កម្ពុជានឹងបង្កើតសាលាឧទ្ធរណ៍នៅតាមខេត្តដើម្បីជួយពន្លឿនសំណុំ តែសង្គមស៊ីវិលជំរុញឲ្យធានាឯករាជ្យភាពប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌។
មន្ត្រីឲ្យដឹងថា ចាប់ពីឆ្នាំក្រោយទៅ សាលាឧទ្ធរណ៍ចំនួន ៣ទៀត នឹងដំណើរការ ដែលធ្វើឲ្យសាលាឧទ្ធរណ៍នៅរាជធានីភ្នំពេញទទួលដោះស្រាយបណ្តឹងតែ ២រាជធានី-ខេត្តប៉ុណ្ណោះ។
ព្រះរាជក្រឹត្យចុះថ្ងៃទី១៧ សីហា តបតាមសំណើរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី សម្រេចឲ្យបង្កើតសាលាឧទ្ធរណ៍នៅខេត្តត្បូងឃ្មុំ បាត់ដំបង និងខេត្តព្រះសីហនុ ប៉ុន្តែ សាលាឧទ្ធរណ៍នៅរាជធានីភ្នំពេញ ទទួលបន្ទុកដោះស្រាយបណ្តឹងតែនៅរាជធានីភ្នំពេញ និងខេត្តកណ្តាលប៉ុណ្ណោះ។
អគ្គលេខាធិការឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាអង្គចៅក្រម លោក សំ ប្រជាមានិត ឲ្យ VOD ដឹងថា សាលាឧទ្ធរណ៍ទាំង៣នោះ នឹងបើកដំណើរការចាប់ពីថ្ងៃទី១ ខែមេសាឆ្នាំក្រោយនេះ។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រូបនេះ អះអាងថា ការពង្រីកតុលាការជាន់ខ្ពស់បន្ថែមនេះ ធានាដល់ការកាត់បន្ថយការចំណាយសម្រាប់អ្នកនៅខេត្តឆ្ងាយៗ ដែលស្វែងរកសេវាយុត្តិធម៌ ហើយថា ការរក្សាទុកឲ្យសាលាឧទ្ធរណ៍នៅភ្នំពេញទទួលដោះស្រាយបណ្តឹងតិចជាងមុន មកពីមន្ត្រីជំនាញរកឃើញថា តំបន់ទាំងពីរនេះ មានសំណុំរឿងច្រើន។
លោក សំ ប្រជាមានិត ប្រាប់ថា៖ «ការបែងចែកនេះ ក្រុមការងារគេពិនិត្យទៅលើស្ថានភាពសំណុំរឿងនៅតំបន់មួយៗ វាច្រើន ឬតិច។ រាជធានីភ្នំពេញ និងខេត្តកណ្តាលសំណុំរឿងច្រើន»។
ប្រធានគ្រប់ផ្នែកអង្កេតនៅអង្គការលីកាដូ លោក អំ សំអាត ហៅយន្តការនេះថា ជាសញ្ញាវិជ្ជមានក្នុងការចូលរួមចំណែកកាត់បន្ថយការបំពានសិទ្ធិជនជាប់ចោទ ដែលកំពុងឃុំខ្លួនក្នុងពន្ធនាគារ ក្នុងស្ថានភាពចង្អៀនណែន មិនទាន់បានឡើងតតាំងក្តីនៅសាលាឧទ្ធរណ៍នៅឡើយ។
អ្នកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះ ផ្តល់ជាយោបល់ថា ដើម្បីធានាដល់យន្តការលើកកម្ពុជាសិទ្ធិមនុស្សតាមរយៈកាត់ក្តី ក្រសួងមួយនេះ ត្រូវលុបបំបាត់អំពើពុករលួយ បក្ខពួកនិយម និងកាត់ក្តីបែបស្តង់ដារពីរជាដើម។
