សហជីពគឺជាអង្គការវិជ្ជាជីវៈរបស់កម្មករនិយោជិតដែលបង្កើតឡើងក្នុងគោលបំណងសម្រាប់តែការសិក្សា លើកតម្កើងផលប្រយោជន៍និងការពារសិទ្ធិស្របច្បាប់ ក៏ដូចជាផលប្រយោជន៍ផ្នែកស្មារតី ស្របតាមលក្ខន្តិកៈរបស់ខ្លួន។ សញ្ញាណនៃច្បាប់ស្តីពីការងារហាក់ស្រពេចស្រពិលក្នុងការសន្មត់អំពី ភាពជាតំណាងរបស់សហជីព ជាតួយ៉ាងមិនបានផ្តល់និយមន័យជាក់លាក់នោះទេថាតើលក្ខខណ្ឌគុណវុឌ្ឍយ៉ាងដូចម្តេចដើម្បីក្លាយជាអង្គការវិជ្ជាជីវៈខាងកម្មករនិយោជិតថ្នាក់ជាតិ(សហជីពថ្នាក់ជាតិ) សហជីពថ្នាក់វិស័យ ថ្នាក់តំបន់ឬក្នុងវិជ្ជាជីវៈណាមួយជាកំណត់។ ដោយសារតែកង្វះនៃមូលដ្ឋាននេះ ហើយសហជីពនៅកម្ពុជាមួយចំនួនបានអះអាងដោយស្រែកក្អែងៗថា ខ្លួនឯងជាសហជីពថ្នាក់ជាតិ ដោយមានសមាជិកច្រើនជាងគេបំផុត ខ្លួនឯងជាសហជីពឯករាជ្យមានសមាជិកច្រើនឬក៏មានកាសែត ឬអង្គការការងារក្នុងស្រុកមួយចំនួនបានចាត់ថ្នាក់សហជីពនៅកម្ពុជាដែលមានជាអាទិ៍សហជីពដើរតាមគន្លងនយោបាយរដ្ឋាភិបាល សហជីពប្រឆាំងសហជីពឯករាជ្យ សហជីពនិយោជកជាដើម។
ជាថ្មីម្តងទៀត នីតិការងារកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នមិនបានបញ្ជាក់ពីសញ្ញាណពិតប្រាកដនៃសហជីពនៅកម្ពុជា ដែលកំពុងតែមានភាពសាំញាំនិងស្មុគស្មាញ។ គួរបញ្ជាក់ផងដែរថាមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ បើយោងតាមសេចក្តីជូនដំណឹងស្តីពីលទ្ធផលបូកសរុបការងារឆ្នាំ២០១៥និងទិសដៅឆ្នាំ២០១៦នៃការអភិវឌ្ឍផែនការយុទ្ធសាស្រ្តអភិវឌ្ឍន៍វិស័យការងារនិងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ២០១៤-២០១៨ បង្ហាញឲ្យឃើញថាក្រសួងការងារបានចុះបញ្ជីសហជីពមូលដ្ឋានសរុបចំនួន៣៣៦៦ សហព័ន្ធសហជីពចំនួន៩៧ និងសហភាពសហព័ន្ធសហជីពចំនួន១៦។ ដោយឡែកសហជីពភាគច្រើនរីកលូតលាស់ក្នុងវិស័យវាយណភណ្ឌកាត់ដេរនិងផលិតស្បែកជើង ដូច្នេះជាមធ្យមរោងចក្រមួយមានសហជីពមូលដ្ឋានចំនួនប្រមាណ៤។
របាយការណ៍ដូចគ្នាក្នុងសេចក្តីជូនដំណឹងខាងលើនេះក៏បានបង្ហាញផងដែរថា ការចុះបញ្ជិកាសហជីពមូលដ្ឋាននៅកម្ពុជាមានកំណើន១១៣,៥%បើប្រៀបធៀបនឹងឆ្នាំ២០១៤ តួលេខនេះបង្ហាញឲ្យឃើញថាមានសន្ទុះក្នុងការការពារសិទ្ធិនិងប្រយោជន៍ស្របច្បាប់របស់កម្មករកម្ពុជាជាច្រើន។ យ៉ាងណាក៏ដោយគួរសង្កេតឃើញថាមានពាក្យ ចចាមអារ៉ាមជាច្រើនបានបញ្ជាក់ថាមានមេដឹកនាំសហជីពមួយចំនួនបានប្តូរជីវភាពពីកម្មករនិយោជិតទៅជាមានជីវភាពធូរធារ លុយឡាន ផ្ទះវីឡា រួមទាំងមានអ្នកខ្លះមានងារជាទីប្រឹក្សាទាំងគ្រួសារក៏មាន។ តើអាចមកពីមូលហេតុទាំងនេះទេដែលនាំឲ្យមានកំណើនសហជីពបែបនេះ ឬមកពីនិយោជក ល្មើសច្បាប់ច្រើនពេកហើយបងប្អូនកម្មករនិយោជិតមានចំណេះដឹងច្រើនទើបសម្រេចបង្កើតសហជីពខ្លួនឯងដោយផ្អែកលើនិន្នាការនិងគោលការណ៍ខ្លួនឯង សំនួរនេះពិបាកក្នុងការស្វែងរកចម្លើយត្រង់ៗ ដោយដូចបានបញ្ជាក់ខាងលើគ្មានទេអំណះអំណាងពិតប្រាកដជាក់លាក់ គ្រាន់តែពាក្យចចាមអារ៉ាមតែប៉ុណ្ណោះ។ យ៉ាងណាក៏ដោយសញ្ញាណបញ្ជាក់មួយទៀតក្នុងរបាយការណ៍សំយោគរបស់អង្គការអន្តរជាតិខាងការងារ-គម្រោងរោងចក្រកាន់តែប្រសើរនៅកម្ពុជា បានបញ្ជាក់ថាកំណែលម្អក្នុងរោងចក្រកាត់ដេរនិងផលិតស្បែកជើងនៅកម្ពុជាមានដំណើរការកែប្រែវិជ្ជមានល្អជាដុំកំភួនមួយចំនួនហើយ បើប្រៀបធៀបនឹងពេលអតីតកាល ខណៈដែលការអនុវត្តការងាររបស់សហជីពមួយចំនួននៅតែល្មើស និងច្បាប់និងហាក់មិនបម្រើផលប្រយោជន៍ជាទូទៅរបស់កម្មករនិយោជិត។ (លម្អិតអាចស្វែងរករបាយការណ៍ http://betterfactories.org/?p=9832 )
សញ្ញាណកង្វះខាតមួយចំនួននៃច្បាប់ស្តីពីការងារពាក់ព័ន្ធនឹងសហជីពគឺជាតម្រូវការជាចាំបាច់ និងបន្ទាន់ចំពោះច្បាប់ស្តីពីសហជីពមួយដែលមានគុណភាពអាចគ្រប់គ្រងនិងដោះស្រាយបញ្ហាទំនាក់ ទំនងវិជ្ជាជីវៈនៅកម្ពុជា ចៀសវាងការដណ្តើមគ្នាអង្គុយកណ្តាលឬយកត្រូវរបស់ដៃគូរទាំងពីរ សហជីព និងសមាគមនិយោជក និយោជកនិងកម្មករនិយោជិត។ ទោះជាភាគីក្នុងវិស័យការងារមួយចំនួនយល់ ថាចាំបាច់ក៏មានក្រុមសហជីពមួយចំនួនបដិសេធនិងគ្រោងធ្វើយុទ្ធនាការប្រឆាំងការអនុម័តសេចក្តី ព្រាងច្បាប់នេះផងដែរ។ សហជីពដែលជំទាស់និងសេចក្តីព្រាងច្បាប់នោះបានស្នើការកែប្រែមិនឲ្យការកំណត់ចំនួនអប្បបរមាក្នុងការបង្កើតសហជីព ការកំណត់សម្លេងបោះឆ្នោតក្នុងការធ្វើកូដកម្ម ការរំលាយសហជីពនិងរបាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុនិងចំណុចមួយចំនួនទៀត។ សំណើកែប្រែរបស់សហជីពនិងរបស់និយោជកពិតជាមាន ហើយវាប្រាកដជាការពារជំហររបស់ពួកគេ ប៉ុន្តែរដ្ឋគឺបុគ្គលសំខាន់ក្នុងការសន្មត់ និងសម្រេចដោយផ្អែកលើទិន្នន័យស្ថិតិច្បាស់លាស់ តម្រូវការជាក់ស្តែងរបស់សង្គម និងធ្វើយ៉ាងណាធានាសុខដុមរមនីយកម្មទំនាក់ទំនងវិជ្ជាជីវៈរវាងកម្មករនិយោជិតនិងនិយោជកនិងស្ថិរភាពនិងភាពទាក់ទាញការវិនិយោគបរទេស។
សិទ្ធិនិងផលប្រយោជន៍ស្របច្បាប់របស់បងប្អូនកម្មករនិយោជិតត្រូវតែបានការពារយ៉ាងដាច់ ខាតដោយគោរពតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ហើយសិទ្ធិនិងផលប្រយោជន៍របស់និយោជកដែលជាអ្នកវិនិយោគក៏ មិនមែនត្រូវបានបំភ្លេចចោលផងដែរ។ សិទ្ធិនិងសេរីភាពត្រូវមានព្រំដែន ការអនុវត្តសិទ្ធិសេរីភាពហួស ព្រំដែននិងនាំអសន្តិសុខ អស្ថិរភាពនិងភាពគ្មានសណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ ហើយមានតែរដ្ឋទេដែលជាអន្តរការី និងអ្នកអន្តរាគមន៍ដែលត្រូវការជាចាំបាច់។ កម្មករនិយោជិតក៏ល្មមសមនិងអាចពិចារណាបាន ផងដែរពីភាពត្រឹមត្រូវរបស់សហជីពនិងថ្នាក់ដឹកនាំរបស់សហជីពខិលខូចមួយចំនួនដែលធ្វើការបម្រើ តែផលប្រយោជន៍ក្រុមនិងបក្សពួករបស់គេ។ កម្មករនិយោជិតគួរពិនិត្យមើលលក្ខន្តិកៈសហជីពនោះ គោលនយោបាយការពារនិងកម្មវិធីអប់រំរបស់គេ បើសហជីពការពារតែបុគ្គលខូច មានគោលនយោបាយមិនច្បាស់លាស់ ចេះតែដើរឃោសនាគួរតែកុំចូលរួម ព្រោះសិទ្ធិនៃការចូលរួមនិងសិទ្ធិនៃការមិនចូលរួមជាសិទ្ធិរបស់កម្មករនិយោជិតផ្ទាល់ខ្លួនម្នាក់ៗ៕
ដោយ លោក បប់ កក្កដា