាលោក សម រង្ស៊ី ព្រមានកុំឲ្យធ្វើបាតុកម្មក៏ដោយ៕[:kh]មន្រ្តីទូតខ្មែរប្រចាំនៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនសហរដ្ឋអាមេរិកបានឲ្យដឹងថាស្ថានទូតមិនស្វាគមន៍លិខិតរបស់ព្រឹទ្ធសមាជិកអាមេរិកដែលបានសរសេរគោលបំណងផ្ញើទៅលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែន ដោយបង្ហាញពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា។
សមាជិកព្រឹទ្ធសភាអាមេរិក៧រូបមកពីគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ បានសរសេរលិខិតមួយច្បាប់ចុះថ្ងៃទី១១ខែកុម្ភៈ ទៅនាយករដ្ឋមន្រ្តីខ្មែរ ដោយអំពាវនាវឲ្យអនុញ្ញាតប្រធានបក្សប្រឆាំង លោក សម រង្ស៊ី វិលចូលស្រុកវិញ ដោះលែងសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សនិងបង្ហាញក្តីបារម្ភលើបញ្ហាមួយចំនួនទៀត។
លោកស្រី ឡាំ បញ្ចពរ លេខាធិការទី១នៃស្ថានទូតកម្ពុជាប្រចាំសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនឌីស៊ី បានប្រាប់វីអូឌីតាមរយៈអ៊ីម៉េលថា៖ “ស្ថានទូតមិនអាចទទួលយកលិខិតនោះបានទេ។ ស្ថានទូតក៏បានផ្ញើលិខិតខាងលើត្រឡប់ទៅសមាជិកព្រឹទ្ធសភាទាំង៧រូប តាមemailនិងជូនផ្ទាល់ទៅដល់ការិយាល័យរបស់គេវិញហើយ”។
អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន ប្រាប់សារព័ត៌មានក្នុងស្រុកថាលិខិតរបស់ព្រឹទ្ធសភាពុំមានឥទ្ធិពលលើកម្ពុជានោះទេ ហើយលោកចាត់ទុកថាគ្មានសារៈប្រយោជន៍ក្នុងការបើកមើល។
លិខិតរបស់សមាជិកព្រឹទ្ធសភាធ្វើឡើងប៉ុន្មានថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ មុនពេលលោក ហ៊ុន សែន ទៅបំពេញទស្សនកិច្ចនៅសហរដ្ឋអាមេរិកនៅថ្ងៃទី១៥-១៦ខែកុម្ភៈ ដើម្បីចូលរួមកិច្ចប្រជុំកំពូលអាមេរិក-អាស៊ាន។ រហូតមកដល់ពេលនេះ មិនទាន់ដឹងថាតើលោក ហ៊ុន សែន នឹងជួបទ្វេភាគីជាមួយប្រធានាធិបតី លោក បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ឬយ៉ាងណានោះទេ។
នៅក្នុងលិខិត សមាជិកព្រឹទ្ធសភាទាំងនោះបានលើកឡើងថាពួកគេមានកង្វល់នឹងសេចក្តីរាយការណ៍ជាច្រើនដែលថារដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ហ៊ុន សែន នៅតែបន្តបដិសេធនូវការទាមទារស្របច្បាប់របស់ពលរដ្ឋកម្ពុជា ក្នុងគោលបំណងឲ្យកម្ពុជាកាន់តែមានតម្លាភាព យុត្តិធម៌និងប្រជាធិបតេយ្យ។ ពួកគេបានលើកឡើងពីការព្រួយបារម្ភនៃការរាយការណ៍លើភាពមិនប្រក្រតីច្រើនដែលត្រូវបានសង្កេតអំឡុងពេលបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិឆ្នាំ២០១៣ ការរំលោភបំពានដីធ្លី ការជួញដូរមនុស្សនិងការវាយតំណាងរាស្រ្តគណបក្សប្រឆាំងកាលពីឆ្នាំមុន។
បើតាមលិខិតនោះ សមាជិកព្រឹទ្ធសភាសង្ឃឹមថាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានឹងគោរពឆន្ទៈប្រជាជននិងអនុញ្ញាតឲ្យតំណាងរាស្រ្តបក្សសង្រ្គោះជាតិអាចបំពេញអាណត្តិរបស់ខ្លួនដោយសេរីនិងគ្មានការគំរាមកំហែង។ ពួកគេបញ្ជាក់ថា៖ “ជាការសោកស្តាយឧបទ្ទវហេតុបន្តបន្ទាប់កាលពីប៉ុន្មានខែថ្មីៗនេះ រួមទាំងការវាយប្រហារតំណាងរាស្រ្តដោយក្រុមអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាប្រឆាំងនឹងតំណាងរាស្រ្តសង្រ្គោះជាតិ នៅមុខអគាររដ្ឋសភាកាលពីខែតុលា បានធ្វើឲ្យដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យកាន់តែខ្សោយទៅៗ”។
