នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន ក្នុងទិវាចងចាំនេះ បានបន្តអំពាវនាវឱ្យទប់ស្កាត់កុំឱ្យសង្រ្គាម និងរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត វិលមកកម្ពុជាសារជាថ្មី ដោយថា របបនោះសូម្បីតែ សិទ្ធិរស់រានមានជីវិត ជាសិទ្ធិមូលដ្ឋានមានតាំងពីកំណើតរបស់មនុស្សក៏គ្មានដែរ។
លើទំព័រហ្វេសប៊ុក លោក ហ៊ុន សែន បានសរសេរថា ទិវាជាតិនៃការចងចាំ ២០ឧសភា នេះ រដ្ឋាភិបាលបង្កើតឡើងដើម្បីគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធ និងធ្វើបុណ្យឧទ្ទិសកុសលដល់ជនរងគ្រោះដែលបានស្លាប់ជាង ៣លាននាក់ ក្នុងរបបប្រល័យពូជសាសន៍ដ៏ឃោរឃៅ។
លោក ហ៊ុន សែន រំឭកទៀតថា ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាភាគច្រើនលើសលុបដឹងច្បាស់អំពីរឿងរ៉ាវសោកនាដកម្មដ៏ជូរចត់ ដែលថា របបកាប់សម្លាប់នេះ៖ «បង្ខំឱ្យធ្វើការដូចសត្វ គ្មានពេលសម្រាក ពេលឈឺគ្មានថ្នាំព្យាបាល គ្មានអាហារបរិភោគគ្រប់គ្រាន់ គ្មានសិទ្ធិសេរីភាព គ្មានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ហើយសូម្បីតែសិទ្ធិរស់រានមានជីវិត ដែលជាសិទ្ធិមូលដ្ឋានមានតាំងពីកំណើតរបស់មនុស្សក៏គ្មានដែរ»។
មេដឹកនាំរូបនេះ អះអាងថា បច្ចុប្បន្ន កម្ពុជាមានសន្តិភាពផុតពីសង្គ្រាម ពលរដ្ឋរស់នៅសុខស្រួលជាមួយក្រុមគ្រួសារ មានការងារតាមចំណង់ចំណូលចិត្តរៀងៗខ្លួន។
ប្រធានគ្រប់គ្រងផ្នែកអង្កេតនៅអង្គការលីកាដូ លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា សង្គ្រាមស៊ីវិល និងរបបប្រល័យពូជសាសន៍នឹងមិនកើតឡើងនៅកម្ពុជាទៀតទេ បើរដ្ឋាភិបាលរៀបចំការប្រកួតអំណាចមួយដោយស្មើភាព ឈរលើគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យ ដូចមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនោះ។
លោក ថា៖ «ការវិលទៅរករបបអតីតកាលដូចរបប ប៉ុល ពត អី! វាមិនអាចទៅរួចទេ។ ប៉ុន្តែ កម្ពុជាអាចប្រឈមមុខទៅនឹងទណ្ឌកម្មផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សហ្នឹងឯង»។
សហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប បានទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាស្តារស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យស្របតាមច្បាប់អន្តរជាតិ ដែលកម្ពុជាបានផ្តល់សច្ចាប័ន ក្រោយពីអតីតគណបក្សប្រឆាំងដែលមានអ្នកគាំទ្រជាង ៣លាននាក់ ត្រូវបានផាត់ចេញពីឆាកនយោបាយ ហើយមេដឹកនាំបក្សនេះ គឺលោក កឹម សុខា នៅតែត្រូវបានឃុំខ្លួនជិត ២ឆ្នាំមកនេះ។
អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក ឯម សុវណ្ណរ៉ា មានប្រសាសន៍ថា សង្គ្រាមស៊ីវិលដែលផ្ទុះឡើងនៅកម្ពុជាកើតចេញពីការដណ្តើមអំណាច មិនគោរពតាមឆន្ទៈរាស្ត្រ។
លោកថា៖ «កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសហ្នឹង យើងជ្រើសរើសយកវិថីមួយហៅថាសេរីពហុបក្ស ហើយប្រសិនបើគោលការណ៍ហ្នឹងវាប្រាសចាក ចរន្តនៃសង្គ្រាមស៊ីវិលហ្នឹងវាអាចវិលត្រឡប់មកវិញ ព្រោះជាយន្តការមួយដែលអ្នកដឹកនាំយល់ច្បាស់ហើយ។ ប៉ុន្តែ បើយើងយល់ហើយធ្វើអត់យល់វិញ អាហ្នឹងបញ្ហាសង្គ្រាម ឬបដិវត្តពណ៌ដែលយើងចោទហ្នឹង វាអាចងើបវិញបាន ព្រោះវាអត់ផ្លាស់ប្តូរតាមឆន្ទៈរាស្ត្រ»។
សហភាពអឺរ៉ុបបានដំណើរការលើវិធានការព្យួរប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ចាប់ពីខែកុម្ភៈមក ក្រោយពីប្លុកលោកសេរីមួយនេះរកឃើញថា រដ្ឋាភិបាលបានបរាជ័យក្នុងការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងវិញ នូវស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យតាមលក្ខខណ្ឌរបស់ខ្លួន ពិសេសការទាមទារឱ្យដោះលែងលោក កឹម សុខា និងឱ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានដំណើរការឡើងវិញ ជាដើម។
សមាគមរោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជា ធ្លាប់បង្ហាញការព្រួយបារម្ភពីវិធានការរបស់សហភាពអឺរ៉ុបនេះ និងបានជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលឆ្លើយតបប្រកបដោយភាពច្បាស់លាស់មួយ។
បើតាមសមាគមនេះ បើសហភាពអឺរ៉ុបកាត់ផ្តាច់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះនេះ នឹងប៉ះពាល់ដល់កម្មកររោងចក្រប្រមាណ ៧០ម៉ឺននាក់ ប៉ះពាល់ដល់ពលរដ្ឋ ២លាននាក់ផ្សេងទៀតដោយប្រយោល៕
