សភាពាណិជ្ជកម្មអឺរ៉ុបប្រចាំកម្ពុជា ស្នើដល់កម្ពុជាឲ្យបង្កើតតុលាការរដ្ឋបាលកំពូលមួយ ដើម្បីជំរុញឲ្យមានទំនួលខុសត្រូវរបស់ស្ថាប័នរដ្ឋក្នុងការងាររបស់ខ្លួន ក្រោយក្រុមអ្នករកស៊ីអឺរ៉ុបទាំងនេះថា ខ្លួនជួបការលំបាកជាមួយការអនុវត្តច្បាប់របស់មន្ត្រីសាធារណៈកម្ពុជា ។
ក្នុងសៀវភៅស ដែល VOD ទើបទទួលបាន សភាពាណិជ្ជកម្មអឺរ៉ុបបានលើកឡើងថា មូលហេតុធំមួយដែលរារាំងដល់ការវិនិយោគរបស់អឺរ៉ុបមកកាន់ប្រទេសកម្ពុជានោះគឺ ដោយសារភាពយឺតយ៉ាវរបស់មន្ត្រីកម្ពុជា ហើយលើសពីនោះទៀតចំពោះការទទួលសេវារដ្ឋបាលក្នុងការចុះបញ្ជីវិនិយោគ និងការចេញអាជ្ញាប័ណ្ណរបស់អ្នកវិនិយោគមួយចំនួន ត្រូវបានបដិសេធក្រោមហេតុផលផ្សេងៗរបស់មន្ត្រីកម្ពុជា បើទោះបីក្រុមហ៊ុនអ្នកវិនិយោគទាំងនោះបានបំពេញតាមលក្ខណៈវិនិច្ឆ័យនានាសម្រាប់ការទទួលបានសេវាទាំងនោះហើយក្ដី ខណៈការចុះបញ្ជីតាមអនឡាញមិនបំពេញមុខងារល្អតាមការគ្រោងទុកនោះទេ។
ក្រុមពាណិជ្ជករទាំងនោះលើកឡើងថា៖ «បច្ចុប្បន្ន ពុំទាន់មានយន្តការណាមួយដែលក្រុមហ៊ុនធុរកិច្ចអាចស្នើឲ្យមានការត្រួតពិនិត្យឡើងវិញទៅលើសេចក្តីសម្រេច ឬចំណាត់ការរបស់មន្ត្រីសាធារណៈ ដើម្បីធានាថា ការអនុវត្តនោះពិតជាស្របទៅតាមច្បាប់ និងបទប្បញ្ញត្តិរបស់ប្រទេស និងដើម្បីកំណត់ឲ្យបានថា តើលិខិតតូបករណ៍គតិយុត្តិទាំងនោះត្រូវបានប្រើប្រាស់ប្រកបដោយសង្គតិភាព និងគ្មានការរើសអើងដែរ ឬយ៉ាងណានោះទេ»។
សភាពាណិជ្ជកម្មអឺរ៉ុបប្រចាំកម្ពុជា ជំរុញដល់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការបង្កើតយន្តការពិនិត្យឡើងវិញដោយឯករាជ្យនៅតាមក្រសួង និងស្ថាប័នសាធារណៈពាក់ព័ន្ធដែលទទួលខុសត្រូវក្នុងការចាត់ចែង និងធ្វើសេចក្តីសម្រេចលើពាក្យស្នើសុំរបស់អង្គភាព ឬក្រុមហ៊ុនឯកជន និងបង្កើតតុលាការរដ្ឋបាលកំពួលមួយផងដែរ។
ក្នុងសៀវភៅសនោះលើកឡើងបន្ថែមថា៖ «នៅតាមបណ្ដាប្រទេសជាច្រើន រួមទាំងប្រទេសជិតខាងរបស់កម្ពុជាដែលនៅក្នុងតំបន់តែមួយ ដូចជា ប្រទេសថៃ និងវៀតណាម មានប្រព័ន្ធតុលាការរដ្ឋបាល ដែលអនុញ្ញាតឲ្យបុគ្គលឯកជន ឬក្រុមហ៊ុនធុរកិច្ចដែលយល់ឃើញថា ខ្លួនទទួលរងចំណាត់ការមិនប្រក្រតីពីសំណាក់មន្ត្រីសាធារណៈ អាចធ្វើការប្ដឹងជំទាស់ ឬអាចស្នើសុំឲ្យតុលាការរដ្ឋបាលនោះពិនិត្យមើលករណីរបស់ខ្លួនឡើងវិញ»។