សមាជិកព្រឹទ្ធសភាក៏បានអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចាត់វិធានការបញ្ឈប់ការរំលោភដីធ្លីនិងចាប់អ្នករំលោភបំពានមកផ្តន្ទាទោស។
បើតាមលិខិតនោះ សមាជិកព្រឹទ្ធសភាបានអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអនុញ្ញាតឲ្យតំណាងរាស្រ្តបក្សប្រឆាំងអាចត្រឡប់ចូលកម្ពុជាវិញដោយគ្មានការភ័យខ្លាចនៃការចាប់ខ្លួននិងការកាត់ទោសនិងបញ្ចប់ការយាយីនិងការគំរាមកំហែងសិទ្ធិរបស់សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា។ ពួកគេក៏បានស្នើឲ្យដោះលែងសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សសញ្ជាតិអាមេរិកលោក មាជ សុវណ្ណារ៉ាផងដែរ។
សមាជិកព្រឹទ្ធសភាបានបញ្ជាក់ថា៖ “សហរដ្ឋអាមេរិកជាប្រទេសហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១ ហើយយើងនឹងបន្តតាមដានការរីកចម្រើនរបស់កម្ពុជាយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់”។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក ឈឹម ផលវរុណ ប្រាប់វីអូឌីថាករណីលោក សម រង្ស៊ី និងលោក មាជ សុវណ្ណារ៉ា ជារឿងរបស់តុលាការ។ ករណីជម្លោះដីធ្លី លោកស្នើឲ្យសមាជិកព្រឹទ្ធសភាសួរនាំទូតអាមេរិកប្រចាំនៅកម្ពុជា ដើម្បីដឹងពីស្ថានភាពពិតនៅកម្ពុជា។ អ្នកនាំពាក្យរូបនោះបញ្ជាក់ថា៖ “សមាជិកព្រឹទ្ធសភាគួរតែទៅសុំប្រធានាធិបតីអាមេរិកខ្លួនឯង ឲ្យដឹងថាខ្លួនជាប់ឆ្នោតជាសាមជិកព្រឹទ្ធសភាសម្រាប់ធ្វើការឲ្យអាមេរិកមិនមែនធ្វើការឲ្រខ្មែរទេ។ អ៊ីចឹងគួរទៅប្រាប់អូបាម៉ាដែលជាប្រធានាធិបតីរបស់ខ្លួន ឯរឿងកម្ពុជា លោក សម រង្ស៊ី ក្តី ទណ្ឌិតដទៃទៀតក្តី អាហ្នឹងជារឿងរបស់កម្ពុជា”។
កាលពីខែធ្នូឆ្នាំ២០១៥ សមាជិកសភាអាមេរិកចំនួន១៦រូបបានសរសេរលិខិតទៅកាន់លោក ហ៊ុន សែន ក្រោយពីមានការលុបសមាជិកភាពរបស់លោក សម រង្ស៊ី ដីកាចាប់ខ្លួនលោក សម រង្ស៊ី និងការវាយប្រហារមកលើតំណាងរាស្រ្តបក្សប្រឆាំង លោក ញ៉យ ចំរើន និងលោក គង់ សភា។
អ្នកវិភាគឯករាជ្យ លោក អ៊ូ វីរៈ មានប្រសាសន៍ថាតាមរយៈលិខិតរបស់ព្រឹទ្ធសមាជិកអាមេរិកនេះ លោកយល់ថាជំនួបទ្វេភាគីរវាងមេដឹកនាំអាមេរិកនិងកម្ពុជាអាចនឹងកើតមានឡើង ហើយអាមេរិកអាចរឹតចំណងមិត្តភាពកាន់តែល្អជាមួយកម្ពុជាបើសិនជាកម្ពុជាសន្យាធ្វើឲ្យស្ថានភាពនយោបាយនៅកម្ពុជាមានភាពល្អប្រសើរជាងសព្វថ្ងៃ។ លោកបន្ថែមថា៖ “(ជំនួប)មួយទល់មួយខ្ញុំថាប្រហែលជាអាចលើកឡើងដូចខ្ញុំថាពីតាំងពីដើមអ៊ីចឹងសហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវការការកែប្រែណាមួយពីប្រទេសកម្ពុជាជាសម្បទានដើម្បីចងមិត្តភាពជិតស្និទ្ធិជាងហ្នឹងបើករណីក្នុងរូបភាពបែបរាល់ថ្ងៃនេះខ្ញុំមើលទៅសហរដ្ឋអាមេរិកមានការលំបាកណាស់ ព្រោះខ្លាចមានការតវ៉ាពីសភានិងប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន ព្រោះសភាអាមេរិកមានអំណាចខ្លាំងណាស់”។
ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក ហ៊ុន សែន ទៅសហរដ្ឋអាមេរិក ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិកកាំងមួយចំនួនបានប្រកាសជាថ្មីថាខ្លួននឹងធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងលោក ហ៊ុន សែន បើទោះជាលោក សម រង្ស៊ី ព្រមានកុំឲ្យធ្វើបាតុកម្មក៏ដោយ៕[:]
