តំណាងរាស្ត្រសហរដ្ឋអាមេរិក លោក Ted Yoho ព្រមានថា ទណ្ឌកម្មលើកម្ពុជាអាចនឹងកើតមាន បើរដ្ឋាភិបាលមិនដោះលែងលោក កឹម សុខា និងប្រញាប់ស្តារប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញទេនោះ។
លោក Ted Yoho ផ្តល់បទសម្ភាសន៍ជាមួយបុគ្គលិក The Cambodia Daily នៅក្រៅប្រទេស កាលពីអង្គារម្សិលមិញថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនចង់ទទួលទណ្ឌកម្មពីសហរដ្ឋអាមេរិក និងមិនចង់មានទំនាក់ទំនងអាក្រក់ជាមួយអាមេរិកទេ ត្រូវប្រញាប់ស្តារប្រជាធិបតេយ្យ និងដោះលែងលោក កឹម សុខា ជាបន្ទាន់នោះ។
លោកថា៖ «ប្រសិនជា អ្នកមានដៃគូពាណិជ្ជកម្មធំៗរបស់ខ្លួនស្នើសុំថា ពួកយើងមិនចូលចិត្តផ្លូវដែលអ្នកដើរនៅពេលនេះនោះទេ យើងមិនទទួលស្គាល់នូវអ្វីដែលអ្នកធ្វើនៅពេលនេះ អ្នកមិនបានផ្ដល់ឱ្យមានការបោះឆ្នោតមួយដែលសេរី និងយុត្តិធម៌ ដែលបានចែងក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មរវាងពួកយើង និងកម្ពុជា។ ដូច្នេះ ការជ្រើសរើសគឺស្ថិតនៅលើគាត់ទៅវិញទេ គាត់អាចរើសយកការធ្វើពាណិជ្ជកម្មជាមួយយើង ឬក៏ធ្វើឱ្យប្រទេសខ្លួនក្លាយជាផ្នែកមួយរបស់ចិន»។
អតីតមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង លោក កឹម សុខា ត្រូវសមត្ថកិច្ចឆ្មក់ចូលចាប់ខ្លួនទាំងយប់ កាលពីថ្ងៃទី៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧ ខណៈលោកកំពុងសម្រាកនៅក្នុងផ្ទះ ស្ថិតក្នុងខណ្ឌទួលគោក រាជធានីភ្នំពេញ ដោយរដ្ឋាភិបាលចោទថា ឃុបឃិតជាមួយអាមេរិក ចង់ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល។
ប៉ុន្តែ សហរដ្ឋអាមេរិក តាមរយៈស្ថានទូតរបស់ខ្លួនប្រចាំកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៩នេះ បានបង្ហោះសារលើបណ្តាញសង្គមរបស់ខ្លួនថា «លោក កឹម សុខា ជាមនុស្សស្អាតស្អំ ត្រូវបានឃុំខ្លួនដោយអយុត្តិធម៌ ក្រោមការចោទប្រកាន់មិនពិត»។
អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជារបស់រដ្ឋាភិបាល លោក ជិន ម៉ាលីន បានច្រានចោលការលើកឡើងនេះ ដោយថា ជាគោលនយោបាយការបរទេសរបស់សកម្ពុជា កម្ពុជាបង្កើនមិត្តជាមួយបណ្តាប្រទេសនានាលើពិភពលោក រួមទាំងសហរដ្ឋអាមេរិកផងដែរ ប៉ុន្តែថា ការទាមទារនេះបានបំពានគោលការណ៍ច្បាប់កម្ពុជា។
លោកថា៖ «ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងលោក កឹម សុខា និងអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិហ្នឹង គឺវាជាយន្តការនៃការអនុវត្តច្បាប់។ អ៊ីចឹង យើងមិនអាចធ្វើតាមលក្ខខណ្ឌរបស់គាត់ដោយបំពានទៅលើគោលការណ៍ច្បាប់ នីតិរដ្ឋរបស់កម្ពុជា ដើម្បីទំនាក់ទំនងហ្នឹងបានទេ»។
សហភាពអឺរ៉ុប កាលពីសប្តាហ៍មុន បានបញ្ចប់បេសកកម្មស្វែងរកការពិតនៃការវិវដ្តពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យ លើវិធានការព្យួរប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA របស់ខ្លួន ដែលបានចាប់ផ្តើមរាប់ថ្ងៃថយក្រោយចាប់ពីខែកុម្ភៈមក។
