នៅប៉ុន្មានថ្ងៃនេះ ព្រឹត្តិការណ៍ដែលគួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលនោះ គឺអ្នកទោសមនសិការមួយចំនួនត្រូវបានដោះលែងជាបន្តបន្ទាប់ និងមួយចំនួនទៀតគ្រោងនឹងដោះលែងឆាប់ៗ ក្រោយពីការបោះឆ្នោតដ៏ចម្រូងសម្រាសមួយ ត្រូវបានបិទបញ្ចប់ទៅតែប៉ុន្មានសប្តាហ៍ប៉ុណ្ណោះ។
អ្នកទោសទាំងនោះមានអ្នកឃ្លាំមើលនិងវិភាគបញ្ហាសង្គម លោក គឹម សុខ សកម្មជនដីធ្លីដ៏ល្បីឈ្មោះនៅតំបន់បឹងកក់អ្នកស្រី ទេព វន្នី អតីតអ្នកតំណាងរាស្ត្របក្សប្រឆាំង ដែលសកម្មរិះគន់ពីបញ្ហាព្រំដែន លោក អ៊ុំ សំអាន និងសកម្មជននយោបាយ១២អ្នកទៀត នឹងត្រូវដោះលែងឆាប់ៗនេះ។
អ្នកទោសទាំងនោះ ទទួលទោសបាន១ឆ្នាំកន្លះ ខ្លះពីរឆ្នាំ និងខ្លះច្រើនជាងនេះ តែពួកគេខ្លះត្រូវបានព្រះមហាក្សត្រលើកលែងទោស តាមសំណើរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី។
ប៉ុន្តែអ្វីជាការកត់សម្គាល់ ជនជាប់ចោទទាំងនោះ ត្រូវសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនជាបន្តបន្ទាប់ មុនការបោះឆ្នោតមកដល់ ហើយពួកគេត្រូវបានដោះលែងវិញជាបន្តបន្ទាប់ក្រោយការបោះឆ្នោត ។
តើមានអ្វីនៅពីក្រោយនៃការដោះលែងអ្នកទោសមនសិការនេះ ?
អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក បណ្ឌិត មាស នី និយាយថាការចាប់ និងការដោះលែងអ្នកទោសមនសិការ ជាល្បែងនយោបាយចាស់ ដើម្បីយកប្រៀបលើដៃគូប្រកួត។
អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក បណ្ឌិត មាស នី
អ្នកវិភាគរូបនេះ យល់ថា ចរន្តបើកទ្វារគុកពេលនេះមិនខុសពីពេលមុនៗដែរ គឺដើម្បីទាក់ទាញសហគមន៍អន្តរជាតិឲ្យនៅជាមួយបក្សកាន់អំណាច ។
អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក បណ្ឌិត មាស នី
ប៉ុន្តែលោក មាស នី វិភាគថាបើបក្សកាន់អំណាចភ្លេចខ្លួន គិតតែពីប្រើយុទ្ធសាស្ត្រចាស់ ចាប់និងកម្ទេចដៃគូមុនបោះឆ្នោត ហើយមិនវិលទៅធ្វើកំណែទម្រង់ដ៏ពិតប្រាកដមួយទៅអាណត្តិថ្មីនេះ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងបញ្ហារបស់ប្រជាពលរដ្ឋទេ លោកព្រមានថាអាណត្តិទី៧ឆ្នាំ២០២២ បក្សកាន់អំណាចអាចគ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរពីប្រជាប្រិយភាពនេះ បើអ្នកប្រជាធិបតេយ្យរៀបចំខ្លួនបានល្អនោះ។ដោយថាអាណត្តិទី៦នេះបក្សប្រជាជនគ្រប់គ្រងទាំងរដ្ឋសភាព ព្រឹទ្ធសភានិងរដ្ឋាភិបាល។
អ្នកតាមដាននយោបាយបាយ លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា និយាយថាចរន្តដោះលែងនៅពេលនេះជាសញ្ញាបន្ថយកម្តៅនយោបាយខ្លះតបទៅនឹងការចង់បានរបស់ក្រុមប្រទេសលោកសេរី ដើម្បីកុំឲ្យក្រុមអ្នកទាំងនោះមើលមករដ្ឋាភិបាលក្នុងរូបភាពខ្មៅងងឹតពេក ពីបំណងចង់ឲ្យស្តារប្រជាធិបតេយ្យរបស់ពួកគេ។
ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគរូបនេះយល់ថា ចរន្តដោះលែងតែមួយផ្នែក មិនមែនជាលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់អាចទាក់ទាញប្រទេសលោកសេរី ឲ្យទទួលស្គាល់រដ្ឋាភិបាលថ្មីកើតចេញពីការបោះឆ្នោតដ៏ចម្រូងចម្រាសគ្មានវត្តមានបក្សប្រឆាំងនោះទេ ដរាបណា ការចរចានយោបាយ មិនត្រូវធ្វើឡើង ធានាដល់ដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញដូចដែលប្រទេសលោកសេរីចង់បាននោះ។
អ្នកតាមដាននយោបាយបាយ លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា
អ្នកឃ្លាំមើលនិងវិភាគបញ្ហាសង្គម លោក គឹម សុខ និយាយថា ការដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយនិងអ្នកទោសមនសិការនៅប៉ុន្មានថ្ងៃនេះ គ្រាន់តែជាការត្រួសត្រាយផ្លូវ ឲ្យរដ្ឋាភិបាលថ្មី អាចគេចចេញពីការថ្កោលទោស របស់ក្រុមប្រទេសលោកសេរីតែប៉ុណ្ណោះ មិនមែនជាការត្រួសត្រាយផ្លូវ ដើម្បីឈានទៅបង្រួមបង្រួមជាតិ និងស្តារប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដទេ។
អ្នកឃ្លាំមើលនិងវិភាគបញ្ហាសង្គម លោក គឹម សុខ
អ្នកជំនាញផ្នែកគោលនយោបាយ និងជាសាស្ដ្រាចារ្យជំនាញការទូត និងកិច្ចការពិភពលោកនៅមហាវិទ្យាល័យ Occidental នៅសហរដ្ឋអាមេរិក លោក អ៊ា សុផល ពន្យល់ថាវិធីសាស្ដ្រដែលរដ្ឋាភិបាលកំពុងធ្វើ ដើម្បីបញ្ចៀសទណ្ឌកម្ម ពីប្រទេសលោកខាងលិច ដូចករណីចាប់ខ្លួន លោក កឹម សុខា កាលពីខែមករាឆ្នាំ២០០៦ អំឡុងពេលលោក កឹម សុខា ធ្វើជាប្រធានមជ្ឍមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា។
របាយការណ៍របស់ គ.ជ.ប បង្ហាញថា ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ ឆ្នាំ២០១៧ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទទួលបានសំឡេងគាំទ្រ ជាង៣លាន៥សែន។ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិទទួលបានសំឡេងគាំទ្រជាង៣លាន៥ម៉ឺន។
អ្នកវិភាគយល់ថា តួលេខអ្នកគាំទ្រដ៏ប្រកៀកប្រកិត រវាងគណបក្សកាន់អំណាច និងគណបក្សប្រឆាំងនេះ ជាកត្តាជំរុញឲ្យមានការភ័យខ្លាចនៃការប្រកួតប្រជែងអំណាច និងជាដើមចមបង្កឲ្យសំឡេងប្រឆាំងជាប់បណ្តឹងជាច្រើននៅតុលាការ។
សរុបសេចក្តីទៅ អ្នកវិភាគថា ចរន្តដោះលែងអ្នកទោសមនសិការនៅពេលនេះ អាចជាការបញ្ចុះកម្តៅនយោបាយផង និងជាការទាក់ទាញឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិនៅបន្តគាំទ្របក្សឈ្នះឆ្នោតដែលកើតចេញពីការប្រកួតដោយគ្មានវត្តមានបក្សប្រឆាំង ។
ប៉ុន្តែពួកគេនៅមានជំនឿតិចតួចថា រដ្ឋាភិបាលថ្មីអាចនឹងមិនទទួលបានការគាំទ្រដដែលបើគ្មានចរន្តបង្រួបបង្រួមជាតិ ធានាដល់ដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យតាមស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសនោះ។
