[Quote]
នេះជាការរៀបរាប់របស់កសិករម្នាក់រស់នៅភូមិព្រែកត្រែង ឃុំសំរោងធំ ស្រុកកៀនស្វាយ ខេត្តកណ្ដាល ពីការប្រើប្រាស់ថ្នាំពុល លើបន្លែ។ លោក ថា ចាន់ធឿន អាយុ ៣១ឆ្នាំ បានឲ្យដឹងថា លោកប្រើប្រាស់ថ្នាំគីមីសម្រាប់សម្លាប់សត្វល្អិតទៅលើដំណាំម្រះចំនួន ២៥ឆ្នាំមកហើយ ប៉ុន្តែ លោកថា លោករៀនប្រើថ្នាំគីមីនេះដោយខ្លួនឯង និងចេះតៗគ្នា។
[Quote2]
បុរសរាងស្គរសម្បុរខ្មៅរូបនេះនិយាយថា ថ្នាំពុលដែលទិញយកមកប្រើរាល់ថ្ងៃនេះ លោកមិនសូវចាំឈ្មោះទេ គឺគ្រាន់តែដឹងថា ថ្នាំនោះសម្រាប់សម្លាប់សត្វល្អិតដែលបំផ្លាញបន្លែម្រះរបស់គាត់តែប៉ុណ្ណោះ។
ភ្នែកក្រឡេកទៅមើលម្រះ និងសំបកថ្នាំដែលចោលនៅជាប់នឹងខ្ទម លោក ចាន់ធឿន រៀបរាប់ថា កន្លងមក លោកបានពុលថ្នាំ ដោយសារពេលដែលលោកបាញ់ថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិតលើបន្លែ មិនប្រើសម្ភារការពារ។
[Quote3]
កំពុងអង្គុយក្រោមដើមចេកនៅម៉ោង ២រសៀល អ្នកស្រី យឿន ឆាំ អាយុ ៥៦ឆ្នាំ រៀបរាប់ប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាន ខណៈដែលអ្នកស្រីទើបទិញថ្នាំមកពីផ្សារដើម្បីបាញ់សម្លាប់សត្វល្អិតថា អ្នកស្រីប្រើប្រាស់ពុលលើបន្លែ ៣០ឆ្នាំហើយ។ មិនខុសពីកសិករដាំម្រះនោះឡើយ កសិករដាំបន្លែត្រសក់រូបនេះ បានប្រាប់ថា គាត់បានប្រើប្រាស់ថ្នាំគីមីតាមរយៈការស្វែងយល់ដោយខ្លួនឯង និងមិនបានដឹងអំពីរបៀបនៃការប្រើប្រាស់ថ្នាំគីមីនោះឡើយ។
[Quote4]
សម្បុរខ្មៅរាងធាត់ កសិកររូបនេះនិយាយថា ថ្នាំពុលដែលកសិករប្រើសម្រាប់សម្លាប់សត្វល្អិតលើបន្លែភាគច្រើនជាថ្នាំយកមកពីប្រទេសវៀតណាម ថៃ ចិន កូរ៉េ។
កំពុងដើរមើលបន្លែកសិករម្នាក់ទៀត អ៊ុន ម៉ុន បានរៀបរាប់ថា គាត់ និងកសិករដទៃទៀត បានរៀនប្រាស់ប្រាស់ថ្នាំគីមីពុលដោយខ្លួនឯង ដោយមិនមានអ្នកជំនាញផ្នែកថ្នាំគីមីចុះទៅបណ្ដុះបណ្ដាលពួកគាត់នោះឡើយ។
សម្លឹងមើលសំបកកំប៉ុងថ្នាំ និងបេជីដែលចោលនៅជាប់របងជិតកន្លែងដាំបន្លែ កសិកររូបនេះប្រាប់ថា គាត់បារម្ភពីសុខភាពរបស់គាត់ បន្ទាប់ពីគាត់បានប្រើប្រាស់ជី និងថ្នាំពុលនេះអស់រយៈពេល ៣០ឆ្នាំហើយមក ទាំងមិនបានសិក្សាពីរៀបប្រើប្រាស់នោះឡើយ។
[Quote5]
