បក្សប្រឆាំងបានបញ្ជាក់ជំហរថា មូលហេតុដែលតំណាងរាស្ត្ររបស់ខ្លួនមិនចូលប្រជុំសភាដើម្បីកែច្បាប់គណបក្សនយោបាយ តាមការស្នើរបស់បក្សកាន់អំណាចនោះ ដោយថាការកែច្បាប់នោះ នឹងបង្កឲ្យបែកបាក់ជាតិ ផ្ទុយនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
រដ្ឋធម្មនុញ្ញបានចែងថា កម្ពុជាអនុវត្តនយោបាយប្រជាធិបតិយ្យ សេរីពហុបក្ស។ ប៉ុន្តែក្រុមអ្នកតាមដានសង្គម និងអ្នកនយោបាយជាច្រើនចាត់ទុកច្បាប់នេះថា នឹងនាំកម្ពុជាទៅរករបបឯកបក្ស។
នៅថ្ងៃទី២០ខែកុម្ភៈនេះ រដ្ឋសភាបានបើកកិច្ចប្រជុំពេញអង្គ ដើម្បីពិនិត្យនិងអនុម័ត ទៅលើសេចក្តីស្នើវិសោធនកម្មច្បាប់គណបក្សនយោបាយ ដែលស្នើឡើងដោយលោក នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។ ប៉ុន្តែមានតែតំណាងរាស្ត្របក្សប្រជាជន៦៦រូប ចូលប្រជុំ ក្នុងចំណោមសមាជិកសភាសរុប១២៣រូប។
មុនមួយថ្ងៃនៃកិច្ចប្រជំពេញអង្គនេះ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយ លើកឡើងថា មួលហេតុដែលតំណាងរាស្ត្ររបស់ខ្លួន មិនចូលរួមអនុម័ត សេចក្តីស្នើច្បាប់នេះ បក្សប្រឆាំងថា ខ្លឹមសារច្បាប់ថ្មីនេះ បង្កឲ្យបែកបាក់ជាតិយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ផ្ទុយនឹងគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស ផ្ទុយនឹងឆន្ទះប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ និងថាធ្វើឡើងដោយប្រញាប់ប្រញាល់ ហើយអាចយកមកប្រើប្រាស់ដើម្បីគាបសង្កត់និងបំផ្លាញគណបក្សជាគូប្រជែង។
ចំណែកអតីតប្រធានគណបក្សសង្ក្រោះជាតិ លោក សម រង្ស៊ី ដែលឡោមព័ទ្ធដោយបណ្តឹង ពីបក្សកាន់អំណាច និងកំពុងនិរទេសខ្លួននៅក្រៅប្រទេសនោះ បានប្រើបណ្តាញសង្គមរិះគន់ធ្ងន់ៗថា «ច្បាប់នៅប្រទេសកម្ពុជាសព្វថ្ងៃ គឺតាក់តែងឡើងដោយរដ្ឋសភាទីងមោង តាមបញ្ជាជនផ្តាច់ការ ដោយមិនមានការជជែកពិភាក្សាគ្នាត្រឹមត្រូវ រវាងមតិភាគច្រើន និងមតិភាគតិច ហើយច្បាប់នោះគឺគ្រាន់តែដើម្បីពង្រឹងអំណាចផ្តាច់ការ និងការពារផលប្រយោជន៍ នែក្រុមមួយក្តាប់តូច ដែលកេងប្រវញ្ចផលប្រយោជន៍ជាតិ និងផលប្រយោជន៍រាស្ត្រជាទូទៅ»។
ក្រោយពីចូលរួមអនុម័តច្បាប់នេះ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាលោក សុខ ឥសាន បានការពារថា ច្បាប់ស្តីពីគណបក្សនយោបាយចាស់មានការខ្វះចន្លោះ។ លោកថាការស្នើឲ្យធ្វើវិសោធនកម្មថ្មីនេះ ដើម្បីតម្រង់ទិសគណបក្សនយោបាយផ្សេងទៀត ឲ្យប្រកួតប្រជែងបែបប្រជាធិបតិយ្យ និងនីតិរដ្ឋ។
លោកថា៖ «ដើម្បីពង្រឹងប្រជាធិបតេយ្យ ពង្រឹងនីតិរដ្ឋ ហើយតម្រង់ទិសគណបក្សនយោបាយគោរពឲ្យបានត្រឹមត្រូវទៅតាមគោលការណ៍ច្បាប់ នោះទើបការអនុវត្ត ការប្រកួតប្រជែងនោះវាមានតម្លាភាព វាមានលក្ខណក្របខណ្ឌត្រឹមត្រូវ មិនរញេរញ៉ៃ អាហ្នឹងវាតែប៉ុណ្ណឹងទេ»។
ប៉ុន្តែសម្រាប់នាយកប្រតិបត្តិអង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោត ខុមហ្វ្រែលោក គល់ បញ្ញា លើកឡើងថា ច្បាប់ថ្មីនេះ បានដាក់សម្ពាធទៅលើបក្សប្រឆាំងកាន់តែខ្លាំង ពីសិទ្ធិធ្វើនយោបាយដោយតម្លាភាព តាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ ។ លោកបង្ហាញពីការព្រួយបារម្ភថា ករណីនេះនឹងបង្កផលប៉ះពាល់ដល់ភាពត្រឹមត្រូវនៃការបោះឆ្នោតខាងមុខ។
លោកថា៖ «ច្បាប់ហ្នឹងវានឹងបង្កការងាយស្រួយទៅធ្វើឲ្យគណបក្សប្រឆាំង គណបក្សមកប្រកួតប្រជែងហ្នឹង គ្នាស្ថិតក្នុងស្ថានភាពមួយ ដែលអាចឲ្យគេងាយក្នុងការបញ្ឈប់ ឬការរំលាយ។ ហើយវាប្រាកដជាប៉ះពាល់ដល់ការបោះឆ្នោតនឹងពិតជាប៉ះពាល់ដល់ការប្រកួតប្រជែង មិនត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ទេ។ ហើយបើប៉ះពាល់អាហ្នឹងវាប៉ះពាល់ដល់គោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្សហើយ។ ពីព្រោះគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សគេត្រូវការ ការគណបក្ស ដែលចូលប្រកួតប្រជែង ប្រហាក់ប្រហែលគ្នា»។
