សមាជិកព្រឹទ្ធសភាចំនួន ៦២រូប នឹងត្រូវចូលកាន់តំណែងនៅខែក្រោយនេះហើយសម្រាប់អាណត្តិទី៤ បន្ទាប់ពីគណៈកម្មការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ប្រកាសលទ្ធផលបោះឆ្នោតជាផ្លូវការណ៍នៅថ្ងៃទី៣ ខែមីនាខាងមុខ។
គ.ជ.ប. បង្ហាញលទ្ធផលបឋមថា ការបោះឆ្នោតបែបអសកលនេះ ដែលធ្វើឡើងកាលពីថ្ងៃអាទិត្យម្សិលមិញនោះ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលកំពុងកាន់អំណាចដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលផងនោះ ទទួលបានសំឡេងគាំទ្រស្ទើរ ១០០ភាគរយ។
ជាការកត់សម្គាល់ កំណើនអាសនៈបក្សកាន់អំណាចនៅស្ថាប័នព្រឹទ្ធសភានេះ បានកើតឡើងក្រោយពីតុលាការកំពូលប្រកាសរំលាយគណបក្សប្រឆាំង មុនការបោះឆ្នោតមក។ ចំណែកអាសនៈតំណាងរាស្ត្រចំនួន ៥៥ អាសនៈក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ជាង ៥ពាន់ និងអាសនៈជាប់ឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាស្រុក-ខណ្ឌ ខេត្ត-រាជធានី ត្រូវបានរឹបអូសយកទៅចែកឲ្យគណបក្សដទៃទៀត ដែលពលរដ្ឋមិនបានបោះឆ្នោតឲ្យ។
តើព្រឹទ្ធសភាអាណត្តិថ្មីនេះអាចជួយជំរុញសិទ្ធិមនុស្សឬទេ?
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ផ្នែកអង្កេតនៅអង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតខុមហ្វ្រែល លោក កន សាវាង្ស ពន្យល់ថា ក្នុងប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ គេជំរុញឲ្យក្បាលម៉ាស៊ីនដឹកនាំរដ្ឋមានតុល្យភាពអំណាច មានន័យថា គណបក្សកាន់អំណច និងគណបក្សប្រឆាំង ត្រូវមានឥទ្ធិពលប្រហាក់ប្រហែលគ្នាទាំងក្នុងរដ្ឋសភា ព្រឹទ្ធសភា និងក្នុងជួរដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល ទើបអាចជំរុញការគោរពសិទ្ធិមនុស្សបានល្អប្រសើរ។
លោក កន សាវាង្ស វិភាគថា បើគណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំមួយ ត្រូវបានគេរំលាយចោល មុនការបោះឆ្នោតមកដល់ដូចបច្ចុប្បន្ន លោកថា ស្ថាប័នដែលកើតក្រោយបោះឆ្នោត ដូចជាព្រឹទ្ធសភានេះ នឹងមិនអាចជួយស្តាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ឬជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលគោរពសិទ្ធិមនុស្ស តាមយន្តការប្រជាធិបតេយ្យទេ។
លោកថា៖«ពាក្យចាស់មួយ[ឃ្លា]ថាជិះសេះលែងដៃ។គឺមានន័យថាវាអត់ត្រូវមានស្អីជជែកមានស្អីត្រូវការផ្តោះប្តូរយោបលឬការជំទាស់ស្អី។ អញ្ចឹងមានន័យថា បើមានចេញស្អីមួយ គណបក្សមួយសម្រេចទៅ គឺទៅហើយ វាអត់មានស្អីត្រូវការជជែកគ្នារកហេតុផលនៃចំណុចខ្វះខាតអីសម្រាប់ប្រយោជន៍ភាគតិច សម្រាប់ភាគច្រើនអីទៀតទេ មានតែសម្រាប់ភាគច្រើន ភាគតិច វាអត់មាន»។
អ្នកវិភាគនយោបាយ លោកបណ្ឌិត មាស នី យល់ថា ព្រឹទ្ធសភាថ្មី អាចនឹងជំរុញឲ្យស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សកាន់តែធ្លាក់ចុះ ដោយថា តំណាងរាស្ត្រដែលពលរដ្ឋបោះឆ្នោតឲ្យ ត្រូវបានតុលាការរំលាយចោល ដេញចេញពីឆាកនយោបាយ ចំណែកអ្នកដែលម្ចាស់ឆ្នោតមិនគាំទ្រមួយចំនួន បែរជាមានមុខអង្គុយក្នុងស្ថាប័នច្បាប់។
