ស្ថានភាពនយោបាយនៅកម្ពុជាពេលនេះ បានឡើងដល់កម្រិតមួយដែលសហគមន៍អន្តរជាតិងាកមកចាប់អារម្មណ៍ច្រើន។ នោះគឺការចាប់ខ្លួន លោក កឹម សុខា ប្រធានគណបក្សប្រឆាំងដែលជាគូប្រកួតមានទម្ងន់ធ្ងន់ជាមួយគណបក្សកាន់អំណាចនៅកម្ពុជានាឆ្នាំក្រោយនេះ។
វាជាពេលមួយដែលសហគមន៍អន្តរជាតិដែលជាប្រទេសប្រកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យខ្លះ នាំគ្នាថ្កោលទោសការចាប់ខ្លួននេះ និងខ្លះទៀតសំដែងការសោកស្តាយ ដោយជំរុញឲ្យមានការដោះលែងប្រធានគណបក្សសង្រ្គោះជាតិជាបន្ទាន់។
តំណាងអង្គការសហប្រជាជាតិ និងស្ថានទូតធំៗរួមមាន អង់គ្លេស អូស្ត្រាលី អាមេរិក សហភាពអឺរ៉ុប និងប្រទេសមួយចំនួនទៀត បានសម្តែងការព្រួយបារម្ភជាខ្លាំង ជុំវិញការចាប់ខ្លួន លោក កឹម សុខា ហើយពួកគេជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បញ្ឈប់ការគំរាមកំហែងលើគណបក្សប្រឆាំង។
ប៉ុន្តែមានតែប្រទេសកុំមុយនីស្តចិនម្នាក់ឯងប៉ុណ្ណោះដែលឃើញបានថ្លែងគាំទ្រចំណាត់ការរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទៅលើ លោក កឹម សុខា។
សំណួរត្រូវបានចោទឡើងថា តើកម្ពុជាត្រូវរកច្រកចេញតាមណា ចំពោះស្ថានភាពនេះ?
ក្រុមអ្នកវិភាគបានលើកជាយោបល់យ៉ាងប្រយ័ត្នប្រយែងចំពោះស្ថានភាពនយោបាយនៅកម្ពុជាពេលនេះ។
លោកបណ្ឌិត មាស នី អ្នកតាមដានព្រឹត្តិការណ៍នយោបាយ លើកជាសំណួរវិញថា តើរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលជាច្បាប់កំពូល ហើយចែងថាកម្ពុជាជារដ្ឋឯករាជ្យនិងអធិបតីនោះ ត្រូវបានគេគោរពឬអត់ ខណៈនៅពេលនេះគេឃើញថា ប្រទេសមហាអំណាចចិន និងអាមេរិកកំពុងតែយកកម្ពុជាធ្វើទីលានបញ្ចេញសាច់ដុំដាក់គ្នា។
លោកថា «ចិនក៏ជាអ្នកចុះហត្ថលេខានៅក្នុងសន្និសីទក្រុងប៉ារីស ហើយធានាថាកម្ពុជាជាប្រទេសមួយលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឬគោរពសិទ្ធិមនុស្ស។ ដល់ពេលចិនឃើញស្ថានការណ៍បែបហ្នឹង ហើយគាត់គាំទ្រទៀត សំណួរឲ្យឆ្លើយវិញថា តើវាមានន័យយ៉ាងម៉េច សម្រាប់ចិនដែលជាប្រទសខំខាន់ដែលបានចុះហត្ថលេខាក្រុងប៉ារីស»។
លោក មាស នី បានរំលឹកឡើងវិញពីអតីតកាលនៅគ្រាដែលសម្តេចឪងាកទៅរកចិនទាំងស្រុង ហើយបណ្តេញស្ថានទូតអាមេរិកចេញពីកម្ពុជានោះ គឺចិនជាអ្នកគាំទ្ររបបខ្មែរក្រហម។
លោកថា «ជំនាន់ ប៉ុល ពត ងាករកចិន ចោលអាមេរិក យើងឃើញហើយ[ស្លាប់]អស់២លាននាក់។ ឥឡូវយើងកំពុងរអិលចូលទៅផ្លូវហ្នឹងដដែលវិញ។ យើងឃើញហើយ ចិនកាន់កាប់សេដ្ឋកិច្ចធំៗ ចិនកាន់កាប់ទាំងអស់ ទាំងវិនិយោគធំៗ ទាំងវារីអគ្គិសនី»។
លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ អ្នកវិភាគនយោបាយជើងចាស់ បានបន្ថែមថា ប្រទេសចិនកំពុងឆ្លៀតឱកាសកេងចំណេញលើជម្លោះនយោបាយកម្ពុជា។ លោកថា «កាលពីមុនឃើញ គេជួយទាំងអាវុធ ជួយទាំងខាងនយោបាយផងហ្នឹង គឺឲ្យមកសម្លាប់ខ្មែរ។ ឥឡូវកំពុងតែគាបសង្កត់ខ្មែរ ចិននោះជាន់ពីលើថែមទៀត»។
នៅពេលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចាប់ឃុំខ្លួនមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង ចិនបានប្រកាសក្តែងៗថាខ្លួនគាំទ្រសកម្មភាពរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្នុងការរក្សាសន្តិភាព ហើយថាចិនត្រៀមខ្លួនជួយកម្ពុជាគ្រប់កាលៈទេសៈ។
ប្រទេសចិនត្រូវបានគេមើលឃើញថា មានក្រុមហ៊ុនធំៗបានបណ្តាក់ទុនរកស៊ីច្រើនជាងគេនៅកម្ពុជា ដូចជាវិស័យរ៉ែ អគ្គិសនី និងផ្នែកកាត់ដេរ។
អ្នកវិភាគយល់ថាបើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាងាកទៅរកចិនខ្លាំងពេក នឹងធ្វើកម្ពុជាខាតបង់ទាំងសេដ្ឋកិច្ចនិងនយោបាយ។
យោងតាមទិន្នន័យរបស់ OEC បានបង្ហាញថា ប្រទេសបីដែលកម្ពុជានាំចេញផលិផលធំបំផុតនោះគឺ សហរដ្ឋអាមេរិក អង់គ្លេស និងអាល្លឺម៉ង់ ដោយមានទឹកប្រាក់៦,៥ពាន់លានដុល្លារ ប៉ុន្តែប្រទេសបីដែលកម្ពុជានាំចូលមកវិញធំបំផុតគឺ ចិន ថៃ និងវៀតណាម ដែលមានទឹកប្រាក់៩,៩១ពាន់លានដុល្លារ។
នៅចំពោះមុខនាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃ កាលពីម្សិលមិញ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានថ្លែងថាកម្ពុជានាំទំនិញទៅលក់នៅថៃតែមួយភាគ ប៉ុន្តែថៃនាំទំនិញរបស់ខ្លួនមកលក់នៅកម្ពុជាចំនួន៥ដង។
ចំណែកសហរដ្ឋអាមេរិកដែលទីផ្សារធំមួយជួយទិញសំលៀកបំពាក់ពីកម្ពុជានោះ មានក្រុមហ៊ុនតិចតួចដែលដាក់ទុនរកស៊ីនៅកម្ពុជា ដែលអ្នកវិភាគមើលឃើញថា មកពីប្រទេសនេះតម្រូវឲ្យកម្ពុជាមានការគោរព្ធសិទ្ធិមនុស្សទើបខ្លួនចូលមករកស៊ី។ ប៉ុន្តែចិន អ្នកវិភាគនិយាយថា ប្រទេសកុំមុយនីស្តមួយនេះ មិនខ្វល់ពីការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនោះឡើយ ពោលប្រទេសនេះសំឡឹងឃើញតែផលប្រយោជន៍ប៉ុណ្ណោះ។
លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ ឲ្យជាដំណោះស្រាយថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវគោរព្ធនូវអ្វីដែលបានព្រមព្រៀងក្នុងសន្ធិសញ្ញាក្រុងប៉ារីស ២៣តុលា១៩៩១ ដែលកម្ពុជាបានសន្យាគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស នោះទើបបានសុខ និងមានផលប្រយោជន៍៕