ក្រុមពាណិជ្ជករអឺរ៉ុបព្រមានថា ប្រសិនកម្ពុជានៅតែគ្មានយន្តការទាំងនេះបន្តទៀត វានឹងជះឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានដល់លំហូរនៃការវិនិយោគ។ ជាពិសេសធនាគារអន្តរជាតិ និងស្ថាប័នផ្ដល់ឥណទាន រឹតតែមានភាពស្ទាក់ស្ទើរក្នុងការផ្ដល់មូលនិធិសម្រាប់ការវិនិយោគនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ប្រសិនបើពួកគេយល់ឃើញថា ប្រទេសនេះមានហានិភ័យផ្លូវច្បាប់ខ្ពស់ពេក។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមុខងារសាធារណៈ លោក ឈឿន ប៊ុណ្ណារ័ត្ម បានឲ្យដឹងយ៉ាងខ្លីតាមសារអេឡិចត្រូនិចថា ដោយសារ បច្ចុប្បន្ន កម្ពុជានៅពុំទាន់មានតុលាការរដ្ឋបាល ដូច្នេះ គ្រប់រឿងទាំងអស់ត្រូវប្រមូលមកនៅតុលាការស៊ីវិល ដែលច្បាប់បានផ្ដល់សិទ្ធិឲ្យបកស្រាយ និងដោះស្រាយ។ ចំពោះដំណើរការរៀបចំតុលាការរដ្ឋបាល លោកជំរុញឲ្យទាក់ទងទៅកាន់ក្រសួងយុត្តិធម៌វិញ។
លោកថា៖ «ប្រសិនបើមានទំនាស់រដ្ឋបាល អ្នកពាក់ព័ន្ធអាចប្ដឹងទៅស្ថាប័នតុលាការបាន។ ចំពោះដំណើរការបង្កើតតុលាការរដ្ឋបាល សូមស្នើលោកទំនាក់ទំនងបន្ថែមទៅលេខាធិការដ្ឋានកែទម្រង់ច្បាប់ និងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ អាចនឹងទទួលព័ត៌មានច្បាស់លាស់ »។
VOD មិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ និងជាប្រធានលេខាធិការដ្ឋាននៃគណៈកម្មាធិការដឹកនាំកែទម្រង់ច្បាប់ និងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន បាននៅឡើយទេ។
ប្រធានក្រុមអ្នកច្បាប់អមរិន្ទ លោកមេធាវី សុក សំអឿន មានប្រសាសន៍ថា ការផ្ដល់សិទ្ធិឲ្យតែតុលាការស៊ីវិលមួយក្នុងការសម្រេចក្ដីគ្រប់រឿងនោះ គឺវាបង្កឲ្យមានភាពមិនច្បាស់លាស់ ហើយធ្វើឲ្យពលរដ្ឋ និងភាគីបណ្ដឹងមានភាពស្រពេចស្រពិលដូចគ្នា ដែលធ្វើឲ្យគ្មាននរណាម្នាក់ដាក់ប្ដឹងរដ្ឋបាលទៅតុលាការបច្ចុប្បន្ននេះទេ។
លោក សុក សំអឿន ថា៖ «បើអត់មានតុលាការរដ្ឋបាល អញ្វឹងប្រជាជនយើង ក៏ដូចជា អ្នកពាក់ព័ន្ធគាត់មិនដឹងទៅប្ដឹងអ្នកណាទេ! តែសព្វថ្ងៃការងាររដ្ឋបាល ក៏យើងប្ដឹងទៅតុលាការក្រុងដែរ ក៏ប៉ុន្ដែគ្រាន់តែវាអញ្ចេះ គឺដោយសារយើងអត់មានក្រុមចៅក្រមពិសេស មានតែចៅក្រមទូទៅ ដូច្នេះ ហើយរឿងក្ដីចេះតែឆ្លាស់គ្នា ដល់អញ្ចឹងទៅវាធ្វើឲ្យសមត្ថភាពរបស់តុលាការវាមានកម្រិត»។
បើតាមលោក សុក សំអឿន ក្នុងពេលដែលមិនទាន់បង្កើតតុលាការរដ្ឋបាលនេះ តុលាការស៊ីវិលកម្ពុជាគួរតែមានក្រុមចៅក្រមពិសេសលើផ្នែករដ្ឋបាលនេះ ដើម្បីទទួល និងចាត់ការបណ្ដឹងប្រឆាំងអ្នករាជការសាធារណៈ ខណៈរដ្ឋាភិបាលគួរតែបង្កើតច្បាប់រដ្ឋបាលជាក់លាក់មួយផងដែរ។
ភាពងាយស្រួលក្នុងការធ្វើពាណិជ្ជកម្មក្នុងឆ្នាំ២០១៩ របស់កម្ពុជា ត្រូវបានធនាគារពិភពលោកចាត់ថ្នាក់១៣៨ លើ១៩០ ដែលមានលំដាប់ពិន្ទុ៥៤,៨០ លើ១០០ពិន្ទុ ខណៈក្នុងចំណោមប្រទេសទាំង១០របស់អាស៊ាន ប្រទេសកម្ពុជាជាប់លេខ៧ ដែលបង្ហាញថា ប្រទេសនេះនៅមានភាពលំបាកក្នុងការធ្វើពាណិជ្ជកម្មនៅឡើយ ៕
