ទីបំផុតទៅ រដ្ឋសភាដែលមានតែក្រុមតំណាងរាស្ត្រ៦៦រូបរបស់គណបក្សកាន់អំណាច បានអនុម័តសំណើកែប្រែច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយហើយ នៅថ្ងៃទី២០ ខែកុម្ភៈនេះ ដូចការគ្រោងទុកនិងការស្នើឡើងដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។
កាលពីថ្ងៃទី៣១ ខែមករាកន្លងមក លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានស្នើទៅក្រុមតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ឲ្យពិចារណាកែប្រែច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយ ដោយលោក ហ៊ុន សែន ចង់ឲ្យកំណត់ថា អ្នកនយោបាយណា ដែលត្រូវបានតុលាការសម្រេចថាមានទោសនោះ នឹងមិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យឈរឈ្មោះ ឬកាន់តំណែងជាប្រធាន ឬអនុប្រធានគណបក្សនយោបាយណាមួយនោះឡើយ។
បន្ទាប់ពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថ្លែងជំរុញបែបនេះ បានប្រហែលតែ ៣សប្ដាហ៍ប៉ុណ្ណោះ រដ្ឋសភាបានអនុម័តសំណើកែប្រែច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយដ៏ចម្រូងចម្រាស់ ដូចការគ្រោងទុកនៅថ្ងៃទី២០ ខែកុម្ភៈនេះ។ រដ្ឋសភាដែលមានតែក្រុមតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាចំនួន ៦៦រូប បានអនុម័តលើសេចក្ដីកែប្រែច្បាប់ដ៏ចម្រូងចម្រាស់នេះ ដោយមិនខ្វល់នឹងអវត្តមានរបស់ក្រុមតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនោះឡើយ។
បើទោះបីជាសំណើកែប្រែច្បាប់នេះ មានវិសាលភាពគ្របដណ្ដប់ទៅលើមនុស្សទូទៅក៏ដោយ ប៉ុន្តែ សំណើកែប្រែច្បាប់នេះ ត្រូវបានគេចាត់ទុកថា ជាការប៉ុនប៉ងរបស់គណបក្សកាន់អំណាច ដើម្បីរាំងខ្ទប់ផ្លូវនយោបាយរបស់លោក សម រង្ស៊ី គូប្រជែងនយោបាយដ៏ធំបំផុតរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។
បើយើងពិនិត្យមើលពីដំណើរការនៃការកែប្រែច្បាប់នេះ វាមានរយៈពេលត្រឹមតែ ៣សប្ដាហ៍ប៉ុណ្ណោះ គិតចាប់តាំងពីថ្ងៃទី៣១ ខែមករាកន្លងមក នៅពេលលោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងជំរុញឲ្យបានការកែប្រែច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយនេះ។
ដំណើរការកែប្រែច្បាប់មួយដ៏លឿនបែបនេះ វាជំរុញឲ្យមានការចោទសួរថា តើវិសោធនកម្មច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយនេះ ឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញដូចម្ដេចអំពីអំណាចរបស់រដ្ឋសភា?
ជុំវិញបញ្ហានេះ នាយកប្រតិបត្តិអង្គការសម្ព័ន្ធភាពដើម្បីសុចរឹតភាព និងគណនេយ្យភាពសង្គម លោក សួន ប៊ុនស័ក្តិ បានលើកឡើងថា ការអនុម័តសំណើកែប្រែច្បាប់នេះរបស់រដ្ឋសភា បានឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញបន្ថែមទៀត នូវរបបសភានិយមដែលមានតែឈ្មោះ ដោយលោកថា ផ្ទុយទៅវិញស្ថាប័នសភាមានភាពទន់ខ្សោយ ហើយមិនបានជជែកវែកញែកលើសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ឲ្យបានល្អិតល្អន់នោះឡើយ។
សម្រាប់អ្នកជំនាញផ្នែកអភិបាលកិច្ចសង្គមរូបនេះ សង្កេតឃើញថា សេចក្ដីព្រាងច្បាប់ជាច្រើនដែលស្នើឡើងដោយរដ្ឋាភិបាល ត្រូវបានសភាអនុម័តស្ទើរតែទាំងអស់ ដោយមានការកែប្រែតិចតួចប៉ុណ្ណោះ។
