អតីតគណបក្សប្រឆាំងចេញលិខិតចំហថ្មីទៀត អំពាវនាវទៅរដ្ឋាភិបាលឱ្យបើកលំហប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ ដើម្បីសង្គ្រោះប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ។
លិខិតចំហចុះថ្ងៃទី៦សីហា អតីតបក្សប្រឆាំង បានលើកឡើងថា ខ្លួនគាំទ្រជំហររបស់សហភាពអឺរ៉ុប ដែលបានលើកឡើងនៅឯសន្និសីទ ក្រោយកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន-អឺរ៉ុប នៅទីក្រុងបាងកក ប្រទេសថៃ កាលពីថ្ងៃទី១សីហា ទាក់ទិនទៅនឹងអឺរ៉ុបមិនប្តូរជំហរ លើវិធានការរបស់ខ្លួន ជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាស្តារប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ។
លិខិតដដែល លើកឡើងទៀតថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បញ្ជាក់ជំហរជាថ្មីទៀតថា ខ្លួនមានឆន្ទះរួមចំណែកជំរុញឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូរក្នុងគុណតម្លៃដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់កម្ពុជា។
លិខិតនេះ ចាត់ទុកថា ការធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍មកកម្ពុជាដោយសន្តិវិធីរបស់ លោក សម រង្ស៊ី ជាផ្នែកមួយនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស និងសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានរបស់មនុស្សជាតិ។
អតីតអនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោកស្រី មូរ សុខហួរ ឲ្យ VOD ដឹងបន្ថែមថា ការចេញសេចក្តីថ្លែងការនេះ មានគោលបំណង ទប់ស្កាត់កម្ពុជា កុំឲ្យធ្លាក់ទៅក្នុងឥទ្ធិពលចិន ដែលថា ជាដើមហេតុជំរុញឲ្យប្លុកលោកសេរីកាត់ផ្តាច់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះផ្នែកពាណិជ្ជកម្ម ពីកម្ពុជា បង្កផលប៉ះពាល់ដល់ពលរដ្ឋខ្មែរច្រើនលាននាក់។
លោកស្រីថា៖«គណបក្សសង្គ្រោះជាតិគិតប្រយោជន៍ប្រទេសជាតិទាំងមូល ផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចផង សង្គមផង និងយុត្តិធម៌ជូនប្រជាពលរដ្ឋទាំងមូល លើសពីនេះទៅទៀតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅតែទាមទារដោយទទូច ឲ្យមានាការផ្សះផ្សាជាតិ ឲ្យមានដំណោះស្រាយជូនប្រទេសជាតិយើង»។
ការអំពាវនាវជាថ្មីទៀត របស់អតីតគណបក្សប្រឆាំងនេះ ធ្វើឡើងចំពេលដែលសហភាពអឺរ៉ុបចាប់ផ្តើមអនុវត្តវិធានការជំហានទី២ លើវិធានការព្យួរប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធពីកម្ពុជា ។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាលោក សុខ ឥសាន បានច្រានចោលការលើកឡើងនេះ ដោយអះអាងថា ការចូលប្រទេសវិញ របស់លោកសម រង្ស៊ី ត្រូវចាប់បង្ខំឱ្យអនុវត្តទោស ។
លោកថា៖«ខ្ញុំយល់ថាប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាមានខូចខាតអី បើខូចខាតសង្គមយើងមិនរក្សាបាននូវសន្តិភាពស្ថិរភាពនយោបាយទេ។ អ៊ីចឹងអ្វីដែលគាត់និយាយនេះវាផ្ទុយអំពីការពិតជាក់ស្តែងនៅកម្ពុជា»។
អ្នកនាំពាក្យសមាគមអាដហុកលោក ស៊ឹង សែនករុណា ហៅវិធានការផាត់អតីតគណបក្សប្រឆាំងចេញពីឆាកនយោបាយដោយប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌មួយមិនបានផ្តល់ជំនឿដល់ពលរដ្ឋគ្រប់និន្នាការនោះ លោកថា ហាក់បានដើរផ្ទុយពីការមើលឃើញរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិដែលគេមានប្រព័ន្ធច្បាប់រឹងមាំ។
អ្នកឃ្លាំមើលរូបនេះផ្តល់ជាយោបល់ថា អ្នកនយោបាយគួរចេះទទួលស្គាល់ការពិត ហើយស្វែងរកដំណោះស្រាយតម្កល់ប្រយោជន៍ជាតិជាធំ ដើម្បិទប់ស្កាកត់កុំឱ្យកម្ពុជារអិលធ្លាក់ទៅក្នុងការហំព័ទសេដ្ឋកិច្ច និងវិបត្តិសង្គម។
