សម្រែកតាមឧគ្ឃោសនាសព្ទ និងបដាជាច្រើន ត្រូវបានលើបង្ហាញនៅទីធ្លាសួនច្បារមុខក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា ក្នុងសង្កាត់វត្តភ្នំ ខណ្ឌដូនពេញ រាជធានីភ្នំពេញ ជាទីដែលមានកម្មករប្រមាណ ២ពាន់នាក់ បានចូលរួមក្នុងទិវាពលកម្មអន្តរជាតិ កាលពីថ្ងៃម្សិលមិញនេះ។
ថ្ងៃទី១ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៩ គឺជាទិវាពលកម្មអន្តរជាតិ ដើម្បីរំលឹកដល់ដល់ការលះបង់របស់កម្មករកាលពីជាង ១០០ឆ្នាំ បានធ្វើការតវ៉ាទាមទារសិទ្ធិការងារដល់កម្មករនិយោជិតដែលទទួលរងការគៀបសង្កត់ពីសំណាក់ថៅកែ ឬពួកនាយទុន។
ឆ្នាំ២០១៩នេះ ជាខួបលើកទី១៣៣ហើយនៃការអបអរទិវានេះ។
បើទោះបីលក្ខខណ្ឌការងារក្នុងពិភពលោកនៅប្រទេសមួយចំនួនបានអនុវត្តបានល្អហើយក្ដី តែសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា កម្មករមួយចំនួនថា ពួកគេនៅតែរងការគាបសង្កត់ពីសំណាក់ម្ចាស់រោងចក្រ និងទទួលបានលក្ខណៈការងារលំបាកដដែល។
ជាកម្មករកាត់ដេរនៅរោងចក្រ QMI B ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ លោក ស៊ុន ឌី មានប្រសាសន៍ថា មូលហេតុដែលលោកចូលរួមទិវាពលកម្មអន្តរជាតិនេះ ដោយសារ លោកចង់បង្ហាញពីភាពមិនពេញចិត្តរបស់លោកចំពោះរោងចក្រដែលតែងតែគាបសង្កត់មកលើកម្មករ។
លោក ស៊ុន ឌី ៖ «នៅកន្លែងការងារខាងប្រធានក្រុម ឬខាងរដ្ឋបាលបានគាបសង្កត់កូនក្រុមជាច្រើន ទាំងថ្នាក់លើ ទាំងថ្នាក់ក្រោម។ ដូចជា ការបង្ខិតបង្ខំ ការគំរាមកំហែង ការព្រមាន ជាដើម។ ឧទាហរណ៍ កម្មករគាត់សុំចេញម៉ោង៤ជាដើម គាត់សុំទៅ តែប្រធានក្រុមអត់ឲ្យចេញទេ ដោយព្រមានដកចេញ ឬក៏ដល់កុងត្រាគាត់ដកចេញ ជាដើម»។
ជាកម្មកររោងចក្រ W&D ដែលទើបនឹងទទួលបានដំណោះស្រាយពីរដ្ឋាភិបាល អ្នកស្រី ឈាង វណ្ណា មានប្រសាសន៍ថា បើទោះបីត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលជួយដោះស្រាយដើម្បីឲ្យពួកគាត់បានចូលធ្វើការវិញក្ដី តែសម្រាប់ខាងរោងចក្រនៅតែធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដល់កម្មករដែលធ្លាប់តវ៉ាពីមុនមកដដែល ដោយរំលាយក្រុមដេររបស់អ្នកស្រី និងបង្ខំឲ្យកម្មករធ្វើការ ជាដើម។
អ្នកស្រីថា៖ «នៅពេលដែលយើងសុំច្បាប់ ដូចជា ម៉ែឈឺ កូនឈឺអី ខាងរោងចក្រគាត់តបមកវិញថា យើងមិនមែនពេទ្យទៅធ្វើអីបាន! អញ្ចឹងណា។ យើងពិបាកណាស់ គាបសង្កត់សព្វបែបយ៉ាង»។
មិនត្រឹមតែកម្មកររោងចក្រកាត់ដេរប៉ុណ្ណោះទេ ដែលពួកគេរងការបំពារបំពានសិទ្ធិនោះ កម្មករក្នុងវិស័យដទៃទៀតក៏រងការបំបិទសិទ្ធដូចគ្នា ឬលើសពីកម្មកររោងចក្រផងដែរ។
តំណាងកម្មករក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ និងសេវាកម្ម លោក ម៉ម ឬទ្ធី មានប្រសាសន៍ក្នុងទិវានោះថាមកដល់ពេលនេះហើយ កម្មករក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ និងសេវាកម្មនៅមិនទាន់មានការកំណត់ពីប្រាក់អប្បបរមាដល់ពួកគេនៅឡើយ ហើយបើសិនជាមានការតវ៉ានោះ ពួកគេក៏ទទួលរងនូវការគំរាមកំហែងពីថៅកែផងដែរ។
លោកថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំសុំជម្រាបថា នៅក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ និងសេវាកម្ម មកដល់ពេលនេះ ម៉ោងនេះ នៅតែមានកម្មករប្រាក់ខែ៨០ដុល្លារ ៩០ដុល្លារ ១០០ដុល្លារ។ រហូតដល់សណ្ឋាគារផ្កាយ៥ យើងរកឃើញថា នៅមានប្រាក់ខែនៅ៩០ដុល្លារទៀត តើនេះជារឿងសមហេតុផលទេ? តើកម្មករអាចរស់នៅបានទេ? យើងគិតថា រឿងនេះជារឿងដែលកម្មករពិបាករស់នៅមែនទែន»។