លោក សួន ប៊ុនស័ក្តិ៖ “ប្រទេសប្រកាន់របបសភានិយម គឺជាប្រទេសដែលមានសភាខ្លាំង។ យើងជាប្រទេសកាន់របបសភានិយមមួយដែរ ប៉ុន្តែ សភាយើងខ្សោយទៅវិញ ត្រង់ថា នៅពេលរដ្ឋាភិបាលដាក់ច្បាប់ឲ្យ ជាទូទៅ គ្រាន់តែជាការជជែកធម្មតាទេ មិនសូវមានការតានតឹង មិនសូវមានការកែតម្រូវ ភាគច្រើនដាក់មកដឹងតែអនុម័តតែម្ដងសូម្បីតែកន្លងមក ក្រមព្រហ្មទណ្ឌអីជាដើម អ្នកច្បាប់ខ្លះថា សូម្បីតែស្រះ “ិ” មួយក៏មិនបានកែ មានន័យថា សភាហ្នឹងនៅទន់ខ្សោយ”។
ក្រៅពីបង្ហាញពីភាពទន់ខ្សោយរបស់រដ្ឋសភាកម្ពុជា ការអនុម័តវិសោធនកម្មច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយនេះ ក៏បានជំរុញឲ្យមានមន្ទិលសង្ស័យទៅលើប្រសិទ្ធភាព និងវិសាលភាពនៃការអនុវត្តផងដែរ។
ជុំវិញមន្ទិលសង្ស័យអំពីប្រសិទ្ធភាពនៃការអនុវត្តនេះ នាយកប្រតិបត្តិអង្គការសម្ព័ន្ធគណនេយ្យភាពសង្គម លោក សន ជ័យ បានរំលឹកឡើងវិញពីការបង្កើតច្បាប់ឯកព័ន្ធភាព កាលពីជាង ១០ឆ្នាំមុន ដែលត្រូវបានយកទៅប្រើប្រឆាំងនឹងសម្ដេចក្រុមព្រះ នរោត្ដម នរណរិទ្ធ អតីតប្រធានរដ្ឋសភា និងប្រធានគណបក្សហ្វ៊ុនស៊ិនប៉ិច។
ជាងនេះទៅទៀត អ្នកតាមដានបញ្ហាសង្គមរូបនេះ បានបង្ហាញក្ដីបារម្ភអំពីវិសាលភាពនៃការអនុវត្តច្បាប់នយោបាយ បន្ទាប់ពីការកែប្រែដោយមិនមានការពិគ្រោះយោបល់ និងធ្វើឡើងក្នុងរយៈពេលត្រឹមតែ ៣សប្ដាហ៍ប៉ុណ្ណោះ។ ក្ដីបារម្ភរបស់លោក សន ជ័យ កើតឡើងនោះក៏ព្រោះវិសោធនកម្មច្បាប់នឹងប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិនយោបាយរបស់បុគ្គលនៅក្នុងគណបក្សនយោបាយណាមួយ។
លោក សន ជ័យ៖ “វាអាចប៉ះពាល់ដល់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ បានន័យថា វារំលោភទៅលើសិទ្ធិសេរីភាពរបស់បុគ្គល នៅក្នុងការចូលរួមនៅក្នុងគណបក្សនយោបាយ។ អីចឹងចំណុចនេះ វានឹងជាការបារម្ភមួយ ព្រោះយើងដឹងហើយថា ការមានទោសពីបទឧក្រិដ្ឋ ឬបទមជ្ឈឹមហ្នឹង វាកើតឡើងងាយណាស់សម្រាប់កម្ពុជានោះ ពីព្រោះអីបើយើងមើលទៅប្រព័ន្ទតុលាការ មិនសូវមានជំនឿពីមហាជនគ្រប់តែគ្នាហ្នឹង”។
មិនត្រឹមតែប៉ះពាល់សិទ្ធិបុគ្គល និងបង្ហាញពីដំណើរធាក់ថយក្រោយនៃដំណើរការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យប៉ុណ្ណោះទេ លោក សន ជ័យ បានលើកឡើងផងដែរពីភាពមិនច្បាស់លាស់នៃពាក្យគន្លឹះមួយចំនួននៅក្នុងច្បាប់នេះ ដែលមិនត្រូវបានកំណត់ឲ្យបានជាក់លាក់ទាក់ទងនឹងបញ្ហាសន្តិសុខជាតិ។
លោកបន្ថែមថា៖ “ចំណុចទីពីរមើលទៅក្រសួងមហាផ្ទៃហាក់បីដូចជាមានសិទ្ធិច្រើន សិទ្ធិខ្លាំងក្លា អំណាចពេញដៃនៅក្នុងការផ្អាកសកម្មភាពនយោបាយ រហូតដល់ប្ដឹងទៅតុលាការដើម្បីរំលាយគណបក្សមួយចោល ក្នុងករណីមានកំហុសធ្ងន់ធ្ងរ ដែលគេថា ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខរដ្ឋ និងធ្វើឲ្យមានការញុះញង់ឲ្យមានការបែកបាក់ជាតិ។ សម្រាប់ប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខជាតិនេះ ពាក្យហ្នឹងពិបាករកនិយមន័យណាស់យកមកដាក់”។
បើទោះបីជាការអនុវត្តជាក់ស្ដែងនៃច្បាប់នេះ ស្ថិតក្នុងភាពមន្ទិលសង្ស័យថា តើនឹងត្រូវគេយកទៅអនុវត្តយ៉ាងណានោះ ប៉ុន្តែ សម្រាប់នាយកប្រតិបត្តិអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា លោក ព្រាប កុល យល់ថា វិសោធនកម្មច្បាប់នេះ នឹងមានវិសាលភាពគ្របដណ្ដប់លើមនុស្ស ឬគណបក្សនយោបាយទូទៅ បន្ទាប់ពីវាបានចូលជាធរមាន។
ទោះជាយ៉ាងណា បន្ទាប់ពីច្បាប់ ឬវិសោធនកម្មត្រូវបានធ្វើឡើងក្នុងស្ថានភាពចម្រូងចម្រាស់ និងស្ថិតក្រោមការរិះគន់បែបនេះ លោក ព្រាប កុល ចង់ឃើញនីតិវិធីនៃការធ្វើច្បាប់ ដែលអាចនឹងចង្អុលទិសអំពីរបៀបតាក់តែងច្បាប់ ដូចទៅនឹងបណ្ដាប្រទេសជឿនលឿនដទៃទៀត៕