អនុភូមិព្រែកត្រែង លោក បែន ជា បានឲ្យដឹងថា ពលរដ្ឋតែ ១០គ្រួសារប៉ុណ្ណោះនៅក្នុងចំណោមពលរដ្ឋសរុបនៅក្នុងភូមិរបស់គាត់ ដែលបានប្រកបរបរដាំបន្លែច្រើនជាងគេ ដោយកសិករទាំងនោះ នាំបន្លែទៅលក់នៅលើទីផ្សារបានចន្លោះពី ៣ ទៅ ៤តោនក្នុងមួយគ្រួសារ។
ប៉ុន្តែ លោកសារភាពថា លោកមិនបានដឹងថា តើថ្នាំគីមីអ្វីខ្លះ ត្រូវបានកសិករទិញយកទៅប្រើប្រាស់នោះឡើយ ហើយក្រុមកសិករបានប្រើប្រាស់ថ្នាំ និងជីគីមីតាមរបៀបចេះតៗគ្នា។
[Quote6]
លោកបន្តថា កន្លងមកអាជ្ញាធរបានស្នើទៅខាងមន្ទីរកសិកម្មឲ្យចាត់អ្នកជំនាញមកបង្រៀនកសិករពីររបៀបប្រើប្រាស់ថ្នាំពុលលើបន្លែដែរ ប៉ុន្តែ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ មិនមានអ្នកជំនាញណាចុះទៅបង្រៀនប្រជាកសិករនោះទេ។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការសេដាកដែលធ្វើការផ្តោតលើកសិកម្ម លោក សម វិទូ បានមើលឃើញជាទូទៅថា ប្រជាកសិករភាគច្រើនសុទ្ធតែរៀនប្រើប្រាស់ថ្នាំ និងជីគីមីដោយខ្លួនឯង ឬចេះតៗគ្នា ប៉ុន្តែ មិនមានអ្នកជំនាញផ្នែកថ្នាំជីគីមីកសិកម្មចុះទៅបង្រៀនដល់ប្រជាកសិករនោះឡើយ។
វិធីប្រើប្រាស់ថ្នាំ និងជីគីមីកសិកម្មបែបនេះ លោក វិទូ ថា វានឹងបង្កផលប៉ះពាល់ខ្លាំងដល់កសិករខ្លួនឯងដោយផ្ទាល់ ហើយក៏ប៉ះពាល់ដល់អ្នកបរិភោគបន្លែផងដែរ។
ជាងនេះទៅទៀត លោក វិទូ អះអាងថា កង្វះដំណេះដឹងអំពីរបៀបប្រើប្រាស់ថ្នាំជីគីមីកសិកម្មបែបនេះ ក៏នឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថានផងដែរ។
[Quote7]
ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ឲ្យដឹងកាលពីឆ្នាំមុនថា កម្ពុជាបានចំណាយថវិកាជាង ២០០លានដុល្លារអាមេរិក សម្រាប់នាំចូលបន្លែពីបរទេស ដើម្បីយកមកផ្គត់ផ្គង់តម្រូវការក្នុងស្រុក ដោយភាគច្រើននាំចូលពីប្រទេសវៀតណាម។
បើតាមរបាយការណ៍អង្គការ USAID របស់អាមេរិក បានបង្ហាញថា ពលរដ្ឋកម្ពុជាជាង ៧០ភាគរយកំពុងប្រកបរបរកសិកម្ម ប៉ុន្តែ កសិករអាចដាំបន្លែបានតែ ១ភាគ៣ នៃតម្រូវការទីផ្សារ ដោយសារបញ្ហាផ្សេងៗ។
ក្រុមកសិករស្នើទៅរដ្ឋាភិបាលឲ្យចាត់អ្នកជំនាញផ្នែកកសិកម្មចុះទៅបង្រៀនពួកគេ ពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រើប្រាស់ថ្នាំលើបន្លែ ដោយសារ បច្ចុប្បន្ននេះ ពួកគេប្រើថ្នាំពុលលើបន្លែ គឺចេះតៗគ្នា។
[Quote8]