លោកថា«គ្រប់អ្នកនយោបាយត្រូវចេះតម្កល់ប្រយោជន៍ជាតិជាធំ។ អ៊ីចឹងបើយើងនៅតែប្រកាន់ផលប្រយោជន៍ដែលគេហៅថាអាត្មានិយម បានទៅលើតែក្រុមមួយ ក្រុមមួយទៀតឈឺចាប់ ត្រង់ហ្នឹងហើយដែលអន្តរជាតិគេមើលឃើញថារូបភាពទាំអស់ហ្នឹងមិនមែនជារឿអអនុវត្តច្បាប់»។
បើតាមលោក ស៊ឹង សែន ករុណា ការវាយតម្លៃថាប្រទេសមួយមានប្រជាធិបតេយ្យ គេប្រើប្រព័ន្ធវាយតម្លៃ ទៅលើប្រព័ន្ធបោះឆ្នោត មានលក្ខខណសេរី ត្រឹមត្រូវនិងយុត្តិធម៌ ដែលគ្រប់និន្នាការយោបាយអាចចូលរួមប្រកួតបាន ហើយទទួលយកលទ្ធផលបោះឆ្នោត ដោយគ្មានការគំរាមកំហែង សេរីភាពអង្គការសង្គមស៊ីវិល សិទ្ធិពលរដ្ឋ សេរីភាពសម្តែងមតិ សិទ្ធិបង្កើតអង្គការសមាគម សេរីភាពសារព័ត៌មានឯករាជ្យ និងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ជាស្ថានប័នឯករាជ្យ ។
អតីតមន្ត្រីខុទ្ទកាល័យលោក កឹម សុខា គឺលោក មុត ចន្ថា បានសរសេរនៅលើហ្វេសប៊ុករបស់លោកថា ក្រោយបិទកិច្ចប្រជុំនៅទីក្រុងបាងកក ប្រទេសថៃនាថ្ងៃទី១សីហា លោកស្រី Federica Mogherini តំណាងជាន់ខ្ពស់ទទួលបន្ទុកកិច្ចការបរទេសនិងគោលនយោបាយសន្តិសុខនៃសហភាពអឺរ៉ុប បានថ្លែងឆ្លើយតបសំណួររបស់អ្នកកាសែតជប៉ុន អំពីវិធានការដក EBAនេះថាសហភាពអឺរ៉ុប មិនដែលបានដាក់ទណ្ឌកម្មពាណិជ្ជកម្មប្រឆាំងនឹងប្រទេសកម្ពុជាទេ។
ប៉ុន្តែលោកស្រីថា « លក្ខខណ្ឌនេះមិនបានផ្លាស់ប្តូរទេ។ អ្វីដែលបានផ្លាស់ប្តូរពិតប្រាលដនោះ គឺការធ្លាក់ដុនដាបនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ក្នុងរយៈពេល ២ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ»។
សហភាពអឺរ៉ុប បានប្រកាសរួចហើយកាលពីខែតុលា ឆ្នាំ២០១៨ ពីវិធានការឈានទៅព្យួរប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធពីកម្ពុជា ដោយថា វិធានការនេះ ប្រើពេល៦ខែពីរដង ដែលខែសីហានេះ ជាការអនុវត្តជំហាទី២ ។
ជំហានទី២នេះ សហភាពអឺរ៉ុបថា នឹងប្រកាសឱ្យដឹងនៅពាក់កណ្តាលខែនេះលើវិធានការរបស់ខ្លួន បើបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជានៅតែបន្តធា្លក់ចុះ ។
និយ័តកម្មអនុគ្រោះពន្ធចែងថា ផលប្រយោជន៍ដែលទទួលបានពីប្រព័ន្ធនេះនឹងត្រូវផ្អាកក្នុងករណីមាន «ការរំលោភជាប្រព័ន្ធ និងធ្ងន់ធ្ងរលើគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្ស» ដែលមានចែងក្នុងអនុសញ្ញាសិទ្ធិមនុស្ស និងសិទ្ធិការងារដូចមានចែងក្នុងឧបសម្ព័ន្ធទី ៨ នៃនិយតកម្មដែលសហភាពអឺរ៉ុប បានអនុម័តកាលពីឆ្នាំ ២០១២។
របត់នយោបាយនៅកម្ពុជា ដែលឈានទៅផាត់គណបក្សប្រឆាំងចេញពីឆាកនយោបាយនេះ មិនមែនមានតែសហភាពអឺរ៉ុបទេដែលគំរាមកំហែងពីការកាត់ផ្តាច់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះផ្នែកពាណិជ្ជកម្មនេះ សហរដ្ឋអាមេរិកក៏បានគំរាមកំហែងដូចគ្នាពីការកាត់ផ្តាច់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធGSP ដែរ។
ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះផ្នែកពាណិជ្ជកម្ម ជាផ្នែកមួយដែលប្រទេសលោកសេរី យកធ្វើជាសម្ពាធ ទាមទារទៅរដ្ឋាភិបាលឱ្យស្តារប្រជាធិបតេយ្យ តាមរយៈដោះលែងលោក កឹម សុខា និងឱ្យអតីតគណបក្សប្រឆាំងដែលបានរំលាយទៅហើយនោះ បានដំណើរការឡើងវិញ។
របាយការណ៍របស់ក្រុមអ្នកបញ្ជាទិញបញ្ជាក់ថា នៅឆ្នាំ២០១៨ កម្ពុជាបាននាំទំនិញទៅលក់នៅទីផ្សារអឺរ៉ុប និងអាមេរិក តាមរយៈប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ GSP និងប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA មានទំហំទឹកប្រាក់សរុប ៨,៥ពាន់លានដុល្លារ ស្មើនឹង ៨៣ភាគរយនៃផលទុនសរុប (GDP) របស់កម្ពុជា។