តំណាងសហជីពក្នុងវិស័យដឹកជញ្ជូន លោក ងិន កុសល បានលើកឡើងថា កម្មករក្នុងវិស័យដឹកជញ្ជូន ក្រៅពីទទួលប្រាក់ខែការងារទាបហើយ ពួកគេក៏ត្រូវប្រឈមនឹងការដេញចេញពីការងារទៀត ហើយលើសពីនោះក៏ត្រូវបានថៅកែប្ដឹងទៅតុលាការ ដើម្បីមានវិធានការចំពោះកម្មករនៅពេលដែលតវ៉ាផងដែរ។
លោកថា៖ «ខ្ញុំតំណាងឲ្យវិស័យដឹកជញ្ជូន ស្នើដល់រដ្ឋាភិបាលមេត្តាជួយដោះស្រាយឲ្យបានលឿននៅក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ ក៏ដូចជា វិស័យដឹកជញ្ជូនបច្ចុប្បន្ន ដូចជា ក្រុមហ៊ុន កាពីតូល និងព្រលានយន្តហោះ។ ហើយនៅពេលថ្មីៗនេះ នៅក្នុងក្រុមហ៊ុន សុរិយាដឹកជញ្ជូន ក៏បានធ្វើទុក្ខបុកម្នេញបញ្ឈប់ថ្នាក់ដឹកនាំសហជីពជាបន្តបន្ទាប់ ដោយប្រើរូបភាពដដែលៗ ចាប់កំហុសដោយមិនមានកំហុសជាក់ស្ដែង»។
ក្នុងការអបអរទិវាពលកម្មអន្តរជាតិកាលពីម្សិលមិញនេះ តំណាងសហភាពការងារកម្ពុជា និងសហព័ន្ធសហជីពចំនួន៨ទៀត បានដាក់ញាតិមួយច្បាប់ដើម្បីស្នើទៅរដ្ឋាភិបាលឲ្យជួយដោះស្រាយបញ្ហារបស់កម្មករនិយោជិកចំនួន២០ចំណុច ដែលក្នុងនោះរួមមាន ស្នើឲ្យតម្លើងប្រាក់ឈ្នួលអប្បបរមា២៥០ដុល្លារ ដល់កម្មករកាត់ដេរ ព្រមទាំងកំណត់ប្រាក់ឈ្នួលអប្បបរមាសម្រាប់កម្មករនិយោជិកនៃវិស័យផ្សេងទៀតផងដែរ ពង្រឹងគុណភាពរបបបេឡាជាតិសន្តិសុខសង្គម ទម្លាក់ចោលបណ្ដឹង និងបញ្ឈប់ការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការប្រឆាំងសហជីព បង្កើតតុលាការឯករាជ្យ បង្កើតបរិយាកាសល្អ និងសុវត្ថិភាពដល់កម្មករនៅកន្លែងធ្វើការ ជាដើម។
តំណាងរដ្ឋាភិបាល និងសភាជាតិដែលមកទទួលញាតិនេះ លោក សួន រិនឌី ទទួលស្គាល់ពីកង្វល់របស់កម្មករនេះ តែលោកថា រដ្ឋាភិបាលកំពុងដោះស្រាយជូនជាបណ្ដើរៗហើយផងដែរ។
លោក សួន រិនឌី៖ «តម្រូវការរបស់បងប្អូនយើង វាតែងតែរត់ប្រណាំងជាមួយការអភិវឌ្ឍ វាតែងតែមានការខ្វះខាត វាតែងតែមានការនៅសេសសល់ វាតែងតែមានសំណូមពរដូចដែលបានអានអំបាញ់មិញអ៊ីចឹង ទាំង២០ចំណុចហ្នឹង។ អ៊ីចឹង ខ្ញុំដែលតំណាងឲ្យគណៈកម្មការទី១នៃរដ្ឋសភា យើងខ្ញុំនឹងពាំនាំយកសំណូមពរនេះ និងខិតខំរាយការណ៍ជូនទៅថ្នាក់លើ ដើម្បីដោះស្រាយជាបន្តបន្ទាប់»។
ទោះជាយ៉ាងណា ប្រធានសហភាពការងារកម្ពុជា លោក អាត់ ធន មានសង្ឃឹមតិចតួចប៉ុណ្ណោះពីការឆ្លើយតបរបស់រដ្ឋាភិបាលទៅលើញត្តិនេះ។
លោកថា៖ «ទោះបីយ៉ាងណា ខ្ញុំយល់ថា បរិបទចាប់ពីឆ្នាំនេះតទៅ គឺវាពិតជាមានការប្រែប្រួលខ្លះ ដោយសារខាងរដ្ឋាភិបាលគាត់យកចិត្តទុកដាក់លើកម្មករច្រើន ដោយសាររឿងនយោបាយក៏យើងឃើញថាពលរដ្ឋ និងកម្មករគាត់មានការចេះដឹងជាងមុន។ អ៊ីចឹង ដាច់ខាត រដ្ឋាភិបាល និងថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋសភា ត្រូវតែយកចិត្តទុកដាក់! បើអត់យកចិត្តទុកដាក់ វាបាត់ការគាំទ្រពីកម្មករ ព្រោះមានការបង្កើនល្បឿនបន្តិចបើធៀបទៅនឹងបីបួនឆ្នាំមុន។ ប៉ុន្តែគ្រាន់តែថា ពាក់ព័ន្ធរឿងសេរីភាព ពាក់ព័ន្ធនឹងការរឹតបន្តឹង ដូចជា បណ្ដឹង ឬក៏ស្អីផ្សេង អានេះ ខ្ញុំមើលឃើញវាមិនទាន់រីកចម្រើនទេ តែលក្ខខណ្ឌ ឬក៏ស្អីផ្សេងគឺអាចមានការរីកចម្រើន»៕