អតីតគណបក្សប្រឆាំង កាលពីថ្ងៃទី៩ ខែមិថុនា បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ អំពាវនាវទៅពលរដ្ឋគ្រប់និន្នាការ និងគ្រប់គណបក្សនយោបាយឱ្យរួមកម្លាំងគ្នារក្សាប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA របស់សហភាពអឺរ៉ុប និង GSP របស់សហរដ្ឋអាមេរិក ដោយលើកឡើងថា«ដើម្បីបញ្ចៀសនូវការឈឺចាប់ និងសេចក្តីទុក្ខលំបាករបស់ពលរដ្ឋខ្មែរ»។
ប្រធានគ្រប់គ្រងផ្នែកអង្កេតនៅអង្គការលីកាដូ លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា ជម្លោះនយោបាយនេះ នឹងបង្កផលបំបាកដល់សិទ្ធិរស់រានមានជីវិត ពលរដ្ឋច្រើនលាននាក់ បើរដ្ឋាភិបាលមិនទទួលយកអនុសាសន៍របស់សហគមន៍អន្តរជាតិ ដែលទាមទារឱ្យបើកលំហប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញនោះ។
លោកថា៖ «យើងមានការព្រួយបារម្ភ ព្រោះបើកាលណាយើងបាត់ EBA និង GSP អ្នកដែលទទួលរងផលប៉ះពាល់មុនគេហ្នឹង គឺកម្មករតាមរោងចក្រ ហើយបើកម្មករគាត់បាត់បង់ហើយក្រុមគ្រួសារគាត់ប៉ុន្មានលាននាក់ទៀតដែលត្រូវរងគ្រោះដោយសារការបាត់បង់ហ្នឹង»។
ក្រុមអ្នកបញ្ជាទិញផលិតផលកាត់ដេរពីកម្ពុជា កាលពីដើមខែមេសា ឆ្នាំនេះ ផ្ញើលិខិតទៅនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា ជំរុញឱ្យបង្ហាញឆន្ទៈជាវិជ្ជមានធានាពីដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីបញ្ចៀសការដក ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA របស់សហភាពអឺរ៉ុប និង GSP របស់សហរដ្ឋអាមេរិក។
លិខិតនោះបញ្ជាក់ថា នៅឆ្នាំ២០១៨ តាមរយៈប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទាំងពីរនេះ កម្ពុជានាំទំនិញទៅលក់ គិតជាទឹកប្រាក់ ៨,៥ពាន់លានដុល្លារ។ ទំហំពាណិជ្ជកម្មនេះ ស្មើនឹង ៣៨% ឬ ១ភាគ៣នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (GDP) របស់កម្ពុជា។
អង្គការអន្ដរជាតិធ្វើការផ្តោតលើសេរីភាព Freedom House កាលពីខែដើមខែកុម្ភៈឆ្នាំ២០១៩នេះ បានចេញរបាយការណ៍មួយ វាយតម្លៃថា កម្ពុជាជាប្រទេសមិនមានសេរីភាព កំពុងគំរាមកំហែងដល់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្ស ដូចប្រទេស៩ទៀត មានចិន ប្រេស្ស៊ីល អ៊ីរ៉ាក់ និងស្រីលង្ការ ជាដើម។
របាយការណ៍វាយតម្លៃនេះ បានចាត់ទុកពិន្ទុធ្លាក់ចុះរបស់កម្ពុជាមកពីរដ្ឋាភិបាលបង្ក្រាបទៅលើគណបក្សប្រឆាំង សង្គមស៊ីវិល ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ និងការធ្វើយុទ្ធនាការជាចំហររបស់កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធកម្ពុជាគាំទ្រគណបក្សកាន់អំណាច ។
យ៉ាងនេះក្តី អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជារបស់រដ្ឋាភិបាល លោក ជិន ម៉ាលីន អះអាងថា កម្ពុជាពេលនេះ កំពុងស្វែងរកការចែករំលែកបទពិសោធន៍ពីប្រទេសជប៉ុន ដើម្បីបន្តលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យឱ្យកាន់តែមានប្រសិទ្ធិភាព ដែលកិច្ចពិភាក្សាគ្រោងធ្វើនៅខែសីហាខាងមុខ។
