កូនស្រី និងមនុស្សស្គាល់អតីតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម នួន ជា បានឲ្យដឹងថា ឪពុករបស់គាត់ចង់ឃើញពលរដ្ឋកម្ពុជារួបរួមសាមគ្គីគ្នា ជាអ្វីដែលអ្នកស្រីថា ជាបំណងប្រាថ្នាចុងក្រោយរបស់ឪពុករបស់អ្នកស្រី។
បងធំទី២នៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ លោក នួន ជា បានទទួលមរណភាពនៅអាយុ ៩៣ឆ្នាំ នៅឯមន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពខ្មែរ-សូវៀត ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីល្ងាចថ្ងៃអាទិត្យចុងសប្ដាហ៍មុននេះ ហើយសពរបស់លោកត្រូវបានក្រុមគ្រួសារនាំយកទៅរៀបចំធ្វើពិធីបុណ្យតាមប្រពៃណីនៅឯវត្តព្រំគិរីមរកត ហៅវត្តព្រំ ស្ថិតនៅសង្កាត់ស្ទឹងកាច់ ស្រុកសាលាក្រៅ ខេត្តប៉ៃលិន។
នៅឯទីតម្កល់សពស្ថិតក្នុងវត្តព្រំគិរីមរកតនោះ អ្នកស្រី ឡៅ ជាលីនដា អាយុ ៥២ឆ្នាំ ជាកូនស្រីទី៣របស់អតីតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមរូបនេះ ប្រាប់ទាំងក្ដុកក្ដួលថា ឪពុករបស់អ្នកស្រីប្រាថ្នាចង់ឃើញកូនចៅរបស់គាត់ និងពលរដ្ឋខ្មែរ ប្រព្រឹត្តតែអំពើល្អឲ្យបានច្រើន និងស្រឡាញ់សាមគ្គីគ្នា។
អ្នកស្រី ឡៅ ជាលីនដា ប្រាប់ថា៖ «ភាគច្រើន គាត់ផ្តាំមកកូនចៅ ដោយថា ឱ្យជួយអ្នកទន់ខ្សោយ។ ឱ្យមានទឹកចិត្តជួយអ្នកទន់ខ្សោយជាងយើង។ គាត់និយាយអីចឹង។ មួយទៀត ឱ្យថែសុខភាព ខំរៀនសូត្រ ហើយនិងសាមគ្គីគ្នាកុំបែកបាក់»។
ព្រះចៅអធិការវត្តព្រំគិរីមរកត និងជាព្រះអនុគណស្រុកសាលាក្រៅផង ព្រះតេជគុណ វែន ចាន់សុម៉ៃ មានសង្ឃដីកាថា ព្រះអង្គបានស្គាល់ លោក នួន ជា តាំងពីក្រោយខ្មែរក្រហមធ្វើសមាហរណកម្មជាមួយរដ្ឋាភិបាលកាលឆ្នាំ១៩៩៨។
ព្រះអង្គថា ដោយសារលោកនួន ជា ជាអ្នកផ្តល់គំនិតផ្សេងៗក្នុងការកសាងវត្តគីរីមរកតនេះផង ទើបលោកបានផ្តាំផ្ញើព្រះអង្គថាក្រោយពេលគាត់ស្លាប់ ឱ្យយកសពរបស់លោកមកធ្វើបុណ្យតាមប្រពៃណីនៅវត្តនេះ និងបានផ្តាំពលរដ្ឋឱ្យចេះស្រលាញ់ទឹកដី និងស្រលាញ់គ្នាផងដែរ។
ព្រះតេជគុណ វែន ចាន់សុម៉ៃ បន្តថា៖ «កាលដែលអាត្មាធ្លាប់ប្រាស្រ័យជាមួយគាត់ កាលពីឆ្នាំ២០០០ជាងនេះ គឺគាត់តែងនិយាយអំពីបញ្ហាប្រទេសជាតិហ្នឹង គឺគាត់មិនបាននិយាយពាក់ព័ន្ធបញ្ហានយោបាយជ្រៅៗអីណានោះទេ។ ដោយអាត្មាតែងស្តាប់គាត់ហ្នឹង គាត់តែងទូន្មានព្រានប្រដៅយើងថា ឱ្យយើងខិតខំការពារស្រលាញ់ទឹកដី ដោយគាត់ចេះតែបារម្ភអំពីសង្គមជាតិមួយនេះ»។
សពបងធំទី២នៃរបបខ្មែរក្រហមនេះ ត្រូវបានតម្កល់នៅវត្តព្រំគិរីមរតកអស់រយៈពេល ១យប់ ២ថ្ងៃហើយ ដើម្បីសាច់ញាតិចូលគោរពជាលើកចុងក្រោយ ប៉ុន្តែ ពុំមានមនុស្សច្រើនចូលរួមគោរពនោះឡើយ។
ភ្ញៀវដែលមកគោរពវិញ្ញាណខន្ធលោក នួន ជា មួយចំនួនជាពលរដ្ឋនៅខេត្តប៉ៃលិន និងមានអតីតកូនចៅរបស់លោក ប៉ុន្តែ ពួកគេមិនបានមកកំដរយូរឡើយ ដោយគ្រាន់តែមកអុជធូប ឬគោរពវិញ្ញាណខន្ធសព និងចូលបុណ្យរួចក៏នាំគ្នាទៅវិញ ហើយពួកគេទាំងនោះ ក៏មិនបាននិយាយអ្វីច្រើនដែរ ពិសេសមិនសូវហ៊ាននិយាយអ្វីប្រាប់អ្នកកាសែតនោះឡើយ។
