កាកសំណល់សំរាម ៨៣កុងទីន័រ ទម្ងន់ ១៦០០តោន ត្រូវបានក្រុមហ៊ុនបរទេសដឹកមកទម្លាក់ចោលនៅកំពង់ផែអន្តរជាតិខេត្តព្រះសីហនុរបស់កម្ពុជាកាលពីសប្តាហ៍មុន បើទោះបីជានាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា ធ្លាប់ចេញបញ្ជាមិនឱ្យនាំចូលក៏ដោយ។
ជ្រុងមួយនៃបញ្ហានេះ មិនមែនជារឿងថ្មីទេ បើគេធ្វើការប្រៀបធៀបទៅនឹងការប្រកាសវិធានការរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាកាលពី ២៣ឆ្នាំមុន។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាលពីឆ្នាំ១៩៩៦ បានចេញបទបញ្ជាហាមឃាត់ការនាំចូលកាកសំណល់ចូលមកក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
លោកបានអះអាងនាពេលនោះថា លោកបានបដិសេធសំណើរបស់ក្រុមហ៊ុនសិង្ហបុរីមួយ ដែលចង់បង្កើតរោងចក្រកែច្នៃកាកសំណល់សំរាមមួយមានតម្លៃ ៦០លានដុល្លារ នៅខេត្តព្រះសីហនុ ដើម្បីបំប្លែងកាកសំណល់ឧហ្សាហកម្មទៅជាថាមពលអគ្គិសនី។
លោកថា៖ «ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់ឡើងវិញជាលើកចុងក្រោយថា ខ្ញុំមិនយល់ព្រមដាច់ខាតចំពោះសំណើពីបរទេសក្នុងការនាំយកកាកសំណល់ចូលមកប្រទេសកម្ពុជា បើទោះបីជាការនាំចូល ដើម្បីផលិតថាមពល ឬធ្វើជីក៏ដោយ»។
ប៉ុន្តែ នៅថ្ងៃទី៣០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៩៨ សមត្ថកិច្ចកម្ពុជាបានរកឃើញកាកសំណល់សំរាមទម្ងន់ ៣ពាន់តោន ដែលក្រុមហ៊ុនតៃវ៉ាន់ដឹកមកទម្លាក់ចោលនៅកំពង់ផែអន្តរជាតិខេត្តព្រះសីហនុ។
អតីតរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថាន លោក ម៉ុក មារ៉េត អះអាពេលនោះថា កាកសំណល់ទម្ងន់ ៣ពាន់តោននោះ មានផ្ទុកវិទ្យុសកម្មបង្កផលប៉ះពាល់ដល់ជីវិតមនុស្ស និងបរិស្ថាន។
ប៉ុន្តែ កម្ពុជាបានបញ្ជូនកាកសំណល់ទាំងនោះទៅប្រទេសដើមវិញ បន្ទាប់ពីមានការរិះគន់ខ្លាំងពីពលរដ្ឋ និងអ្នកឃ្លាំមើលសង្គម។
ហេតុការណ៍ដ៏ភ្ញាក់ផ្អើលទាំងពីរលើកនេះ វាបានបង្កើតចម្ងល់ជាច្រើនថា បើមន្ត្រីកម្ពុជាដឹងថា កាកសំណល់ទាំងនោះ បានបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិតមនុស្ស និងបរិស្ថាន ហេតុអ្វីបានជាបញ្ហានេះនៅតែកើកមានលើទឹកដីកម្ពុជា?