លោកថា៖«ក្នុងសភាយើងឥឡូវនេះ មិនមែនសភាពេញលក្ខណៈដូចមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនោះទេ បើយើងនិយាយឲ្យមែនទែនទៅ ព្រោះអីសភាក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ គឺសភាហ្នឹងជាតំណាងរបស់រាស្ត្រ ដែលរាស្ត្របោះឆ្នោតឲ្យ។ អញ្ចឹងចំនួនប៉ុន្មានជិតពាក់កណ្តាលនោះ មិនមែនជាសភាដែលពលរដ្ឋជ្រើសរើសទេ គឺជាការចាត់តាំងរបស់បក្ស។ អាហ្នឹងជាបញ្ហា១ នៅក្នុងរដ្ឋសភា ហើយបើយើងមកមើលក្រុមប្រឹក្សាឃុំ ក្រោយពីការបែងចែកអាសនៈ ហើយនេះក៏យើងឃើញថា គណបក្សកាន់អំណាចបានយកនូវតំណែងភាគច្រើននៃក្រុមប្រឹក្សាឃុំ[របស់បក្សប្រឆាំង]។ អញ្ចឹង ទៅតំណែងក្រុមប្រឹក្សាឃុំហ្នឹង[មកបោះឆ្នោតព្រឹទ្ធសភា] វាធ្វើឲ្យមិនសមស្របកាន់តែខ្លាំងជាងរដ្ឋសភាទៀត»។
លោក មាស នី វិភាគទៀតថា បើរបត់នយោបាយនៅចេះតែដើរទៅមុខក្នុងស្ថានភាពបែបនេះ លោកដាក់ការព្រួយបារម្ភថា កម្ពុជានឹងជួបវិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរ នៅក្រោយបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រអាណត្តិទី៦ តាមរយៈទណ្ឌកម្មពីប្រទេសលោកសេរី។
ការវិវត្តនយោបាយនៅកម្ពុជា ដែលឈានទៅចាប់ឃុំខ្លួនលោក កឹម សុខា រំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បិទប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ គំរាមកំហែងសេរីភាពបញ្ចេញមតិ និងគំរាមក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សជាដើមនោះ បានជំរុញឲ្យប្រទេសលោកសេរី មានសហរដ្ឋអាមរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប គំរាមពីលទ្ធភាពដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចមកលើកម្ពុជា បើរដ្ឋាភិបាលមិនងាកទៅរកគន្លងប្រជាធិបតេយ្យវិញនោះ។
ប៉ុន្តែ មេដឹកនាំកម្ពុជាលោក ហ៊ុន សែន កាលពីខែមុន បានគំរាមថា ប្រទេសលោកសេរីមិនត្រូវជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជានោះទេ ហើយថា ប្រទេសទាំងនោះ ក៏មិនត្រូវយកកម្ពុជាធ្វើជាចំណាប់ខ្មាំង ព្រោះតែបញ្ហាប្រជាធិបតេយ្យនេះដែរ។
ប្រធានក្រុមអ្នកវិភាគវ័យក្មេង លោក ហង្ស វិទូ វិភាគថា បើគេពិនិត្យមើលពីប្រព័ន្ធបោះឆ្នោត សមាជិកព្រឹទ្ធសភាម្នាក់ ដែល បានមកអង្គុយនៅក្នុងស្ថាប័នច្បាប់មួយនេះ ពួកគេត្រូវបក្សចាត់តាំងឡើង ថ្វីបើមានការបោះឆ្នោតក៏ដោយ។ លោកវិភាគថា ដូចនេះ ស្ថាប័នច្បាប់នេះ នឹងមិនអាចជំរុញបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សបានទេ បើរដ្ឋាភិបាលមិនចង្អុលផ្លូវ។
លោកថា៖«លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដែលត្រូវបានញាំញីរហូតសព្វថ្ងៃនេះ ខ្ញុំយល់ឃើញថា គុណភាពនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ នឹងថមថយទៅៗ ហើយនឹងឈានទៅរករបបផ្តាច់ការនៅថ្ងៃណាមួយ។ អាហ្នឹង បើសិនមិនធ្វើកំណែទម្រង់ឲ្យបានទាន់ពេលវេលា ហើយមិនបានរៀបចំច្បាប់ឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាព អាហ្នឹងអាចដូចអ្វីដែលខ្ញុំបានជម្រាបជូន»។
បើតាមអ្នកវិភាគ ព្រឹទ្ធសភាថ្មីសម្រាប់អាណត្តិទី៤នេះ នៅតែមិនអាចជំរុញការគោរពសិទ្ធិមនុស្សឲ្យបានប្រើទេ បើបក្សកាន់អំណាចគ្មានការសម្រេចចិត្តខ្ពស់ដើរលើគន្លងប្រជាធិបតេយ្យនោះ ទោះបីចំនួនសមាជិករបស់ស្ថាប័នច្បាប់មួយនេះ បានកើនឡើងពី ៦១ ទៅដល់ចំនួន ៦២រូបក៏ដោយ៕