មាត្រា៣៨ នៃច្បាប់ថ្មីនេះ ចែងថា «ក្រសួងមហាផ្ទៃសម្រេចផ្អាក់សកម្មភាពរបស់គណបក្សនយោបាយនោះជាបណ្តោះអាសន្នក្នុងរយៈពេលជាក់លាក់។ ប្តឹងទៅតុលាការកំពូល ដើម្បីរំលាយគណបក្សនយោបាយនោះ ក្នុងករណីកំហុសមានលក្ខណៈធ្ងន់ធ្ងរ»។
មាត្រា៦ចែងពីទោសកំហុសថា «គ្រប់គណបក្សនយោបាយ មិនត្រូវធ្វើសកម្មភាពណាមួយ ធ្វើឲ្យមានអបគមន៍ ដែលនាំឲ្យអន្តរាយដល់ឯកភាពជាតិ និងបូរណភាពទឹកដី។ ធ្វើវិទ្ធំង្សនាប្រឆាំងនឹងរបបប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្សនិងរបបរាជានិយមអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សន្តិនៃរដ្ឋ។បង្កើតកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ។និងធ្វើការញុះញង់ដែលអាចនាំឲ្យបែកបាក់ជាតិ»។
កាលពីថ្ងៃទី១៧ខែកុម្ភៈ សម្ព័ន្ធកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោត និងក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម ស្នើរដ្ឋសភាផ្អាកអនុម័តសេចក្តីស្នើច្បាប់នោះ ដោយបង្ហាញការព្រួយបារម្ភថា ការឲ្យអំណាចទៅក្រសួងមហាផ្ទៃបញ្ឈប់ ឬផ្អាកសកម្មភាពគណបក្សដែលប្រកួតប្រជែង អាចធ្វើឲ្យការអនវុត្តច្បាប់បែបនេះមិនត្រឹមត្រូវ និងក្រោមសម្ពាធនយបាយ ដោយថាចៅក្រម និងមន្រ្តីតុលាការមួយចំនួនជាសមាជិកគណបក្សនោះ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍ដដែលឲ្យដឹងទៀតថា ការអនុម័តសេចក្តីស្នើវិសោធនកម្មច្បាប់នេះ នឹងឈានទៅដល់ការលុបបំបាត់ឆន្ទះនយោបាយរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែលផ្តល់ឲ្យ តំណាងជាប់ឆ្នោត របស់ខ្លួនតាមរយៈការបោះឆ្នោត និងការឈានទៅការរំលាយនូវអាសនៈជាអ្នកតំណាងរាស្ត្រ សមាជិកព្រឹទ្ធសភា និងសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់។
តំណាងរាស្រ្តអាស៊ានដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស (ASEAN Parliamentarians for Human Rights) ក៏បានរិះគន់សេចក្តីស្នើធ្វើវិសោធនកម្មស្តីពីគណបក្សនយោបាយនៅកម្ពុជានេះថា “ការអនុម័តច្បាប់នេះអាចនឹងជាសញ្ញាដល់មរណភាពដល់ប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា។ ហើយថាវាកំពុងរុញច្រានប្រទេសកម្ពុជាទៅជាគណបក្សតែមួយ និងធ្វើអោយបាត់បង់ទាំងស្រុងនូវភាពស្របច្បាប់នៃការបោះឆ្នោត“។
ប្រហាក់ប្រហែលគ្នានេះដែរ សមាជិកសភាសហរដ្ឋអាមេរិក និងជាសហប្រធាននៃក្រុមសភាតំណាងរាស្រ្ត ទទួលបន្ទុកប្រទេសកម្ពុជា លោក អាឡាន ឡូវិនថល (Alan Lowenthal) បានប្រតិកម្មតបទៅនឹងគម្រោងវិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីពីគណបក្សនយោបាយថា ច្បាប់នេះនឹងបើកសិទ្ធិឲ្យរដ្ឋាភិបាល មានអំណាចកាន់តែខ្លាំងឡើងក្នុងការរារាំងបក្សនយោបាយដទៃមិនឲ្យធ្វើនយោបាយ។ លោកថា ពេលច្បាប់នេះត្រូវបានអនុម័ត វាជាគ្រោះថ្នាក់មួយដល់ប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា។
អ្នកឯកទេសវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងអភិបាលកិច្ច លោកបណ្ឌិត ចាន់ វិបុល បានបង្ហាញទស្សនៈ លើបណ្តាញសសង្គមថា «កម្ពុជាថ្ងៃនេះ៖ ភាពអយុត្តិធម៌សង្គម កាន់តែរីកធំធាត់ នៅពេលដែល អ្នកកាន់អំណាច ប្រើប្រាស់រដ្ឋសភា ដើម្បីរៀបចំច្បាប់ និងតុលាការដើម្បីកាត់ក្តី បម្រើផលប្រយោជន៍ខ្លួន»៕