ក្រុមគ្រួសារលោក នួន ជា អះអាងថា សពលោកនឹងតម្កល់ទុកនៅវត្តព្រំនោះ មុននឹងត្រូវរៀបចំបូជានៅម៉ោង ៧យប់ថ្ងៃទី០៩ ខែសីហាខាងមុខនេះ។
អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក ឯម សុវណ្ណរ៉ា មានប្រសាសន៍ថា ការគោរពស្រលាញ់រវាងមេ និងកូនចៅ ព្រមទាំងផ្នត់គំនិតរបស់មេដឹកនាំសម័យខ្មែរក្រហម នៅមានដក់ជាប់ក្នុងសណ្តានចិត្តរបស់ពលរដ្ឋមួយចំនួន ប៉ុន្តែ លោកមិនទាន់មើលឃើញពីភាពគំរូរបស់អតីតមេដឹកនាំសម័យខ្មែរក្រហមទាំងនោះឡើយ។
លោកបន្តថា៖ «ប្រសិនបើពាក្យសម្តីនៃការណែនាំ ឱ្យពលរដ្ឋចេះស្រលាញ់គ្នា ចេះសាមគ្គីគ្នា សម្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែរវាល្អហើយ ជាសម្តីហ្នឹងមិនថាថ្នាក់ដឹកនាំណាថ្នាក់ដឹកនាំណាទេ ប៉ុន្តែកន្លងមកយើងឃើញរបបខ្មែរក្រហម របស់បានបណ្តុះស្មារតីស្រលាញ់គ្នាហ្នឹងទេ។ មានតែបណ្តុះស្មារតីមិនទុកចិត្តគ្នា គុំគួនគ្នា សង្ស័យគ្នា រាយការណ៍គ្នាទៅវិញទៅមក ដែលហៅថាអង្គការភ្នែកម្នាស់»។
កើតនៅថ្ងៃទី៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩២៦ លោក នួន ជា កាន់តំណែងជាអនុលេខាបក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជា ជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍ និងគណៈកម្មាធិការមជ្ឈឹមបក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជា និងជាប្រធានរដ្ឋសភាជាតិនៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ។
អតីតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមរូបនេះ ត្រូវបានចាប់ខ្លួនយកមកជំនុំជម្រះទោសកាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០០៧ ហើយត្រូវបានកាត់ទោសលើកទីមួយនៅឆ្នាំ២០១៤ ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិត និងម្ដងទៀតនៅឆ្នាំ២០១៨ ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិតផងដែរ ក្រោមការចោទប្រកាន់ពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ និងឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងក្រុមជនជាតិភាគតិចវៀតណាម និងខ្មែរឥស្លាម។
អតីតមេដឹកនាំសម័យខ្មែរក្រហមបានស្លាប់ជាបន្តបន្ទាប់ ក្រោយមានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងបារីសឆ្នាំ១៩៩១មក ដោយរួមមាន លោកសុន សេន និងគ្រួសារត្រូវបានគេសម្លាប់នៅឆ្នាំ១៩៩៧។ អតីតមេដឹកនាំកំពូលសម័យខ្មែរក្រហមលោក សាឡុត ស ហៅប៉ុល ពត បានស្លាប់នៅឆ្នាំ១៩៩៨ ដោយរោគាពាធ។ លោក ឈិត ជឿន ហៅ តាម៉ុក ស្លាប់នៅឆ្នាំ២០០៦។
អតីតឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស លោក អៀង សារី បានស្លាប់នៅឆ្នាំ២០១៤។ មួយឆ្នាំក្រោយមក ភរិយារបស់លោកអៀង សារី គឺអ្នកស្រី អៀង ធារិទ្ធ ជាអតីតរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសង្គមកិច្ចនៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ បានស្លាប់នៅឆ្នាំ២០១៥៕