អ្នកសិក្សាពីការអភិវឌ្ឍសង្គម លោកបណ្ឌិត មាស នី វិភាគថា ភាពធូររលុងនៃការអនុវត្តច្បាប់ និងអំពើពុករលួយរបស់មន្ត្រីពាក់ព័ន្ធ វាបានបើកច្រកឱ្យក្រុមហ៊ុនខិលខូច អាចនាំចូលអ្វីគ្រប់យ៉ាងហូរចូលកម្ពុជា។
អ្នកវិភាគរូបនេះ ផ្តល់ជាយោបល់ថា មានតែបើកការស៊ើបអង្កេតប្របកដោយឯករាជ្យ រកមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធដែលឃុបឃិតជាមួយក្រុមហ៊ុនខិលខូច មកប្រឈមមុខច្បាប់ ទើបកម្ពុជាអាចទប់ស្កាត់ បញ្ហាសង្គមជាច្រើនទៀតបាន។
លោក មាស នី ប្រាប់ថា៖ «អ្វីដែលយើងចង់ឃើញ គឺចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាលពង្រឹងផ្នែកច្បាប់ ដើម្បីការពារកុំឲ្យមានហេតុហ្នឹងកើតឡើងទៀតនៅពេលខាងមុខ»។
អ្នកវិភាគនយោបាយនៅក្រៅប្រទេស លោក គឹម សុខ វិភាគប្រហាក់ប្រហែលដែរថា បញ្ហាចម្បងដែលក្រុមហ៊ុនខិលខូច អាចយកកាកសំណល់ខុសច្បាប់ មកទម្លាក់ចោលនៅកម្ពុជាជាបន្តបន្ទាប់នេះ អាចមកពីរដ្ឋាភិបាលគ្មានឆន្ទៈបង្ក្រាបទៅលើមន្ត្រីពុករលួយជាបក្ខពួកខ្លួន ឬអាចថា មេដឹកនាំចង់ទុកអ្នកទាំងនោះ ជាឧបករណ៍ការពារអំណាច។
លោក គឹម សុខ ប្រាប់ថា៖ «ក្រុមហ៊ុនបរទេស ពិសេសចិន ដែលអាចចេះតែដឹកសំរាមប្លាស្ទីកមកចាក់ចោលនៅកម្ពុជា និងកាកសំណល់វិទ្យុសកម្មមកចាក់ចោលនៅប្រទេសកម្ពុជាយើងបានម្តងហើយម្តងទៀតបានបែបនេះ។ ខ្ញុំគិតថា ចំនុចទី១ធំ គឺព្រោះតែឥទ្ធិពលនៃអំណាចពុករលួយ។ អំពើពុករលួយនេះ បើយើងពិនិត្យឲ្យស៊ីជម្រៅនៃការដឹកនាំនៅកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន គឺជាចំនុចគន្លឹះនៃការពង្រឹងប្រព័ន្ធអំណាចរបស់លោក ហ៊ុន សែន»។
ប្រធានរាជ្យបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច មានប្រសាសន៍ថា លោកមិនទាន់អាចវិភាគបានថា តើមានកត្តាចម្បងអ្វីខ្លះ ដែលបើកផ្លូវឱ្យក្រុមហ៊ុនបរទេស អាចនាំកាកសំណល់សំរាមជាថ្មីទៀត មកទុកនៅកម្ពុជាពេលនេះទេ ប៉ុន្តែ លោកថា វាដល់ពេលដែលរដ្ឋាភិបាលវះកាត់ហើយ ប្រសិនបើរកឃើញភាពមិនប្រក្រតីមន្ត្រីណាមួយជាប់ពាក់ព័ន្ធ។
លោក សុខ ទូច ប្រាប់ថា៖ «ចំណុចមួយទៀតដែលយើងត្រូវគិត គឺក្រុមហ៊ុនណាដែលនាំចូល អ្នកណាដែលអនុញ្ញាតឲ្យនាំចូល អាហ្នឹងវាត្រូវតែវះ ឬកាត់ចេញទៅ កុំទុក។ ប្រទេសរបស់យើង មិនមែនរស់ដោយសារធ្វើឡើងវិញទេ [កែច្នៃសំរាម]។ ប្រទេសយើង រស់ដោយសារទេសចរណ៍។ កាលណាយើងយកធុងសំរាមមកបោះចោលនៅស្រុកយើង វាបាត់បង់ទេសចរណ៍។ ដឹក ៨៣កុងទីន័រមក មិនស្មើដឹកទេសចរណ៍មួយកប៉ាល់ទេ។ អញ្ចឹងទេ សូមកុំប្រើប្រាស់រូបមន្តហ្នឹង»។
បើតាមលោក សុខ ទូច ក្រុមហ៊ុនចិនមិនតិចជាង៣ទេ ធ្លាប់ពិភាក្សាជាមួយលោក ដើម្បីសុំបើកក្រុមហ៊ុនកែច្នៃសំរាម ប៉ុន្តែ លោកថា លោកបានបដិសេធចោល។
ទោះជាយ៉ាងណា គិតត្រឹមថ្ងៃចន្ទនេះ រដ្ឋាភិបាលនៅមិនទាន់ប្រកាសថា តើកាកសំណល់សំរាមប្លាស្ទីកជាង ១ពាន់តោន ដែលថា ជាប់ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងក្រុមហ៊ុនចិននោះ នឹងត្រូវបញ្ជូនទៅប្រទេសដើមវិញ ឬយ៉ាងណានៅឡើយទេ ។
ចំណែកក្រសួងពាក់ព័ន្ធ ក៏មិនទាន់ប្រកាសជាសាធារណនៅឡើយដែរថា កាកសំណល់សំរាមដែលរកឃើញថ្មីទៀតនេះ នឹងបង្កផលប៉ះពាល់អ្វីខ្លះដល់បរិស្ថាន និងជីវិតមនុស្សដែរ។
ប៉ុន្តែ អ្នកវិភាគ បង្ហាញក្ដីបារម្ភថា បទល្មើសឆ្លងដែនច្រើនករណីទៀត នឹងហូរចូលកម្ពុជា បើរដ្ឋាភិបាលគ្មានឆន្ទៈវះកាត់មន្ត្រីពុករលួយនោះ៕