លោក អំ សំអាត ប្រាប់ថា៖ «ការបង្កើត[សាលាឧទ្ធរណ៍បន្ថែម]ហ្នឹងវាគ្រាន់តែចូលរួមចំណែកកែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌មួយផ្នែក តែអ្វីដែលសំខាន់ហ្នឹង ធ្វើម៉េចឲ្យប្រព័ន្ធតុលាការហ្នឹងឯករាជ្យ។ អាហ្នឹងបានធានាស្មើភាពគ្នាចំពោះមុខច្បាប់ បានន័យថា ធានានូវការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ធានានូវភាពយុត្តិធម៌»។
អ្នកវិភាគនយោបាយលោកបណ្ឌិត មាស នី យល់យើញប្រហាក់ប្រហែលដែរថា ការធានាពីយុត្តិធម៌សង្គម ស្ថាប័នយុត្តិធម៌មួយនេះ មិនគ្រាន់តែពង្រីកតុលាការជាន់ខ្ពស់នៅតាមបណ្តាខេត្តប៉ុណ្ណោះទេ តែត្រូវធ្វើយ៉ាងណាកុំឲ្យអ្នកនយោហបាយយកស្ថាប័នខ្លួនធ្វើជាឧបករណ៍នយោបាយបាន។
លោក មាស នី ប្រាប់ថា៖ «ឫសគល់ធំ គឺការអនុវត្តច្បាប់ឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព ហើយនិងឯករាជ្យភាពរបស់តុលាការ ហើយបើតុលាការមិនឯករាជ្យ ហើយការអនុវត្តច្បាប់នៅតែមានភាពធូរលុង ការបង្កើតយន្តការកាន់តែច្រើន វាអាចធ្វើឲ្យប្រព័ន្ធហ្នឹងកាន់តែលែងធ្វើការទៀត»។
សាលាឧទ្ធរណ៍នៅខេត្តត្បូងឃុំ ទទួលដោះស្រាយបណ្តឹងពីសាលាដំបូងចំនួន១០ មានខេត្ត ត្បូងឃ្មុំ កំពង់ចាម កំពង់ធំ ព្រះវិហារ ខេត្តក្រចេះ ស្ទឹងត្រែង រតនគិរី មណ្ឌលគិរី ព្រៃវែង និងខេត្តស្វាយរៀង។
សាលាឧទ្ធរណ៍ខេត្តបាត់ដំបង នឹងទទួលដោះស្រាយបណ្តឹងពីសាលាដំបូងចំនួន ៧ មានខេត្តបាត់ដំបង កំពង់ឆ្នាំង ពោធិ៍សាត់ ប៉ៃលិន បន្ទាយមានជ័យ ឧត្តរមានជ័យ និងខេត្ត សៀមរាប ។
សាលាឧទ្ធរណ៍នៅខេត្តព្រះសីហនុ នឹងទទួលដោះស្រាយបណ្តឹងពីសាលាដំបូងចំនួន៥ មកពីខេត្ត តាកែវ កំពត កំពង់ស្ពឺ កោះកុង និងខេត្តព្រះសីហនុ។
អង្គការគម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោក (World Justice Project)កាលពីខែកុម្ភៈ បានចេញផ្សាយរបាយការណ៍ស្ដីពី «សន្ទស្សន៍និតីរដ្ឋសម្រាប់ឆ្នាំ២០១៩» បន្តចាត់ថ្នាក់កម្ពុជាជាប្រទេសមានប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ទន់ខ្សោយបំផុត ក្នុងចំណោមប្រទេស១២៦ ដែលកម្ពុជាជាប់លេខ ១២៥ លើតែប្រទេសវេណេស៊ុយអេឡាមួយប៉ុណ្ណោះ។
របាយការណ៍នេះ បានវាយតម្លៃបែបនេះដោយផ្អែកលើសូចនាករ ឬកត្តាវាស់វែងមួយចំនួន ដូចជា ការទប់អំណាចរបស់រដ្ឋាភិបាល អំពើពុករលួយ តម្លាភាពរបស់រដ្ឋាភិបាល សិទ្ធិសេរីភាពមូលដ្ឋាន ការអនុវត្តច្បាប់ យុត្តិធម៌សង្គម និងយុត្តិធម៌ផ្នែកព្រហ្មទណ្ឌ៕
